Reklama

Kościół

Gratias Domine

Człowiek stróżem całego stworzenia

W dążeniu do świętości człowiek powinien patrzeć nie tylko na siebie, ale także na otaczający go świat, przekonuje ks. dr Krzysztof Smykowski z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Piotr Filipczyk: Jak podejście do świata natury i symbiozy człowieka z naturą jest rozpatrywane przez naukę Kościoła?

Ks. Krzysztof Smykowski: Podejście człowieka do natury jest rozpatrywane przede wszystkim z perspektywy stworzenia. Człowiek, jak cały wszechświat, został stworzony przez Boga jako coś dobrego. Człowiek zajmuje tu wyjątkowe miejsce, ponieważ jest, jak mówimy, koroną stworzenia. To jemu została powierzona troska o naturę. W pierwszym rozdziale Księgi Rodzaju czytamy: „Czyńcie sobie ziemię poddaną” (por. Rdz 1, 28). Tego stwierdzenia nie rozpatrujemy jako arbitralnej władzy nad całym stworzeniem, a raczej przyjmujemy je jako zlecenie, by człowiek w imieniu Boga sprawował mandat rządcy i troszczył się o całe stworzenie. Pięknie wyraził to papież Jan Paweł II w encyklice Redemptor hominis, pisząc, że człowiek powinien czynić to nie jako bezwzględny eksploatator, ale jako szlachetny pan i stróż całego stworzenia (por. nr 15).

Czy Jan Paweł II był pierwszym, który zwrócił uwagę na tę kwestię? A może to podejście było już zauważane wcześniej? Wiemy o chrześcijańskich organizacjach, które powstawały na początku XX wieku i podejmowały ten temat, np. Catholic Concern for Animals.

Jeżeli chodzi o oficjalne nauczanie Kościoła, to pierwsze wyraźne wątki ekologiczne widzimy u papieża Pawła VI. Nie oznacza to jednak, że kwestie właściwej relacji człowieka wobec świata stworzonego i wobec zwierząt były wcześniej obce teologom i myślicielom chrześcijańskim czy samemu ludowi chrześcijańskiemu. Już u Ojców Kościoła, czyli pisarzy wczesnochrześcijańskich, znajdujemy polecenia dotyczące stosunku człowieka względem stworzonego świata i zwierząt. Wspomniana organizacja Catholic Concern for Animals powstała na bazie dość powszechnego na przełomie XIX i XX wieku zainteresowania losem zwierząt. Przejawem tego są m.in. publikacje, które były wydawane także w Polsce. Wystarczy wspomnieć dwie książki, które zostały wydane na początku XX wieku. Jedna autorstwa Kazimierza Lubeckiego, druga – Mieczysława Skrudlika. Obaj autorzy w bardzo przystępny sposób starali się przedstawić właściwy stosunek człowieka do zwierząt, inspirowany myślą chrześcijańską.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Mamy też działania oddolne, podejmowane przez osoby duchowne. Przykładem może być działalność ks. Józefa Stolarczyka na Podhalu, który podjął temat zaniechania łupieżczej eksploatacji tatrzańskich lasów. To również miało miejsce na przełomie wieków...

Owszem. Wtedy też powstała pierwsza polska organizacja, której celem była opieka nad zwierzętami; mowa o Towarzystwie Opieki nad Zwierzętami, którego historia sięga 1864 r. W Polsce może nie było to tak widoczne, ale kolebką zainteresowania zwierzętami była Wielka Brytania, gdzie powstało bardzo dużo stowarzyszeń. Jednym z nich jest właśnie Catholic Concern for Animals.

Nie sposób nie zapytać o pewien dysonans, z którym mamy dzisiaj do czynienia. Najbardziej znane organizacje ekologiczne prezentują raczej lewicową ideologię, daleką od chrześcijaństwa. Jak Ksiądz ocenia postawę tego typu organizacji i na jakim polu Kościół albo osoby wierzące mogą z nimi współpracować, a kiedy jest to już nie do przyjęcia?

