Upływa rok od doniosłych uroczystości stulecia rekoronacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, kiedy to po zrabowaniu w 1909 r. z Cudownego Wizerunku koron papieskich, ufundowanych w 1717 r. przez Klemensa XI (a także sukienki perłowej), w rok później nowe korony ufundował Ojciec Święty Pius X, życzliwy sprawom polskim. Uroczysta koronacja Obrazu Bogurodzicy Jasnogórskiej miała miejsce 22 maja 1910 r. i stała się wówczas wielkim świętem narodowym, wzniecającym nadzieje na doczekanie niepodległości Ojczyzny, co spełniło się też w niedługim czasie.

Przygotowywanie Wotum

Zamysł przypomnienia i uczczenia stulecia tych wydarzeń znalazł wyraz w ufundowaniu uroczystych nowych koron i szat dla Obrazu Matki Bożej. Stanowią one Wotum Narodu Polskiego.
Niezwykle żywe zaangażowanie społeczne, masowy napływ od wiernych darów wotywnych (od najskromniejszych do bezcennych), nowatorska, wyjątkowa koncepcja plastyczna koron i szat, zrealizowana przez artystę Mariusza Drapikowskiego, znanego już z autorstwa sukienki bursztynowej - sprawiły, iż na cały rok 2010 realizacja tego Wotum Narodu stała się sprawą wspólną Kościoła oraz znacznej części społeczeństwa polskiego.
Informacji fachowych i rzetelnych nie brakowało, gdyż konferencje i sesje naukowe, artykuły poszczególnych autorów w prasie katolickiej, audycje m.in. w Radiu Jasna Góra w cyklu „Tajemnice Świętej Twierdzy”, znakomite filmy długo- i średniometrażowe, a także krótkie informacje w telewizji stwarzały możliwość szczegółowego śledzenia i kontynuacji tego jubileuszu na przestrzeni bez mała roku.
Nieprzerwanie płynął także drugi nurt, który towarzyszył tym wydarzeniom. To duchowe życie Sanktuarium Jasnogórskiego, gdzie przez niemal cały rok działaniom twórczym towarzyszyła modlitwa, podejmowana na miejscu i przez rzesze pielgrzymujących wiernych. Odprawiane były specjalne nabożeństwa, wygłaszane niezliczone kazania mszalne i homilie podczas nowenn. To były działania ulotne, zacierające się w pamięci, których utrwalenie stało się jednak nieodzownym obowiązkiem, a w istocie bardzo trudnym i pracowitym zadaniem. Trud realizacji edycji podjęła Redakcja „Niedzieli” wraz z Ojcami Paulinami, wydając u schyłku 2011 r. książkę pod redakcją o. dr. Jana Pacha, poświęconą uroczystościom stulecia rekoronacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.

