Reklama

Kultura

Scena rodzinna

Każdy, kto dziś ogląda tę barokową wizualizację zaślubin Maryi i Józefa, staje się niejako świadkiem tego wydarzenia.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W Warszawie, mieście stołecznym, w przeszłości „nieujarzmionym” przez jakikolwiek system totalitarny, znajdują się liczne kościoły. Były one gwarancją wolności tego miasta i jego mieszkańców, przede wszystkim w epokach zniewolenia narzuconego przez zaborcę czy okupanta. Wiele ze świątyń usytuowanych jest na Starym i na Nowym Mieście. Niektóre z nich, jak kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa Oblubieńca, znajdują się na tzw. Trakcie Królewskim przy ul. Krakowskie Przedmieście. Świątynia ta zwyczajowo określana jest przez mieszkańców Warszawy jako kościół seminaryjny czy też – coraz rzadziej – pokarmelicki. Do chwili kasaty przeprowadzonej w 1864 r. przez carat świątynia wraz z budynkiem klasztornym należała bowiem do karmelitów bosych. Po tym akcie unicestwienia zakonu w budynkach poklasztornych znalazło siedzibę seminarium duchowne.

Kościół został zbudowany w II połowie XVII wieku na planie krzyża. To bardzo ważna informacja, odnosi się bowiem nie tylko do bryły architektonicznej, ale też do idei Europy w ogóle. Europa od jej zarania budowana była na tym właśnie planie, czyli według etosu Ewangelii, z respektem dla zbawczego dzieła Jezusa Chrystusa. W kościele Karmelitów Bosych zrealizowany został zakonny schemat architektoniczny dotyczący świątyń. Korpus świątyni ujęty jest trzema parami kaplic. Prezbiterium ma wydłużony kształt; między nim a dalszą częścią świątyni jest transept, czyli prostopadła do osi kościoła nawa. Wezwanie kościoła wiąże się z jednym z ołtarzy, które się w nim znajdują.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Świadome „tak”

W tzw. bocznym ołtarzu Matki Bożej Różańcowej znajduje się późnobarokowa grupa rzeźbiarska zatytułowana Zaślubiny Najświętszej Maryi Panny ze św. Józefem. Pochodzi ona z warsztatu Jana Jerzego Plerscha (Johanna Georga Plerscha), żyjącego w XVIII wieku jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy warszawskich niemieckiego pochodzenia. W ołtarzu za grupą rzeźbiarską, niejako w jej tle, znajduje się ikona Matki Bożej Tychwińskiej.

Reklama

Rzeźby zostały wykonane w 1771 r. z drewna polichromowanego. Przebija z niego kolor złoty, wskazujący na niebo. Pierwotnie rzeźby znajdowały się w nieistniejącym już dziś kościele Dominikanów na Krakowskim Przedmieściu, w którego miejscu wznosi się pałac Staszica. Grupa rzeźbiarska przetrwała kataklizmy dziejowe, w tym II wojnę światową. Bomby spadające na Warszawę w 1944 r. w czasie Powstania Warszawskiego ominęły kościół, chociaż miasto zostało zamienione w gruzowisko. Uszkodzone zostały tylko jego fasada i niektóre rzeźby.

Nazwa „grupa rzeźbiarska” wiąże się z tworzącymi ją trzema figurami. Są to Najświętsza Maryja Panna i św. Józef w chwili zaślubin; między tymi świętymi postaciami usytuowana jest figura arcykapłana religii biblijnego Izraela. Artysta uwiecznił w swoim snycerskim dziele emocjonalność ślubujących małżonków, ujawniającą się nie tylko na ich twarzach, ale i w gestykulacji.

Grupa rzeźbiarska przedstawia scenę rodzinną. Każdy, kto dziś ogląda tę barokową wizualizację i ją kontempluje, staje się niejako świadkiem, a nawet uczestnikiem tego wydarzenia. Być może taki był zamiar artysty, który chciał wprowadzić oglądających jego pracę w podniosłą, a w głębi radosną uroczystość zaślubin, które dają początek małżeństwu i rodzinie.

