Lęk przed Papieżem

Właściwie nie wiem, jak to się stało, że znalazłem się nagle w „sercu Europy”. Bezwiednie poddając się okolicznościom, dopiero po długim czasie zobaczyłem w tym prawdziwy palec Boży. I tak naprawdę spotkanie z Ojcem Świętym było kropką nad „i” wobec zamiaru spotkania ze znajomymi i zobaczenia urzekających szwajcarskich krajobrazów. Ledwie przekroczyliśmy granicę Szwajcarii, niebo mocno się zachmurzyło i przez trzy dni skutecznie zakryło górskie szczyty, tworząc bardzo spłaszczoną wizję, z której wyłonił się ludzki świat pozbawiony niebiańskiej perspektywy. Okazało się, że w takich warunkach największą atrakcją Zurychu są budynki banków i wnętrza luksusowych sklepów. Szwajcarskie zegarki, stoiska z markowymi pachnidłami i zabiegani ludzie stali się dla mnie szybko symbolem dobrobytu i pozornej ludzkiej samowystarczalności. Nawet kościoły wydały się pustymi wnętrzami. Oglądając witraże Marca Chagalla, z ciekawością patrzyłem, gdzie jest w tym wszystkim Pan Bóg. Kościół bez tabernakulum i prawdziwego, solidnego ołtarza wydał mi się pusty i pozbawiony duszy. Przypomniałem sobie historię Edyty Stein. Wybrała katolicyzm pod wpływem doświadczenia pewnego rodzaju pustki w protestanckim kościele. Tam Bóg był wtedy, gdy byli ludzie. U katolików Bóg jest zawsze, nawet wtedy, gdy ludzie zajęci są sobą. Tego protestanckiego ducha czuje się w Szwajcarii bardzo wyraźnie. Tu aktywność ludzi jest jakby warunkiem obecności Boga. Inaczej niż w świadomości katolików, gdzie to Bóg jest wyznacznikiem ludzkiego działania. W każdym razie pochmurna Szwajcaria, pozbawiona górskiej perspektywy, trochę rozczarowała mnie.
W Zurychu na próżno szukałem choćby małego zaproszenia na spotkanie z Papieżem. Zamiast tego naczytałem się prasowych doniesień pełnych lęku. Sensacje sypały się jak z rękawa. Jedni domagali się rezygnacji Jana Pawła II, inni dowodzili, że jego upór wobec celibatu szkodzi Kościołowi, ktoś przewidywał, że jak za parę lat nie zacznie się wyświęcać kobiet, to w Szwajcarii nie będzie miał kto sprawować Eucharystii. Trochę oddechu złapałem, czytając jedyny pochlebny artykuł o Papieżu, w którym autor przekonywał, że „prawdziwy ojciec nie może powiedzieć swoim dzieciom, że od dzisiaj przestaje być ich ojcem, bo się zestarzał”. Sprowadziła mnie na ziemię informacja, że gazeta z tak pochlebnym artykułem nie ma wielkiego nakładu ani znaczenia na rynku prasowym. Dla mnie stała się w tym momencie najlepszą szwajcarską gazetą.

Papieska wizyta widziana z zaplecza

We Fryburgu zmienił się całkowicie klimat. Przepiękna katedra i okoliczne świątynie promieniowały obecnością Boga. Wprawdzie i tu nie było jakichś wyeksponowanych informacji o wizycie Ojca Świętego, ale już w przykościelnych gablotach pojawiły się małe plakaty o spotkaniu młodych katolików z Papieżem. Z wrodzoną pasją duszpasterza akademickiego zwiedzałem miejscowy uniwersytet, niegdyś wielką kuźnię doskonałych katolickich intelektualistów. Przecudowne miejsce działalności o. Bocheńskiego i Alma Mater wielu moich profesorów z seminarium. „To jest katolicki uniwersytet?” - zapytałem, czując, że zadaję pytanie retoryczne. Mój rozmówca bez wahania wniósł poprawkę, tłumacząc, że wprawdzie uniwersytet jest ciągle katolicki, ale coraz częściej tylko z nazwy. Poczułem, że to pewnego rodzaju prawidłowość - rozwadnianie katolicyzmu zaczyna się od uniwersytetu. Wystarczy zepsuć uniwersytet, żeby zepsuć całe społeczeństwo.
Z wyżyn świata akademickiego zszedłem na poziom zwykłego życia parafialnego. Poznałem wspaniałych księży pracujących w Szwajcarii. Ujęli mnie swoją gościnnością i serdecznością. Długo opowiadali mi o trudnościach w pracy duszpasterskiej, o częstych konfliktach między kapłanem a świeckimi, o postępującej laicyzacji, która jest owocem konsumpcyjnego stylu życia. „U nas młodzieżą zajmują się asystenci pastoralni, a oni są wściekli na Papieża za celibat i brak kapłaństwa kobiet, toteż trudno liczyć, że zorganizują młodych na spotkanie z Ojcem Świętym. Jak będzie ich z 6 tys., to będzie olbrzymi sukces!” - tłumaczył mi jeden z księży. Nie odzywałem się wiele, bo moi rozmówcy wciąż przestrzegali mnie, że nie można myśleć po polsku w skomplikowanej Szwajcarii. Jednym z objawów mojego „polskiego” myślenia była propozycja, by się więcej modlić i więcej odprawiać Mszy św. Propozycja nie przeszła. Trochę mi było smutno, kiedy dowiedziałem się, że nawet księża nie zamierzają uczestniczyć w spotkaniu Papieża z młodymi. A przecież, jeśli kapłanów nie ma wśród młodych, to trudno się spodziewać, że młodzi pojawią się liczniej w Kościele.