Książka-kronika

Tytuł książki brzmi „Królowa w nowych szatach. Uroczyste nałożenie Wotum Narodu Polskiego - Koron i Szat Miłości, Wdzięczności, Cierpienia i Nadziei 4 września 2010 r.”. Tytuł nie określa bliżej charakteru tej publikacji, bo istotnie nie jest to łatwe.
Książka formatu 23,5 cm x 15,5 cm, skomponowana w pionie, oprawiona w twardą, lakierowaną okładkę, szyta w grzbiecie, jest poręczna w użyciu. Zawiera 208 stron tekstu wydrukowanego na białym papierze offsetowym przejrzystą, czytelną czcionką. Po stronie 208 rozpoczyna się kolorowy album fotograficzny, zatytułowany „Okiem fotografa”, zawierający 80 stron dokumentacji dotyczącej przebiegu uroczystości jubileuszowych, przegląd kolejnych sukienek Obrazu, detali nowych szat oraz koron Jezusa i Maryi.
Spis treści, zestawiony w porządku chronologicznym, poprzedzony jest wprowadzeniem i słowem Przeora Jasnej Góry. Po nim podana jest kolejność wszystkich odprawianych nabożeństw, przygotowujących duchowo do nałożenia koron i szat wotywnych na Obraz Matki Bożej, zakończonych 4 września 2010 r. uroczystością z udziałem Episkopatu Polski.
Układ treści podzielony został na trzy obszerne części:
I. Nowenna pierwszych sobót miesiąca (s. 19-59) - zawiera teksty homilii głoszonych przez biskupów podczas comiesięcznych nabożeństw poświęconych Maryi - Królowej Polski, odprawianych w Kaplicy Cudownego Obrazu. Pierwsze nabożeństwo nowennowe, celebrowane 2 stycznia, rozpoczęło obchody stulecia rekoronacji, ósme przypadło na dzień 7 sierpnia. Ostatnia - dziewiąta homilia tej nowenny została wygłoszona podczas uroczystości nałożenia nowych szat i koron 4 września 2010 r.
II. Nowenna przed uroczystością Matki Bożej Jasnogórskiej 26 sierpnia 2010 r. (s. 69-163) rozpoczęła się 17 sierpnia (z uwagi na deszcz - odprawiona w Kaplicy). Następne dni nowenny celebrowane były do 25 sierpnia z uczestnictwem wiernych na placu przed Szczytem. Nowennę prowadził o. Jan Pach. Wszystkie wygłoszone homilie oraz śpiewane pieśni zostały wydrukowane w tej części tekstu.
III. Ostatnia część (s. 176-208): uroczyste nałożenie Wotum Narodu Polskiego - koron i szat wotywnych 4 września 2010 r., zawiera szczegółową relację całego programu celebry. Poprzedzona jest krótkim tekstem Mariusza Drapikowskiego, twórcy koron i szat, wyjaśniającym ich symbolikę w interpretacji artysty. W zakończeniu zostały dodane na trzech stronach wybrane zapisy anonimowych ofiarodawców wotów. Całość publikacji kończy kolorowy album fotograficzny „Okiem fotografa”.
Szczegółowe zaznajomienie się z zawartością tekstu pozwala określić charakter tej publikacji jako rodzaj swoistej kroniki, której zadaniem stało się ukazanie i utrwalenie w pamięci tego niezwykle silnego i głębokiego nurtu życia duchowego, promieniującego z Jasnej Góry, który łączył Kościół w Polsce i wiernych przez cały okres uroczystości jubileuszowych.
W każdej z trzech części książki nawiązuje się bezpośrednio do uroczystości rekoronacji Obrazu 22 maja 1910 r., przytaczając w kazaniach i homiliach obszerne partie ówczesnych tekstów (szczęśliwie wydanych drukiem). Są to kazania ks. prof. Antoniego Szlagowskiego „Witaj, Królowo”, wygłoszone w Kaplicy Cudownego Obrazu podczas koronacji, oraz fragmenty wspomnień bł. ks. Ignacego Kłopotowskiego z jego książki „Koronacja na Jasnej Górze w 1910 r.”.
W trakcie odprawiania nowenny przed uroczystością Matki Bożej Jasnogórskiej 26 sierpnia 2010 r. nabożeństwom towarzyszyły dawne pieśni maryjne, które przed stuleciem były specjalnie skomponowane na dzień koronacji 22 maja 1910 r. Ich teksty również wydano drukiem. Dwie pieśni z tego zbioru towarzyszyły także uroczystościom 4 września 2010 r. Po nich dopiero został wykonany nowy utwór muzyczny „Koron Korona”, z muzyką Piotra Rubika do słów Jacka Cygana.
Zarówno homilie biskupów, głoszone podczas pierwszej nowenny - pierwszych sobót miesiąca, jak też homilie drugiej nowenny - przed uroczystością Matki Bożej Jasnogórskiej 26 sierpnia dotyczą w głównym zrębie zagadnień teologii maryjnej, opartej na głębokiej wiedzy dogmatycznej. Lecz na ich tle zarysowuje się bardzo wyraźnie rodzimy nurt maryjności polskiej, nierozerwalnie zrośniętej z dziejami Narodu. Rozważania teologiczne w publikowanych homiliach przeplatają się z opowieścią o dziejach kultu Matki Bożej - Królowej Polski, obecnej w swym Cudownym Wizerunku na przestrzeni sześciu stuleci Jej władania.
Szczególnie poruszające są te partie tekstów, które rozważając znaczenie Jasnogórskiej Bogurodzicy, mówią o czasach najnowszych, przypominają wydarzenia minionego stulecia aż do dni obecnych - chwile radosne i tragiczne, które przyszło Kościołowi dzielić z Narodem.
Zebrane w wydanej obecnie książce „Królowa w nowych szatach” te niezwykłe „kroniki naszych czasów” będą stanowić w przyszłości bezcenne świadectwo o życiu duchowym i świadomości narodowej z początków nowego tysiąclecia.

Nowe formy polskiego kultu maryjnego

Nawet wstępne spostrzeżenia, nasuwające się z analizy tekstów, wskazują na kształtującą się obecnie nową formę polskiego kultu maryjnego. Jak zauważył to w latach 60. XX wieku ks. prof. Janusz St. Pasierb, historyk sztuki i poeta, znamiennym sygnałem zmiany stała się peregrynacja kopii Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. W okresie zniewolenia komunistycznego i ograniczania pielgrzymek, kiedy to wierni nie mogli przyjść do Maryi, Jasnogórska Pani wyszła ze swego sanktuarium do wiernych, wędrując po Polsce, a kiedy uwięziono kopię Wizerunku, wędrowały dalej po kraju puste ramy Obrazu, napełnione Jej mistyczną obecnością.
Jubileusz stulecia rekoronacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, wyrażony przez Wotum Narodu Polskiego - Korony i Szaty Miłości, Wdzięczności, Cierpienia i Nadziei, nałożone uroczyście na Wizerunek 4 września 2010 r., stał się wyrazem nowej, wcześniej niepraktykowanej formy pobożności maryjnej w społeczeństwie polskim.
Tradycja bezpośredniego przystrajania Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej koronami datuje się od końca XV wieku. Od połowy XVII stulecia na Wizerunek zaczęto nakładać także sukienki wotywne szyte klejnotami. Zarówno korony, jak i szaty wykonywane z ogromnej liczby kosztownych darów, głównie klejnotów, jako gotowe już dzieła nakładano na Wizerunek, zmieniając kolejne przystrojenia zgodnie z porządkiem kalendarza liturgicznego. Wierni i fundatorzy nie uczestniczyli bezpośrednio w materialnej realizacji tych przystrojeń Wizerunku. Aż do koronacji papieskiej w 1717 r. nie było zwyczaju, aby wykonaniu strojów Królowej Polski - Maryi towarzyszyły większe obrzędy religijne. Znaczenie symboliczne strojów królewskich Maryi i Jezusa nabrało nowych treści dopiero w okresie rozbiorów, gdyż nierozdzielnie już kult Królowej Polski - Jasnogórskiej Bogurodzicy łączono z ideą wskrzeszenia Ojczyzny. Oczywistym świadectwem patriotycznego kultu stała się w roku 1910 rekoronacja Obrazu Matki Bożej koronami z daru Piusa X. Jubileusz obchodzony w stulecie tych wydarzeń - uwieńczony ufundowaniem nowych szat i koron jako Wotum Narodu - wyraz miłości, wdzięczności, cierpienia i nadziei dla Jasnogórskiej Bogarodzicy - stał się sprawą nie tylko religijną, ale i publiczną. Ten wielki zbiorowy wysiłek uczestnictwa w jubileuszu połączył Kościół i wiernych we wspólną rodzinę maryjną, zjednoczoną od początku duszą, sercem i czynem w realizacji tego niezwykłego przedsięwzięcia. Nowe szaty koronacyjne Maryi Królowej Polski to Wotum Narodu, a także symbol i przesłanie wspólnego trwania Kościoła i Narodu na czasy najbliższe. Wśród bogactwa materiału użytego do nowych szat i koron wyjątkową rangę stanowią fragmenty materii niezwykłego, pozaziemskiego pochodzenia, jakimi są meteoryty - które spadły na ziemię - zdobiące suknię Maryi, oraz umieszczone w Jej koronie trzy wyjątkowej rangi meteoryty planetarne - z Księżyca, Marsa i Merkurego. Mistyczne klejnoty, przybyłe z kosmosu na ziemię, aby przystroić szaty Maryi.
U początku nowego tysiąclecia ukryta, wyjątkowa symbolika tych kamieni może być bardziej dalekosiężna, bardziej doniosła i nowatorska, gdyż obecność owych pozaziemskich gości nasz kult i miłość do Jasnogórskiej Bogurodzicy podniosła i rozszerzyła do wymiaru kosmosu.