Oczy Maryi i Józefa się nie spotykają. Nie patrzą oni na siebie, co nie oznacza, że się nie widzą. Józef swoje spojrzenie kieruje na obrączkę, którą trzyma w prawej dłoni. Maryja również patrzy na obrączkę – znak miłości i wierności małżeńskiej, która za chwilę ma być nałożona na Jej palec. Zapewne scena ta niesie określone przesłanie. Święte postaci chcą się podzielić swoim przeżyciem, podkreślić rangę posłuszeństwa woli Bożej, nie zawsze wszakże tożsamej z planami człowieka. Zamyślona czy też smutna twarz Józefa nie symbolizuje przygnębienia tudzież rozpaczy. Jego wybór życiowy – decyzja, by wziąć Maryję za małżonkę – nie był ślepym poddaniem się losowi, życiową przegraną, lecz był świadomym „tak”, powiedzianym wpierw Bogu, a następnie swojej żonie.

Reklama

Rysy twarzy Maryi potwierdzają Jej ufność i odwagę. Oblicze Jej jest pogodne. Promieniuje radością, szczęściem. Szaty Maryi i Józefa zostały przełamane przez rzeźbiarza na wysokości bioder, są bardzo wyraźnie udrapowane. Święty Józef jest bosy, Maryja natomiast ma na stopach sandały. Arcykapłan stojący na niewielkim podium jest w obuwiu. Prawa noga Maryi i lewa noga Józefa opierają się o to podium, co wskazuje symbolicznie na ich wejście w przestrzeń świętości zajmowaną przez arcykapłana. Ślubujący małżonkowie zostali objęci gestem otwartych rąk tegoż arcykapłana, który symbolicznie wskazuje na Bożą opiekę nad nimi oraz ich ochronę, na błogosławieństwo i pomoc z nieba nad małżeństwem, które jest właśnie inicjowane.

I chociaż rzeźba jest stabilna, to tworzące ją figury są dynamiczne. Nie zostały one zatrzymane w ruchu – on nadal trwa... W Zaślubinach uwiecznione zostały wewnętrzne przeżycia świętych postaci, które mogą się stać tematem kontemplacji dla osób patrzących na tę scenerię. Maryja i Józef spieszą ku sobie, by spełnić wolę samego Boga wobec nich, a przez nich – wobec całego świata, wobec ludzi wszystkich epok.

Wielkie poruszenie

Po bokach grupy rzeźbiarskiej widnieją w nieznacznym oddaleniu figury św. Joachima i św. Anny, rodziców Maryi. Postaci te również emanują emocjami. Jest to zrozumiałe, zaślubiny bowiem to uroczystość, którą niezwykle głęboko i z wielkim poruszeniem serc przeżywają rodzice państwa młodych, szczególnie rodzice nowo poślubionej córki.

Ukryta królewskość

Wydarzenie zaślubin było cudem, czyli znakiem Bożym. Józef – biedny cieśla o królewskim pochodzeniu poślubił Maryję – skromną, pokorną, nieznaną prawie nikomu Dziewczynę. Ukryta królewskość Józefa wskazuje nań jako na Oblubieńca z Pieśni nad pieśniami i z księgi Psalmów Dawidowych.

Reklama

Szczęście w ofierze

Fakt, że kościół jest świątynią seminaryjną, ma niebagatelne znaczenie. Pod opieką św. Józefa od dziesięcioleci przygotowują się do kapłaństwa zastępy nowych prezbiterów Warszawy i archidiecezji warszawskiej. Święty Józef, który poślubił Maryję, jest dla przyszłych kapłanów wzorem całkowitego zaufania Bogu, podjęcia odpowiedzialności za swoje życie oraz życie innych ludzi i wytrwania w nich. Wspólnota seminaryjna żyjąca przy kościele Świętych Małżonków ma się upodabniać do Rodziny w Nazarecie, w której Jezus przez lata przygotowywał się do zadań powierzonych Mu przez Boga Ojca. Mąż Maryi i opiekun Jezusa ma stanowić wzór nie tylko dla kleryków, lecz także dla wychowawców, którzy ich kształcą i formują. Mową, słowami św. Józefa były jego czyny, stąd pełną lekcję życia otrzymują przyszli kapłani od swoich pedagogów na podstawie nie tylko ich słów, ale nade wszystko – ich postępowania.