Szwajcario, wstań, słuchaj i wyrusz w drogę!

Przyszedł wreszcie czas na Berno i spotkanie z Ojcem Świętym. Dzień zaczęliśmy od odwiedzin w Domu Małych Sióstr od Jezusa. Najpierw wielkie duchowe zaskoczenie. W Domu Sióstr jeden pokój zajmuje kaplica, w której trwa prawie nieustanna adoracja Najświętszego Sakramentu. To cudowne przypomnienie, że Jezus żyje i przenika życie Europy, pomijając trochę oficjalne struktury i wybierając dla siebie miejsca ciche i ukryte. Na spotkanie z Janem Pawłem II wybieramy się razem z młodzieżą z Polski. Grupa Polaków liczy ok. 500 osób. Widać polskiego ducha w tych przygotowaniach. Najpierw była ważna konferencja, potem Msza św. i wspólne wyjście na miejsce spotkania. Samo przejście było zupełnie inne niż w Polsce. Tutaj to idący „na Papieża” są w zdecydowanej mniejszości. W czasie pielgrzymki towarzyszą nam jacyś ludzie, namawiając do bojkotu spotkania i rozdając antypapieskie ulotki. Ale ludzi tych jest tak niewielu, że właściwie wszystko odbywa się bez zakłóceń. Wielka hala sportowa na 15 tys. miejsc zaczęła się zapełniać młodymi. Wszystko w ramach ogólnonarodowego spotkania młodych katolików ze Szwajcarii. Im bliższa jest godzina rozpoczęcia, tym hala jest coraz pełniejsza. Znowu zaskoczenie. Miało być ok. 6 tys. młodych, było grubo ponad 12 tys. Ponoć to sami młodzi wzięli na siebie trud zorganizowania grup. Scena, na której ma się za dwie godziny pojawić Ojciec Święty, jest zupełnie pusta. Widać tylko czarną teatralną kurtynę. Jedna ze studentek pociesza mnie: „Zobaczy Ksiądz, że jak przyjedzie Papież, to odsłonią kurtynę i będzie piękna dekoracja, z krzyżem i ikoną Maryi”. Niestety, nie doczekaliśmy się tych znaków. Spotkanie młodych rozpoczęło się bez ducha. Najpierw koncert całkiem niezłego zespołu hip-hopowego, a potem program o nieszczęściach tego świata. Było o godności człowieka, o pokoju na świecie, o biednych Azjatach sadzących w wielkim trudzie ryż, o kobietach islamu prześladowanych przez mężczyzn i wreszcie o narkomanii i samobójstwach młodych. Wytężałem słuch, żeby w tym wszystkim usłyszeć jedno najważniejsze dla mnie słowo: „Jezus”. Nie zauważyłem, żeby się pojawiło. Ale pojawił się najpierw Jan Paweł II. Od razu zrobiło się inaczej. Papież nie musi już wiele mówić, sama jego obecność jest jakby obecnością Chrystusa. Zaraz na początku rozegrała się wspaniała scena. Ojciec Święty z trudem przebrnął przez dwa pierwsze zdania przemówienia. Gdy ktoś zaproponował mu pomoc w czytaniu, Jan Paweł II ostro zaprotestował, ścisnął mocno kartkę, dając do zrozumienia, że chce sam rozmawiać z młodymi. Młodzi oklaskami trwającymi ponad 10 min dziękowali za tę decyzję. Ale najważniejsze są zawsze słowa Papieża. Od początku do końca Papież mówił tylko o Jezusie: „Rozwiązaniem Waszych problemów jest Jezus …”; „Chrześcijaństwo to jest osoba Jezusa Chrystusa”; „Ja tak jak Wy jeździłem na nartach, uprawiałem sporty i szukałem sensu życia. Znalazłem go w Chrystusie”.
Jan Paweł II zostawił młodym Szwajcarom program złożony z trzech słów: „Wstań! Słuchaj! Wyrusz w drogę!”. A wszystko z żywym, osobowym Chrystusem w sercu.