Polski film „Ida” w reżyserii Pawła Pawlikowskiego ma w tym roku wielkie szanse na Oscara! Jest to film naprawdę wybitny – genialny, jeżeli chodzi o kunszt aktorski, przepięknie sfilmowany. Fabuła zaczyna się w sposób bardzo ciekawy – spotykamy młodą dziewczynę, która jest nowicjuszką w klasztorze. Tam wszystko ma swój rytm, odbywa się w całkowitej ciszy, skupieniu, jest zrytualizowane. Zastanawiamy się, czy te siostry są szczęśliwe. Pytamy, dlaczego tam są. To wszystko jest wielkim znakiem zapytania... Okazuje się, że ta młodziutka dziewczyna już niedługo ma złożyć śluby wieczyste, w związku z czym zostaje wysłana przez przełożoną do swojej jedynej żyjącej krewnej – kobiety, o której będzie się mówić „krwawa Wanda”; była ona prokuratorem wojskowym w okresie stalinizmu i na swoich rękach ma krew ludzi, których skazała na śmierć za wrogość wobec systemu komunistycznego. Domyślamy się, że wysyłała na śmierć polskich bohaterów, Żołnierzy Wyklętych... „Krwawa Wanda” jest osobą, o której od razu wiemy, że to ktoś bardzo zrujnowany wewnętrznie, nawet ohydny. Przez cały film pije alkohol, w większości scen pali papierosy. Ciekawe, że reżyser postanowił pokazać ją jako osobę, którą okłamała jej własna historia, osobę zniszczoną przez wyrzuty sumienia.
Reklama
Ciekawe, tym bardziej że zakonnica spróbuje świata swojej ciotki. Przyjdzie moment, kiedy założy jej ubrania, włoży jej buty. „Wejść w czyjeś buty” to metafora. Spotykają się dwie kobiety: jedna jest morderczynią polskiego podziemia patriotycznego, druga – zakonnicą, łączą je więzy krwi. W pewnym momencie Wanda mówi do Idy: – Pokażę ci teraz zdjęcie twoich rodziców, to byli Żydzi, którzy zostali zamordowani w czasie II wojny światowej, a ty jesteś ich jedynym ocalonym dzieckiem. Już sam fakt, że spotykamy zakonnicę będącą Żydówką, jest bardzo ciekawy, bo to może być jakaś teologiczna synteza dziejowa, pokazanie tego, jak niezwykle splatają się ludzkie losy: dziewczyna, która pochodzi z ortodoksyjnie żydowskiej rodziny, całe życie spędza w klasztorze, ma oblubieńczą relację z Chrystusem. Chociaż to pozornie bez znaczenia, buduje całe zaplecze duchowe czy emocjonalne filmu.
Obydwie kobiety wyruszają w podróż po Polsce i próbują odnaleźć grób rodziny, która została zamordowana przez (to wątek bardzo kontrowersyjny; niestety, można być pewnym, że pozostanie w świadomości zachodnich widzów) polskiego chłopa, który bardzo się bał, że zostanie zdekonspirowany i zabity za przechowywanie żydowskiej rodziny w lesie. Widzimy, że ten polski chłop ma ludzkie odruchy. To nie jest jakiś wyzuty z uczuć i rozumu brutalny morderca (tak pokazano Polaków w „Pokłosiu”), tylko człowiek, który całe życie cierpi z powodu tego, co zrobił. Nie mam żadnego odruchu, żeby kogoś w tym filmie osądzić. Kiedy patrzę na tego chłopa, który siedzi na dnie grobu i wyje z rozpaczy, przestaję go osądzać, a zaczynam mu współczuć. Film nie potępia nikogo. Pojawia się pytanie o źródło zła: jak to się dzieje, że człowiek staje się mordercą? Historycy liczą ofiary, są w stanie ocenić winy różnych osób i środowisk. „Ida” nie jest filmem historycznym, nie ma służyć opisywaniu historii. Wiadomo jednak, że w Polsce zdarzały się mordy na Żydach w czasie okupacji. Ale też w takich instytucjach, jak Urząd Bezpieczeństwa czy NKWD była silna nadreprezentacja Żydów. Film Pawlikowskiego służy do tego, aby pokazać tragiczne ludzkie losy, dramat czasów.
Wiele środowisk w Polsce protestuje przeciwko polityce Ministerstwa Kultury i Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, które to instytucje po raz kolejny wysyłają do oscarowego konkursu film o polskim antysemityzmie. I jest to protest jak najbardziej słuszny, „Ida” bowiem to naprawdę dobry film i ma wielkie szanse na wygraną, a to oznacza, że będzie oglądany na całym świecie. Widzowie ze Wschodu i Zachodu nie będą w stanie wyważyć sprawiedliwych sądów, nie zrozumieją, że chodzi o bolesny, lecz marginalny epizod z historii Polski. Zapamiętają raczej, że Polacy w czasie II wojny zabijali Żydów i – jeśli cokolwiek posiadają – posiadają majątek po swoich ofiarach. A to jest wielkie kłamstwo. Po raz kolejny przegramy więc wojnę informacyjną. Problem jednak nie tkwi w filmie, bo jego twórcy potrafili opowiedzieć tę tragiczną historię z uczciwością i artystyczną mądrością, tylko w polityce państwa, które wobec licznych zniesławień i kłamstw historycznych nie wypracowało żadnego programu edukacyjnego, żadnej linii działania, by zawiłości polskich losów tłumaczyć światu... Mimo wszystko życzymy „Idzie” oscarowego sukcesu. Może będzie on – dla osób odpowiedzialnych za dobre imię Polski w świecie – okazją do zwielokrotnienia wysiłków na rzecz przeciwdziałania zniesławianiu dobrego imienia i prawdziwej historii naszej Ojczyzny. Wiele narodów potrafi mądrze wykorzystać film i inne media do obrony swoich interesów (przykładem niech będzie chociażby jedna z najstarszych organizacji żydowskich w Ameryce – Liga Przeciwko Zniesławieniu). Czy i my nie powinniśmy się tego nauczyć? Potrzeba tylko odwagi i dobrej woli.
Film „Dekalog” Krzysztofa Kieślowskiego powstał ćwierć wieku temu. Dziś, w obliczu zredukowanych do zera standardów telewizyjnych, lśni jak perła z przeszłości i nie pozwala o sobie zapomnieć. W drugim odcinku tego genialnego cyklu obserwujemy niezwykłe otwarcie filmu: dwoje ludzi pchających wózek to zapowiedź losów filmowej pary: Doroty i Andrzeja Gellerów (Krystyna Janda i Olgierd Łukaszewicz), zmagających się ze swoim silnie obciążonym życiem. Błoto, koleiny, ciężar i trudna do utrzymania równowaga dwukołowego pojazdu oraz fakt, że dwoje go pchających musi albo sobie ufać i ze sobą współpracować, albo wprost przeciwnie – pozostawić cały ciężar w rękach partnera, czynią z inicjalnej sceny filmu zapowiedź całej problematyki dzieła i pozwalają nam spojrzeć na życie ekranowej pary niczym na wycinek nowotworowej tkanki pod laboratoryjnym mikroskopem. Dorota rozważa zabicie własnego, nienarodzonego dziecka. Będąc w ciąży, pali papierosy, ubiera się w czerń wyrażającą jej wewnętrzny stan. Decyduje się wyzwać na pojedynek starego profesora, człowieka obdarzonego męskim i zawodowym autorytetem, lekarza, powstańca warszawskiego obciążonego osobistą tragedią, odgrywającego w szpitalu rolę pana życia i śmierci. Dorota zażąda od profesora jasnej deklaracji co do szans na przeżycie jej chorego onkologicznie męża, gdyż uzależnia od tego przeprowadzenie – lub nie – aborcji.
Profesor jest świadomy, że relacja z Dorotą to konfrontacja dwóch różnych systemów wartości, światopoglądów i sposobów działania. Ulega jednak temu wszetecznemu urokowi, który młoda kobieta roztacza wokół siebie, i podejmuje się pomóc jej w podjęciu decyzji o uratowaniu lub zabiciu dziecka. Znamienna jest jednak scena, w której profesor, przygotowując się do rozmowy z Dorotą, odwraca w kierunku ściany zdjęcia swoich zabitych podczas wojny dzieci i ubóstwianej żony, prawdopodobnie świadom, że rozmowa ta zaprowadzi go w kierunku grzechu: złamania zasady niewypowiadania się co do przyszłości pacjentów, których losy zawsze są tajemnicą. Profesor nie chce, by czyste oczy jego dzieci i żony patrzyły na niego, łamiącego swoje zasady, czy też nie chce, by zobaczyły Dorotę – uosobienie tego, co niemoralne. Przypomina to trochę odwracanie świętych obrazów w kierunku ściany, by oczy świętych nie widziały grzechu. „On umiera” – mówi profesor. „Niech pan przysięgnie” – prosi Dorota. „Przysięgam”. Słowa profesora można by uznać w znaczeniu dosłownym za próbę uratowania zagrożonego życia dziecka, kryje się jednak za nimi kolejny, ważniejszy sens: czy profesor miał prawo przysiąc cokolwiek odnośnie do przyszłości? Tym bardziej że – jak zobaczymy w finale filmu – przysięga jego okazała się jałowa. Drugie przykazanie zostało złamane, gdy profesor odpowiedział „obiecuję” na pytanie o przeżycie Andrzeja – nie tylko dlatego, że uśmiercił w ten sposób męża w nadziejach i planach żony, ale także dlatego, że nadał tym jednym słowem prawo do istnienia nienarodzonemu dziecku, „pozwolił mu żyć”, jakby miał prawo decydować, kto żyć będzie, a kto nie.