Święty Józef z Traktu Królewskiego w Warszawie jest wzorem osobowym dla osób żyjących w małżeństwie, dla samotnych i celibatariuszy – wszystkich, którzy swoje szczęście złożyli w ofierze dla Chrystusa i Kościoła, dla innych ludzi.

2021-11-30 08:34

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Sacrum i materia

Niedziela rzeszowska 2/2020, str. IV

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

rzeźba

sztuka sakralna

Prof. Wincenty Kućma

www.pasierbiec.info

Stacja Drogi Krzyżowej w Pasierbcu k. Limanowej autorstwa prof. Wincentego Kućmy

Stacja Drogi Krzyżowej w Pasierbcu k. Limanowej autorstwa prof. Wincentego Kućmy

Już od dziesięciu lat, w ramach rzeszowskiej Alma Mater, działa Centrum Dokumentacji Współczesnej Sztuki Sakralnej. To unikatowy w skali kraju ośrodek o charakterze naukowym i badawczym, a także archiwalnym oraz informacyjnym, który zajmuje się sztuką sakralną XIX i XX wieku. Choć niezbyt szeroko znany, z uwagi na mało popularny współcześnie kierunek dociekań naukowych, cieszy się renomą i uznaniem wśród wybitnych autorytetów z grona historyków sztuki w kraju i poza granicami oraz artystów tworzących na chwałę Boga.

Wielu z nich odwiedza corocznie stolicę Podkarpacia, by wziąć udział w ogólnopolskim sympozjum naukowym z cyklu badań nad sztuką sakralną XIX i XX wieku, organizowanym właśnie przez Centrum we współpracy z Muzeum Diecezjalnym w Rzeszowie. Sympozjum odbyło się w dniach 5-6 grudnia 2019 r., w wyjątkowym czasie adwentowego oczekiwania na przyjście Syna Bożego. Toteż jeszcze mocniej i jakże symbolicznie wybrzmiał temat konferencji „Sacrum i materia. Ekspresja i symbolika materiału w twórczości o charakterze sakralnym”. Ileż bowiem tworzyw, jakie materialne dary, od drewna przez metale, po szkło i kamień, pozwala nam w swej istocie, mocą i talentem twórcy wychwalać Sacrum, odnajdować i próbować zobrazować Niewyobrażalne, poniekąd za pomocą materii ucieleśniać, a zarazem wielbić odwieczne Słowo.

CZYTAJ DALEJ

Franciszek podczas Mszy Krzyżma do kapłanów: musimy być wolni od surowości i oskarżeń, od egoizmu i ambicji!

2024-03-28 10:38

[ TEMATY ]

papież Franciszek

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Do postrzegania życia i powołania w perspektywie całej przeszłości i przyszłości oraz odkrycia na nowo potrzeby adoracji i bezinteresownej, spokojnej i przedłużonej modlitwy serca - zachęcił Franciszek w Wielki Czwartek podczas Mszy Krzyżma w watykańskiej Bazylice św. Piotra. Papież wskazał na potrzebę skruchy, która jest nie tyle owocem naszej sprawności, lecz łaską i jako taka musi być wyproszona na modlitwie.

MSZA KRZYŻMA
HOMILIA OJCA ŚWIĘTEGO FRANCISZKA

CZYTAJ DALEJ

Msza Krzyżma. W Chrystusie wzrastamy i przynosimy owoce

2024-03-28 13:30

Archikatedra lubelska

Kapłani są namaszczeni i posłani, aby głosić Chrystusa i dawać świadectwo Ewangelii słowem i życiem - powiedział abp Stanisław Budzik.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję