Starożytna formuła mówi, że de Maria numquam satis! – o Maryi nigdy dosyć. Dlatego w najbliższych trzech artykułach spróbujemy przypomnieć garść podstawowych prawd dotyczących Matki Bożej, poczynając od krótkiego omówienia dogmatów maryjnych. Można krótko powiedzieć, że życie Maryi, Matki Bożej, rozpięte jest między dwiema łaskami, między niepokalanym początkiem a chwalebnym kresem. Najstarszy i podstawowy dogmat maryjny stwierdza, że Maryja jest jednocześnie Dziewicą i Matką, co więcej – Bożą Matką. Kontrowersje związane z ogłoszeniem tej prawdy nie ustały pomimo upływu wieków i trwają nadal. Znacznie później, po dłuższym okresie dojrzewania i refleksji, zostały ogłoszone prawdy o Niepokalanym Poczęciu i Wniebowzięciu Maryi z duszą i ciałem. Także te prawdy, będące konsekwencją pierwszego dogmatu, spotykają się do dziś z głosami sprzeciwu. Jednak zabezpieczają one podstawowe prawdy chrystologiczne. Chcąc więc ukazać postać Maryi w ekonomii zbawienia, należy rozpocząć od szkicowego ukazania treści dogmatów maryjnych, by następnie móc przejść do przedstawienia pozostałych elementów ukazujących Jej miejsce w zbawczej ekonomii.

Chronologicznie rzecz ujmując, jako pierwszy pojawił się dogmat mówiący, że Maryja jest Bożą Rodzicielką (Theotokos). Stało się to w wyniku sporu nestoriańskiego na Soborze w Efezie w 431 r. Przypomnijmy, że nauka o Bożym macierzyństwie Maryi służy dogmatowi o prawdziwym bóstwie i prawdziwym człowieczeństwie Chrystusa. Dlatego przyznanie Maryi szczególnego miejsca w Tradycji jest głęboko zakorzenione w autentycznej chrystologii. Poczęcie Jezusa w Maryi jest stworzeniem na nowo, stworzeniem z niczego, nie tak, jak w mitologicznym opowiadaniach o poczęciu bogów, gdyż Bóg w sensie biologicznym nie jest ojcem Jezusa.

Ponieważ nie da się oddzielić człowieczeństwa od bóstwa w Chrystusie, nie przekreślając jednocześnie istniejącej unii hipostatycznej, stąd Maryja, rodząc Jezusa, posiada jednocześnie godność Bożej Rodzicielki. Natus ex Maria virgine stanowi wypowiedź ściśle teologiczną, świadczącą, że Bóg nie porzucił swego stworzenia. Ogłoszenie Maryi Bogarodzicą nie jest rodzajem konkurencji dla Chrystusa, który ostatecznie poprzez Jana daje swą Matkę wszystkim uczniom wszystkich czasów.

Najbardziej prowokującym spośród czterech dogmatów maryjnych jest ten głoszący, że Maryja jest zawsze dziewicą, będąc jednocześnie Matką Bożą. Został on przyjęty na II Soborze w Konstantynopolu w 553 r. oraz na rzymskim synodzie w roku 649. Często w oparciu o teksty ewangeliczne próbowano podważać tę prawdę, twierdząc m.in., że Maryja miała jeszcze inne dzieci z Józefem. Tymczasem z tekstu Ewangelii niekoniecznie wynika, że Jezus miał prawdziwe rodzeństwo, a Maryja była jeszcze kiedykolwiek matką. Gdyby je miał, trudno byłoby zrozumieć, dlaczego, wisząc na krzyżu, Jezus powierza Maryję Janowi, a nie któremuś z rzekomych braci, np. Jakubowi albo Judzie (Mt 13,55; Mk 6,3). Przeciwnie, Jezus jest ewidentnie Jej jedynym Synem, zaś słowa o rodzeństwie Jezusa (Mt 12,46-50; Mk 3,31-35; Łk 8,19-21) można właściwie zinterpretować jedynie w kategorii pokrewieństwa klanowego. Maryja była przeznaczona tylko Jemu i nie mogła należeć do nikogo innego, przede wszystkim dlatego, że do narodzin tych nie doszło w następstwie związku z mężczyzną, ale za sprawą samego Boga. Już tutaj w tej wyłączności widać obraz relacji Chrystusa i Kościoła. Niesłusznie odrzuca się, bądź odsuwa, jako niewiele znaczący aspekt biologiczny Jej dziewictwa, a przez to godzi się w prawdę, że Bóg wziął w swe ręce – i naznaczył – również Jej życie fizyczne, biologiczne czy też materialne wtedy, gdy stał się człowiekiem. Ojcowie Kościoła, by opisać dziewictwo Maryi, posługują się pięknym symbolem z proroctwa Ezechiela. Jest tam napisane, że do świątyni przez „wschodnią bramę” mógł wejść tylko król. Tą wschodnią bramą, przez którą wszedł Król Wszechświata, miałaby być Maryja jako Matka. Ona, zrodzona dla Boga, nie mogła ponownie po wcieleniu Syna Bożego zstąpić w zwykłe życie. Pozostaje tą zastrzeżoną bramą, która należy jedynie do Króla. Stała się przez to w historii prawdziwą bramą dla Emmanuela, oczekiwanego przez wszystkich. Dogmat o wiecznym dziewictwie Maryi poprzez ukazanie Boga jako tego, który swobodnie i dowolnie wnika w materię chroni także zagrożoną dziś wiarę w Boga Stworzyciela.

Miriam z Nazaretu jest więc jak głoszą omówione wyżej dogmaty, czyli prawdy, których wierzący katolik nie może podważać, jest prawdziwie Matką Boga oraz zawsze dziewicą zgodnie z proroctwem Izajasza, które spełniło się na Niej zgodnie z Ewangelią wg św. Mateusza: „A stało się to wszystko, aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez Proroka: Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel, to znaczy: «Bóg z nami»” (Mt 1,22). Za tydzień przypomnimy dwa pozostałe dogmaty maryjne.