Oczywiście, w gronie osób czy organizacji, które podejmują działania ekologiczne, są i takie, które broniąc zwierząt i natury, zapominają o człowieku czy wręcz umniejszają jego godność. Dlatego Kościół mówi o potrzebie antropologii integralnej i ekologii ludzkiej, która jest troską o środowisko życia człowieka. Samo zainteresowanie kwestiami ekologicznymi należy jednak uznać za coś pozytywnego. Jan Paweł II w encyklice Evangelium vitae – w której kreśli pewne znaki czasu oraz opisuje blaski i cienie współczesności – wśród przejawów kultury życia wskazuje na rosnące zainteresowanie kwestiami ekologicznymi. Kościół jest wezwany do dialogu z innymi, także do dialogu z organizacjami, które podejmują troskę o otaczający nas świat. Ale nie możemy zapominać o pewnej tożsamości, pewnym punkcie wyjścia, którym jest właśnie integralna antropologia, stawiająca człowieka w centrum stworzenia.

Reklama

Jak z tej perspektywy mamy patrzeć na kwestie istotne dla współczesnego świata, np. na eksperymenty wykonywane na zwierzętach?

Nauczanie Kościoła w tej kwestii jest jasno sprecyzowane w Katechizmie Kościoła Katolickiego (nr 2417). Kościół stwierdza, że doświadczenia przeprowadzane na zwierzętach mogą być prowadzone wówczas, gdy mieszczą się w rozsądnych granicach i przyczyniają się do dobra ludzi. Na chwilę obecną nie możemy całkowicie zrezygnować z eksperymentów na zwierzętach, niemniej jednak pewne doświadczenia możemy zastępować innymi pracami badawczymi, które mogą przynosić podobne efekty. W takim wypadku jesteśmy zobowiązani, by zastosować metody alternatywne. Gdy nie możemy tego zrobić, musimy pamiętać o tym, aby podczas badań naukowych wykazywać się troską o zwierzęta. Mam tutaj na myśli potrzebę minimalizacji odczuwanego bólu i stresu oraz redukcji liczby zwierząt w tego typu testach do niezbędnego minimum. Kościół jest tutaj w pełni zgodny z zasadami etycznymi i prawnymi, w tym z elementarną zasadą 3R, która mówi o konieczności zmniejszenia liczby wykorzystywanych zwierząt, udoskonalenia metod badawczych i poszukiwania technik alternatywnych.

A w jaki sposób Kościół może wpływać na naukę albo współpracować z nauką, by te metody wypracowywać?

Kościół jako taki nie ma kompetencji w dziedzinie nauk przyrodniczych i ścisłych. Misją Kościoła jest formułowanie sądu etycznego dotyczącego wykorzystania tych metod i zachęta do tego, by liczba wykorzystywanych zwierząt była jak najmniejsza.

Reklama

Co sprawiło, że akurat ten problem wziął Ksiądz na warsztat w swojej pracy badawczej?

Tu przyczyna jest dwojaka. Po pierwsze, od zawsze byłem miłośnikiem zwierząt i troska o ich dobrostan leżała mi na sercu. Drugą inspiracją był mój promotor – bp prof. Józef Wróbel. Na jednym z pierwszych seminariów zaproponował nam kilka tematów, wśród których znalazła się kwestia eksperymentów z wykorzystaniem zwierząt. Udało się to doprowadzić do końca i ta rozprawa stała się przesłanką do przyznania mi stopnia naukowego doktora.

W Księdza przypadku jednak nie skończyło się na jednej rozprawie.

Nie skończyło się... Doświadczenie, które zdobyłem przy pracy doktorskiej, zachęciło mnie do kontynuowania badań na tym polu. Widziałem, że kwestia teologicznej refleksji nt. relacji człowieka i zwierząt czy wykorzystania zwierząt na innych polach ludzkiej aktywności jest niezbadana, i tę przestrzeń postanowiłem zagospodarować.