Także choroba Andrzeja może być rozumiana metaforycznie, jako wyraz buntu i niepogodzenia się mężczyzny z najbardziej przerażającą stratą w swoim życiu. Mężczyzna, którego nie pokonały góry, dał się złamać brakiem wyłącznej miłości kobiety, a zaistniała w ten sposób sytuacja egzystencjalna jest niczym rak na zdrowym – choć złamanym – organizmie. Takie rozumienie sytuacji Andrzeja tłumaczy także jego nagłe wyzdrowienie, które następuje po tym, jak Dorota wyznaje mu miłość. Przywraca w ten sposób pierwotną harmonię między nimi oraz harmonię ich świata. Pokonanie nowotworu – choć według lekarskich statystyk nie było na nie szansy – dokonuje się w sposób niejako naturalny, skoro odzyskana została pierwotna jedność duchowa: ciało rozbite wewnętrznie także jednoczy się – czy raczej jedna – samo z sobą.
Kamera, która panoramuje pionowo po piętrach bloku na Ursynowie, przechodzi w kolejnym ujęciu w panoramę poziomą od twarzy Andrzeja do niezwykłej sceny zmagania się pszczoły o życie – wbrew wszelkim szansom. W ten sposób pionowa linia panoramowania przecina się z linią poziomą i tworzy niewidoczny – lecz wyraźnie opisany ruchem kamery – krzyż. Taka interpretacja sposobu filmowania nabiera znaczenia, gdy przyjrzymy się owemu zmaganiu – a może nawet misterium – woli życia ze śmiercią, zaobserwowanemu przez Kieślowskiego, przez jego bohatera i w trzeciej kolejności przez nas. To jedna z najbardziej poruszających scen filmu: w szklance ze słodkim, lepkim, truskawkowym kompotem znajduje się owad, który – wydawałoby się bezskutecznie – walczy o życie. Nic nie zapowiada, że mógłby uwolnić się ze śmiertelnej pułapki, kiedy jednak wydamy już na niego wyrok – naśladując w tym przedwczesnym, pochopnym osądzie filmowego ordynatora – pszczoła heroicznym wysiłkiem wydobywa się z cieczy i wychodzi na brzeg szklanki...
Nigdy i nikomu nie wolno decydować o życiu lub śmierci drugiego człowieka. Krzysztof Kieślowski w ćwierć wieku od powstania telewizyjnego „Dekalogu” przypomina nam o tym – na progu 2015 r. – z niespotykaną siłą.
Dwa rosyjskie myśliwce wykonały niski przelot nad platformą Petrobalticu na Morzu Bałtyckim. Naruszona została strefa bezpieczeństwa platformy. Powiadomione zostały Siły Zbrojne RP i inne służby - czytamy na portalu X.
Dwa rosyjskie myśliwce wykonały niski przelot nad platformą Petrobalticu na Morzu Bałtyckim. Naruszona została strefa bezpieczeństwa platformy. Powiadomione zostały Siły Zbrojne RP i inne służby.#MorskiOddziałSG
Prezydent Karol Nawrocki wraz małżonką Martą Nawrocką w niedzielę rozpocznie wizytę w USA. Para prezydencka najpierw odwiedzi Narodowe Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown. We wtorek w Nowym Jorku prezydent weźmie udział w debacie generalnej 80. Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
Na marginesie sesji ZO ONZ prezydent odbędzie szereg spotkań z przywódcami innych państw oraz z przedstawicielami organizacji politycznych i biznesowych.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
