Reklama

Jubileusz obrony Jasnej Góry

Przesłanie Jubileuszu 350-lecia zwycięskiej Obrony Jasnej Góry

W dniach 20 i 21 stycznia br. odbywało się na Jasnej Górze ogólnopolskie sympozjum na temat „Przesłanie Jubileuszu 350-lecia zwycięskiej Obrony Jasnej Góry (1655)”. To naukowe spotkanie było poświęcone niezwykłemu wydarzeniu w historii Polski i Jasnej Góry oraz jego odczytaniu w kontekście historii i współczesności. Mimo upływu wieków i powstałych w tym czasie wielu setek prac poświęconych obronie Jasnej Góry, wciąż odkrywane są nowe źródła i fakty dostarczające materiału do badań, inspirujące do głębszej i pełniejszej refleksji nad tym wydarzeniem.
Uroczystego otwarcia sympozjum dokonał przeor Jasnej Góry - o. Marian Lubelski, 75. następca przeora Kordeckiego. Uczestniczył w nim również prezydent Częstochowy - dr Tadeusz Wrona, który mówił o wspólnych działaniach podejmowanych przez miasto i Zakon Paulinów z okazji jubileuszowych obchodów.

Niedziela Ogólnopolska 6/2005

Elżbieta Siwik

Replika XVII-wiecznej armaty

Replika XVII-wiecznej armaty

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Niezwykle ważną częścią spotkania było historyczne spojrzenie na europejską scenę polityczną w XVII wieku oraz na sytuację wewnętrzną Polski. Temat ten podjęli przede wszystkim dr Teresa Bloch (KUL - Lublin) oraz prof. dr hab. Marceli Kosman (UAM - Poznań). Wiek XVII w Europie upłynął pod znakiem wojen. Już podczas wojny 30-letniej ujawniły się szwedzkie plany budowy imperium protestanckiego w basenie Morza Bałtyckiego. Było to przyczyną walk, które toczył król szwedzki Gustaw Adolf w latach 1604-34. Władca ten próbował zmontować przeciwko katolickim dynastiom Wazów i Habsburgów front protestancko-prawosławny. Jedną z jego politycznych koncepcji był atak na Polskę, dokonany wspólnie z Rosją, a po odniesionym zwycięstwie jej rozbiór. Śmierć Gustawa Adolfa pokrzyżowała te plany. W kolejnych latach Rzeczpospolitą nękały liczne konflikty zbrojne. W drugiej połowie XVII stulecia w układzie europejskich sił politycznych wzrosła rola Brandenburgii, Rosji, a zwłaszcza Szwecji, która niezmiennie dążyła do opanowania basenu Morza Bałtyckiego. Uderzając na Polskę, Karol X Gustaw dysponował jedną z najnowocześniejszych armii ówczesnego świata, zapewnił sobie również dla realizacji tego przedsięwzięcia przychylność wielu dworów europejskich. Sytuacja wewnętrzna Polski - kryzys gospodarczy, zmniejszenie znaczenia Sejmu i władzy królewskiej, zdrada dowódców i słabość militarna - sprawiła, że Rzeczpospolita wydawała się łatwym łupem, a realizacja budowy szwedzkiego imperium bliska. W lipcu 1655 r. armia szwedzka z trzech stron wkroczyła do Polski i ogarnęła niemal całe jej terytorium. W ciągu 4 miesięcy upadło jedno z największych państw europejskich.
Panoramiczne spojrzenie na sytuację międzynarodową i wewnętrzną Polski jest niezbędne dla uświadomienia, że w listopadzie 1655 r. Jasna Góra stała się ostatnim bastionem Rzeczypospolitej. Jej obrona oraz nieugięta postawa o. Augustyna Kordeckiego zapoczątkowały walkę Polaków, która doprowadziła do odzyskania niepodległości, następnie do pokoju w Oliwie w 1660 r., a w konsekwencji do upadku koncepcji szwedzkiego Dominium Maris Baltici. Są to nie tylko oceny późniejszych historyków. XVII-wieczne źródła świadczą, że już wtedy dostrzegano, iż obrona Jasnej Góry była w dziejach tamtej wojny przełomowym wydarzeniem. Wśród źródeł należy wymienić m.in. wydane w 1659 r. dzieło wojewody pomorskiego Stanisława Kobierzyckiego Obsidio Clari Montis Czestochoviensis, które na forum sympozjum omówił prof. dr hab. Tadeusz Łukaszuk OSPPE (PAT - Kraków).
Znaczenie ufnej wiary, że za wstawiennictwem Maryi odniesiono zwycięstwo, było również jednym z wątków wykładu ordynariusza łowickiego - bp. prof. dr. hab. Andrzeja Dziuby (UKSW - Warszawa), który oceniając to zwycięstwo z perspektywy historii, powiedział: „Zwycięstwo, jakie przetoczyło się przez kraj po znaku jasnogórskim z 1655 r., stało się zwycięstwem, które mówi i pomaga narodowi polskiemu, które stało się znakiem odwrotu od potopu szwedzkiego, które stało się jakby wyjściem twierdzy jasnogórskiej ku budowaniu twierdz w sercach poszczególnych ludzi. To zwycięstwo stało się pomocą ludziom i narodowi.
Jednocześnie zwycięstwo to stało się wymagające, ale - niestety - nie zawsze tym wymaganiom sprostaliśmy”.
O. Kordecki był postacią nietuzinkową. Z całego bogactwa mariologicznych i patriotycznych treści, jakie na przestrzeni wieków są łączone z jego osobą, warto zwrócić uwagę na jego postawę rycerskiej maryjności. Temat ten podjął ordynariusz diecezji radomskiej - bp dr Zygmunt Zimowski (KUL - Lublin i UKSW). Wykład obejmował następujące zagadnienia: maryjność tego okresu, rycerskość wobec Maryi w ujęciu ogólnym oraz w osobie o. Koreckiego, maryjność odpowiedzialną Jana Pawła II, zawartą w jego nauczaniach, zwłaszcza tych, które zostały wygłoszone na Jasnej Górze, oraz więź rycerskości i odpowiedzialności duchowości maryjnej. Warto w kontekście tematu sympozjum przytoczyć fragment odnoszący się do papieskiego nauczania: „Jakże ciągle aktualne są słowa Jana Pawła II, wypowiedziane w Akcie Zawierzenia z okazji 600-lecia Jasnej Góry, one uczą nas maryjnej rycerskości i zarazem odpowiedzialności: «Ty spraw, abyśmy w tym naszym trudnym dziś Twojego Syna słuchali, żebyśmy Go słuchali dzień po dniu i uczynek po uczynku. (…) O Matko, o Matko, pomóż nam przejść poprzez nasze trudne dziś w tę przyszłość, w którą zaprosiliśmy Chrystusa Księcia Pokoju»”.
Obciążone tragicznymi doświadczeniami późniejsze dzieje Polski każą zastanowić się głęboko nad znaczeniem tego zwycięstwa oraz o cztery miesiące późniejszych, ale ściśle z nim związanych ślubów królewskich, złożonych przez Jana Kazimierza w katedrze lwowskiej 1 kwietnia 1656 r. Pogłębioną refleksję na ten temat podjął organizator sympozjum - o. prof. dr hab. Zachariasz Jabłoński OSPPE (UKSW), który wygłosił wykład na temat: Ewolucja ideowa lwowskich ślubów królewskich ku jasnogórskim ślubom narodu, odczytanym w XXI wieku. Przywołał on słowa Jana Pawła II, który powiedział, że śluby Jana Kazimierza to pierwszy zarys programu społecznej odnowy, który narastał z pokolenia na pokolenie, aż po nasze stulecie. Śluby królewskie w różnych momentach dziejów były odnawiane i aktualizowane. W nich zrodziło się w naszym stuleciu ślubowanie milenijne, związane z tysiącleciem chrztu Polski. Słowa ślubowań Jana Kazimierza wybiegały w przyszłość, chociaż ich nie zrealizowano. Praktyka ślubowań została potwierdzona m.in. przez Konstytucję w 1764 r. Idea ta wróciła przy opracowywaniu Konstytucji 3 Maja, chociaż nie cytuje się tam ślubów. Do idei oddawania czci Matce Bożej jako Królowej Polski powrócił zmartwychwstaniec Aleksander Jełowicki. W 1856 r. dokonał on w kręgu polskiej emigracji ponowienia ślubowań lwowskich, podkreślając, że „na każdym z nas ciążą długi narodu wobec Boga”. Ożywienie tej problematyki nastąpiło w roku 500-lecia Jasnogórskiego Sanktuarium oraz w roku ustanowienia święta Matki Bożej Częstochowskiej (1904 r.), gdy do tekstów liturgicznych włączono śluby Jana Kazimierza.
W 1920 r., kiedy wojska bolszewickie zbliżały się do Warszawy, polski Episkopat dokonał ponowienia obioru Matki Bożej na Królową Polski i poświęcił Polskę Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Śluby narodu zostały ponowione przez biskupów polskich w 1946 r. W czasie aresztowania prymas Polski kard. Stefan Wyszyński tworzył wielki program nowenny, prowadzący do odrodzenia narodu. Dziś można powiedzieć, że śluby są polskim zapisem praw człowieka i praw narodu. Jan Paweł II niejednokrotnie do nich wraca w swoim nauczaniu, mówiąc m.in.: „warunkiem zachowania naszej tożsamości w sytuacji nowej Europy będzie zachowanie ślubów”.