Przez lata teologia była traktowana nieco po macoszemu przez kolejnych ministrów nauki. Czy teraz to się zmieniło?

Myślę, że ministerstwo pod obecnym kierownictwem przychylnie patrzy na teologię jako dyscyplinę naukową, poważnie traktuje badania w tym obszarze. A teologię mamy jedną z najlepszych w Europie.

Ks. dr Krzysztof Smykowski teolog i bioetyk

Publikacja dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i promocja sportu, nr projektu: SONP/SN/550964/2022, kwota dofinansowania: 500 000,00 zł, całkowita wartość projektu: 556 000,00 zł.

MEN

2022-10-25 14:10

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wysoka cena zbyt szybkiego życia

Kłopoty z kręgosłupem, nadciśnienie, choroby serca, nowotwory, cukrzyca, otyłość, zszargane nerwy czy depresja – to tylko niektóre przykłady tego, jaką cenę płacimy za coraz szybsze tempo życia. Czy jest jeszcze szansa, by zwolnić?

Choć statystycznie, dzięki rozwojowi nauki i medycyny, życie ludzkie jest dużo dłuższe niż jeszcze kilka dekad temu, nie oznacza to, że żyjemy zdrowiej i cieszymy się jego „pełnią”. Oczywiście, cały przemysł rozrywkowy dostarcza nam coraz większej liczby wrażeń i doznań – te mają nam rekompensować braki, które sobie fundujemy, żyjąc w ciągłym pędzie, ale podświadomie chyba każdy zadaje sobie czasem pytanie: czy ten bieg ma sens?

CZYTAJ DALEJ

Francja: wyjątkowa Wielkanoc z rekordową liczbą nowych katolików

2024-03-26 18:40

[ TEMATY ]

Francja

twitter.com

Kościół we Francji przygotowuje się w do wyjątkowej Wielkanocy z kolejną rekordową liczbą katechumenów. Choć dokładne dane nie zostały jeszcze ogłoszone, to szacuje się, że chrztów dorosłych będzie w tym roku o co najmniej 30 proc. więcej. To prawdziwa epidemia, a raczej niespodziewany cudowny połów - przyznaje ks. Pierre-Alain Lejeune, proboszcz z Bordeaux.

Zauważa, że wszystko zaczęło się półtora roku temu, kiedy do jego parafii zgłosiło się w sprawie chrztu kilkadziesiąt osób, tak iż obecnie ma osiem razy więcej katechumenów niż dwa lata temu. Początkowo myślał, że to przejaw dynamizmu jego parafii. Szybko jednak się przekonał, że nie jest wyjątkiem. Inni proboszczowie mają ten sam «problem», są przytłoczeni nagłym napływem nowych katechumenów.

CZYTAJ DALEJ

Bp Przybylski: Eucharystia jest do naśladowania

2024-03-28 21:16

[ TEMATY ]

Częstochowa

Wielki Czwartek

archikatedra

bp Andrzej Przybylski

Maciej Orman/Niedziela

– Eucharystia nie jest tylko do konsekracji, pięknego sprawowania obrzędów i adoracji. Eucharystia jest do naśladowania – powiedział biskup pomocniczy archidiecezji częstochowskiej Andrzej Przybylski podczas Mszy św. Wieczerzy Pańskiej, której w Wielki Czwartek przewodniczył w bazylice archikatedralnej Świętej Rodziny w Częstochowie.

W homilii hierarcha zauważył, że w drugim czytaniu z Pierwszego Listu do Koryntian św. Paweł przywołał dwukrotnie prośbę Jezusa: „Czyńcie to na moją pamiątkę”. Wskazał, że podobne słowa usłyszeliśmy w Ewangelii według św. Jana, gdy po obmyciu uczniom nóg Jezus powiedział do apostołów: „Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem”. – To jest niejako ta sama prośba w odniesieniu do dwóch aspektów tej samej wieczerzy Pańskiej – wyjaśnił bp Przybylski.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję