Powstanie Opus Dei, czyli Dzieła Bożego, stanowi jedno z najważniejszych wydarzeń w Kościele w XX w. i z całą pewnością będzie promieniować swoim świat-łem na kształt współczesnej i przyszłej duchowości chrześ-cijańskiej. Założycielem tego ruchu był hiszpański ksiądz Josemaría Escrivá de Balaguer (1902-75). W 1928 r., gdy Opus Dei zaistniało w Madrycie, społeczność katolicka w większości przyjęła je jako ekstrawagancję. Obawiano się, że nowatorstwo tej inicjatywy może doprowadzić do trudnych do przewidzenia konsekwencji w łonie Kościoła. Obawiano się wręcz rewolucji, co w owych czasach miało całkiem racjonalne podstawy. Tchnienie Ducha, Łaska, moc i siła duchowa, których doświadczał prałat Escrivá, pozwoliły jednakże na przezwyciężanie stereotypów i niechęci do tego stopnia, że z czasem Opus Dei zaczęto zarzucać nawet... zachowawczość i konserwatyzm!
Opus Dei gromadzi i angażuje ludzi świeckich, którzy wierzą w powszechne powołanie do świętości. Podkreślając rolę ludzi świeckich, przyjmuje w swoje szeregi tych, którzy w życiu osobistym i zawodowym bezwzględnie poszukują świętości. Właśnie to bezwarunkowe powiązanie codziennego życia z żywą wiarą stanowi podstawę rozsianych po świecie, poszczególnych ośrodków Dzieła Bożego. Opus Dei daje bowiem fundamentalną formację duchową, jakże potrzebną współczesnemu światu. Jej istota zawiera się w ścisłym przestrzeganiu zasad życia duchowego, takich jak np. precyzyjnie określony czas trwania codziennych modlitw, Msza św., odmawianie Różańca, lectio divina, czyli lektura duchowa, czytanie Ewangelii, rachunek sumienia oraz cotygodniowa spowiedź.
Opus Dei nie jest organizacją sensu stricto. Nie można zostać jej członkiem tak jak w innych zorganizowanych instytucjonalnie zrzeszeniach. Albowiem nie o instytucjonalność tutaj chodzi, lecz o to, co zawiera słowo powołanie. Jeśli już mowa o organizacji, to uczestników Dzieła zewnętrznie wiążą spotkania formacyjne, polegające na wspólnych modlitwach, rekolekcjach, dniach skupień oraz medytacjach. Wiek, zawód czy stan cywilny nie mają znaczenia. Liczy się bezgraniczna ufność w Opatrzność Bożą.
Domy Opus Dei powstają dzięki wspaniałomyślności numerariuszy, czyli tych, którzy zawarli ustną umowę z Prałaturą, oraz zaangażowaniu tych, którzy głęboko wierzą w opatrznościowy wymiar przedsięwzięcia bł. Josemaríi Escrivy. Założyciel napisał niegdyś: "Opus Dei potrzebowało i myślę, że zawsze będzie potrzebować - aż do końca czasu - wspaniałomyślnej pomocy wielu ludzi, aby móc podtrzymywać dzieła apostolskie. Z jednej strony dlatego, że dzieła te nigdy nie przynoszą zysku, z drugiej zaś dlatego, że - chociaż wzrasta liczba osób współpracujących i rozszerza się praca dokonywana przez moje dzieci - jeżeli jest miłość Boża, apostolstwo rozwija się i potrzeby mnożą się".
Opus Dei posiada dom Prałatury w Rzymie oraz rosnącą liczbę ośrodków na całym świecie. W Polsce Dzieło rozwija się od 1989 r. Powstało kilkanaście ośrodków i kilka domów, w których uczestnicy mogą spotykać się i modlić w specjalnych kaplicach.
Josemaría Escrivá de Balaguer został beatyfikowany przez Jana Pawła II w Watykanie 17 maja 1992 r. 6 października 2002 r. dokona się kanonizacja tego, który spełnił Boży wymóg: "Synu, daj mi swe serce, dróg moich niech strzegą twe oczy".