22 listopada obchodzimy liturgiczne święto jednej z najbardziej znanych męczenniczek chrześcijaństwa, której imię pojawia się już w pierwszej modlitwie eucharystycznej Kanonu Rzymskiego. To św. Cecylia, którą czcimy w bazylice jej imienia w starożytnej dzielnicy Rzymu Transtiberim, dzisiejsze Trastevere. Urodziła się w zamożnej rodzinie rzymskiej na początku III w. Była szlachetną chrześcijanką, wrażliwą na potrzeby ubogich, która postanowiła oddać się całkowicie Bogu, ofiarowując Mu także swoje dziewictwo. Zmuszono ją do małżeństwa z niejakim Walerianem, wówczas poganinem. Cecylia nie tylko nie złamała ślubu czystości, ale sprawiła, że mąż nawrócił się na chrześcijaństwo, a wraz z nim jego brat, Tyburcjusz. To sprawiło, że w czasie prześladowań chrześcijan najpierw ścięto Waleriana i jego brata a następnie zabito także Cecylię - jej kaci najpierw zamknęli ją w „caldarium” łaźni a w piecu rozpalili wielki ogień, by w ten sposób ją udusić. Ponieważ Cecylia przeżyła, postanowiono ją ściąć. Pomimo otrzymania trzech ciosów zadanych w szyję nie udało się odciąć jej głowy - pozostała przy życiu jeszcze trzy dni i chociaż nie była w stanie mówić, wskazała trzema palcami ręki swoją wiarę w Boga w Trójcy Jedynego, szczegół, który wiele wieków później rzeźbiarz Maderno odtworzył w jej marmurowym posągu. Było to w 230 r.

Włodzimierz Rędzioch

Pierwszy kościół powstał prawdopodobnie już w IV w. – wzniesiono go nad domem męczenniczki, która przed śmiercią przekazała go papieżowi Urbanowi I na miejsce spotkań dla chrześcijan (Titulus Caeciliae). W 499 r. dokumenty mówią już o kościele pod wezwaniem św. Cecylii. Został on następnie rozbudowany w 822 r. na polecenie papieża Paschalisa I - wtedy też przeniesiono do niego relikwie świętej znalezione w katakumbach św. Kaliksta.

19 października 1599 roku card. Sondrati (kardynał tytularny bazyliki św. Cecylii), podczas zainicjowanych przez niego prac renowacyjnych, w obecności świadków dokonał identyfikacji relikwii męczennicy. W sarkofagu odnaleziono cyprysową skrzynię, a w niej dobrze zachowane ciało leżące na prawym boku przykryte jedwabnym welonem przesiąkniętym krwią, pod nim widoczna była suknia przetykana złotą nicią. Wezwano rzeźbiarza Stefano Maderno, by sporządził rysunek ciała św. Cecylii. Artysta wykorzystał rysunek do wyrzeźbienia marmurowego posągu przedstawiającego świętą w pozycji, w jakiej odnaleziono jej ciało w 1599 r. – dziś wspaniała rzeźba Maderno znajduje się pod ołtarzem.

Kościół przechodził renowacje w 1724 roku, w latach 1741–1742 oraz pod koniec XIX wieku, dlatego jego wnętrze i fasada są obecnie barokowe. Z poprzedniego kościoła zachowało się gotyckie cyborium z 1293 r. wykonane przez Arnolfo di Cambio – składa się z czterech kolumn z czarno-białego marmuru, na których opiera się bogato udekorowany baldachim. Natomiast w apsydzie znajduje się mozaika z 820 r. przedstawiająca Chrystusa w otoczeniu (po lewej) Apostoła Pawła, św. Cecylii i papieża Paschalisa I ofiarującego Chrystusowi model bazyliki; po drugiej strony mamy świętych Piotra, Waleriana i prawdopodobnie Agatę. W krypcie, pod ołtarzem znajdują się sarkofagi św. Cecilii, jej męża Waleriana i szwagra Tyburcjusza, Maksyma (rzymskiego oficera, któremu powierzono ich jako więźniów, a który również się nawrócił) oraz papieży Lucjusza i Urbana.

Od prawie pięciu wieków, dokładnie od 1527 r., w sąsiadującym z bazyliką klasztorze mieszka wspólnota benedyktynek, które opiekują się również kościołem.

Mieszkam niecałe dwa kilometry od bazyliki św. Cecylii, dlatego w jej liturgiczne święto mogę iść pomodlić się przy jej relikwiach. Wizyta w tej starożytnej bazylice na Trastevere to prawdziwe „zanurzenie się” w historii naszego Kościoła i wiary chrześcijańskiej, tu w szczególny sposób możemy przeżywać świętych obcowanie. Ofiara Eucharystyczna sprawowana przy doczesnych szczątkach męczenników za wiarę przeżywana jest jeszcze bardziej intensywnie.

W tym roku Mszę św. w bazylice św. Cecylii odprawił jej rektor, ks. prał. Marco Frisina, włoski kapłan, ale i znany kompozytor i dyrygent, autor wielu utworów z zakresu muzyki sakralnej (skomponował między innymi wiele oratoriów dla Jana Pawła II). To nie przypadek, że kapłan – muzyk jest związany z tą świątynią, bo przecież św. Cecylia jest patronką chórzystów, muzyków, lutników i piosenkarzy.

Podziel się cytatem

Włodzimierz Rędzioch

Gdy modliłem się przed grobowcem św. Cecylii zdałem sobie sprawę, że modliła się tutaj także Maria Klementyna Sobieska - córka Jakuba Sobieskiego i wnuczka Jana III Sobieskiego, która przebywała w klasztorze św. Cecylii przez wiele lat. Wyszła ona za mąż za księcia Jakuba Stuarda, katolickiego pretendenta do tronu Anglii, syna obalonego króla Anglii Jakuba II Stuarda. Niestety ich małżeństwo nie było udane – Maria Klementyna po urodzeniu drugiego dziecka, opuściła męża i synów i zamieszkała właśnie u benedyktynek w klasztorze na Trastevere, gdzie poświęciła się życiu w ascezie i modlitwie. Zmarła również tutaj 18 stycznia 1735 r. mając zaledwie 33 lata; została pochowana w Bazylice św. Piotra. Jak widać i przy grobie św. Cecylii historia Kościoła przeplata się z historią Polski i Polaków.