Obrona Jasnej Góry stanowiła ważny nurt w polskiej homiletyce i jest w niej ciągle obecna. Wykład na ten temat wygłosił ks. prof. dr hab. Wojciech Pazera (UKSW), który przedstawił pod tym kątem m.in. kazania św. bp. Józefa Sebastiana Pelczara, abp. Józefa Teofila Teodorowicza - ordynariusza rytu ormiańskiego oraz bp. Józefa Bilczewskiego i księży zmartwychwstańców. Podobnie jak inni prelegenci, przytoczył przykłady obecności problematyki zwycięskiej obrony Jasnej Góry w kazaniach abp. Antoniego Szlagowskiego, bł. bp. Zygmunta Felińskiego, prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II. Inne aspekty tematu sympozjum podjął prof. dr hab. Piotr Jaroszyński (KUL - Lublin), który ukazał motyw zwycięskiej obrony Jasnej Góry jako podstawę etosu narodowego Polaków. Ks. prof. dr hab. Jerzy Lewandowski (UKSW - Warszawa) analizował profetyczny wymiar obrony Jasnej Góry w nauczaniu kard. Stefana Wyszyńskiego, natomiast ks. dr Henryk Nowik (Uniwersytet Szczeciński) przedstawił wykład na temat: Alegoryczny sens zwycięskiej obrony Jasnej Góry.
Odrębny blok tematyczny stanowiły wykłady poświęcone artystycznym inspiracjom, a więc literackim i plastycznym dziełom, w których natchnieniem dla autorów była jasnogórska wiktoria. W tej części sympozjum zostały przedstawione referaty: prof. dr. hab. Lecha Ludorowskiego (UMCS-Lublin), prof. dr hab. Renardy Ocieczek (Uniwersytet Śląski - Katowice) oraz o. Stanisława Rudzińskiego OSPPE.
Uczestnicy sympozjum modlili się podczas Mszy św. w Kaplicy Cudownego Obrazu. Msza św. koncelebrowana w pierwszym dniu sympozjum była zarazem liturgiczną inauguracją jubileuszu 350-lecia zwycięskiej obrony Jasnej Góry. W homilii abp Józef Michalik, metropolita przemyski, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, podkreślił historyczne, religijne i moralne znaczenie tego jubileuszu. Spojrzenie na historię ma służyć temu, byśmy umieli godniej żyć, przenosić w przyszłość te wartości, które otrzymaliśmy od przodków. Rzeczpospolita XVII wieku była wydana na prywatę, na przekupstwo, na zdradę. Jednak - dzięki o. Kordeckiemu - wydobyła z siebie siły, które pozwoliły jej się odrodzić. Również dzisiaj obserwujemy w Polsce zalew prywaty, nie ma dnia, abyśmy nie dowiadywali się o skandalach. Ważne jest, aby w kontekście tej rocznicy zrozumieć, że „w Ojczyźnie naszej także dzisiaj, w roku 2005, jest dość siły do powstania, dość siły do odrodzenia”. Przez lata Jasna Góra była natchnieniem i wyzwalała niezwykłe duszpasterskie programy. Trzeba sobie uświadomić, że obecne czasy są wielkim wyzwaniem. „Pierwsze wyzwanie, które dzisiejsza rocznica niesie - powiedział Arcybiskup - jest wołaniem do zakonników, do ojców paulinów, do stróżów, żeby uczyli nas żyć prawdziwą miłością maryjną”.
Sympozjum zakończyła Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem abp Stanisława Nowaka, metropolity częstochowskiego, który w swojej homilii podkreślił, że konieczne jest poznawanie historii po to, aby dynamizować się do przeżywania współczesności. Porównując sytuację dzisiejszej Polski z sytuacją sprzed 350 lat, możemy stwierdzić, że także dzisiaj trzeba bronić wartości podobnych do tych, których bronił przeor Kordecki.
Sympozjum - obfitość przedstawionych na nim materiałów, świeżość prezentowanych refleksji - jest najlepszym dowodem, iż zwycięska obrona Jasnej Góry przed Szwedami to wciąż niewyczerpany temat dla badaczy. O. Zachariasz Jabłoński OSPPE wyraził nadzieję, że sympozjum rozpocznie cykl spotkań poświęconych tej ważnej rocznicy i jej znaczeniu dla współczesnych.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kard. Ruini o próbach sabotowania powstania Muzeum Pamięć i Tożsamość

2025-03-11 09:23

[ TEMATY ]

Muzeum „Pamięć i Tożsamość”

Włodzimierz Rędzioch

Kard. Camillo Ruini

Kard. Camillo Ruini

Kardynał Camillo Ruini był jednym z najbliższych współpracowników Jana Pawła II - był wikariuszem dla diecezji rzymskiej w latach 1991 – 2008, był przewodniczącym Konferencji Episkopatu Włoch od 1991 r. do 2007 r., przez niemal 30 lat uważany był za najbardziej wpływową osobistość Kościoła we Włoszech. Dziś, pomimo, że skończył 94 lata pozostaje ciągle przenikliwym obserwatorem sytuacji politycznej i kościelnej nie tylko we Włoszech, lecz także na całym świecie. Nie umknął mu fakt, że w Polsce aktywne są środowiska, które próbują umniejszać znaczenie historycznego pontyfikatu Jana Pawła II, czego wyrazem jest między innymi bojkotowanie powstania Muzeum Pamięć i Tożsamość w Toruniu. Oto refleksja Kardynała na ten temat.

„Każdy naród ma swoich bohaterów. Polska ma króla Jana III Sobieskiego, marszałka Piłsudskiego i, szczególnie wielkiego, Jana Pawła II. Prawdę mówiąc Jan Paweł II jest nie tylko bohaterem polskim, ale także europejskim i światowym. Jego wkład w wyzwolenie Polski spod komunizmu i upadek Żelaznej Kurtyny, która dzieliła Europę, aż do zakończenia zimnej wojny i komunistycznego imperializmu, był ogromny. Ale Jan Paweł II jest nie tylko bohaterem: jest przede wszystkim świętym. Współpracując z nim przez dwadzieścia lat, od 1984 r. aż do jego śmierci, mogę zaświadczyć, że był prawdziwym świętym zarówno w swoich ważnych decyzjach, jak i w codziennym życiu. Z całej duszy kochał bliźniego i starał się mu pomagać, we wszystkim, ale szczególnie w zbliżeniu się do Boga. Jego wiara była mocna jak skała. Wzywał ludzi, aby się nie bali, ale sam nigdy się nie bał. Zawsze był pogodny i pełen ufności - wiedział, że Pan jest blisko niego.
CZYTAJ DALEJ

Klinika Gemelli: spokojna noc Ojca Świętego

2025-03-12 08:46

[ TEMATY ]

papież Franciszek

klinika Gemelli

PAP/EPA

Wierni modlą się pod Kliniką Gemelli, gdzie leczony jest papież Franciszek

Wierni modlą się pod Kliniką Gemelli, gdzie leczony jest papież Franciszek

Papież kontynuował dziś zalecone terapie. Stan zdrowia Ojca Świętego wydaje się stabilny i wykazuje lekką poprawę. Dziś nie było wizyt, aby Papież mógł poświęcić się modlitwie i rekolekcjom w Watykanie, w których brał udział za pośrednictwem połączenia wideo.

Z kolei we wtorek wieczorem informowano o utrzymującej się lekkiej poprawie stanu zdrowia Ojca Świętego. We wtorek Papież kontynuował terapie, nie było wizyt, aby Franciszek mógł poświęcić się modlitwie i rekolekcjom w Watykanie, w których brał udział za pośrednictwem połączenia wideo. Jak informowano we wtorek wieczorem, stan zdrowia Papieża wydaje się stabilny i wykazuje lekką poprawę.
CZYTAJ DALEJ

Meksyk: Kościoły zdewastowane podczas marszów z okazji Dnia Kobiet

2025-03-12 14:36

[ TEMATY ]

Kościół

Meksyk

dewastacja

Archidiecezja Guadalajara

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Guadalajarze po marszu z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet 8 marca 2025 r.

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Guadalajarze po marszu z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet 8 marca 2025 r.

Podczas marszów, które odbyły się 8 marca z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet, wiele katolickich katedr i kościołów w Meksyku zostało zdewastowanych, ich ściany pokryto graffiti, a konstrukcje zostały uszkodzone.

W stanie Jalisco, ściany katedry Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Guadalajarze zostały pokryte graffiti, na których widniały hasła popierające aborcję i atakujące Kościół katolicki.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję