Ps 119 [118], 145-152 - z Jutrzni na sobotę I tygodnia

Audiencja generalna 14 listopada 2001 r.
1. Liturgia Jutrzni na sobotę I tygodnia proponuje nam fragment Psalmu 119 [118], będącego monumentalną modlitwą, złożoną z 22 strof, co odpowiada liczbie liter alfabetu hebrajskiego. Każda strofa naznaczona jest jedną literą alfabetu, która rozpoczyna poszczególne wersety, zaś porządek strof jest zgodny z porządkiem alfabetycznym. Przed chwilą przeczytaliśmy strofę dziewiętnastą, która odpowiada literze qof. Ta wstępna uwaga pozwala nam lepiej zrozumieć znaczenie tej Pieśni na cześć Bożego Prawa. Jest ona podobna do muzyki Wschodu, której modulacje, zdające się nigdy nie mieć końca, wznoszą się ku niebu w nieustannym powtarzaniu, które angażuje umysł i zmysły, ducha i ciało modlącego się człowieka.
2. Widzimy przejście od alef do tau, tzn. od pierwszej do ostatniej litery alfabetu hebrajskiego, czyli od A do Z w naszym rozumieniu - człowiek modlący się zagłębia się w uwielbieniu Prawa Bożego, które jest jak lampa przyświecająca krokom na ciemnej drodze życia (por. Ps 119 [118], 105). Mówi się, że wielki filozof i naukowiec Blaise Pascal codziennie odmawiał ten najbardziej znany Psalm, zaś teolog Dietrich Bonhoeffer, zamordowany przez nazistów w 1945 r., uczynił go żywą i aktualną modlitwą, pisząc: "Z pewnością Psalm 119 [ 118] jest trudny z powodu swej długości i monotonii, jednakże powinniśmy odmawiać słowo po słowie, zdanie po zdaniu, powoli i cierpliwie. Odkryjemy wówczas, że pozorne powtórzenia są nowym ukazaniem tej samej rzeczywistości: miłości do Słowa Bożego. Miłość ta nie może się nigdy skończyć, jak nie mają końca słowa, które ją przekazują. Mogą one towarzyszyć nam przez całe życie i w swej prostocie stają się modlitwą dziecka, człowieka dojrzałego i starca" (Pregare i Salmi con Cristo, Brescia 1978, s. 48).
3. Powtarzanie w śpiewie chórowym, które wspomaga pamięć, jest drogą ożywienia wewnętrznego i ufnego oddania się w ramiona wzywanego i umiłowanego Boga. Wśród powtórzeń Psalmu 119 [118] chcemy zwrócić uwagę na niektóre, bardziej znaczące. Każdy ze 176 wersetów, z których składa się pochwała Torah, to znaczy Prawa i Słowa Bożego, zawiera przynajmniej jedno z ośmiu słów, które definiują Torah: prawo, słowo, świadectwo, wyrok, powiedzenie, dekret, przykazanie i nakaz. W ten sposób celebrowane jest Objawienie Boże, które odsłania tajemnicę Boga oraz jest moralnym przewodnikiem życia dla człowieka wierzącego. Bóg i człowiek są w ten sposób złączeni w dialogu słów i czynów, nauczania i słuchania, prawdy i życia.
4. Przechodzimy do naszej strofy (Ps 119 [118], 145-152), która dostosowana jest do atmosfery porannej Jutrzni. Wydarzenie, które znajduje się w centrum tej oktawy, jest sceną nocną, lecz otwartą na nowy dzień. Po długiej nocy oczekiwania i czuwania człowieka modlącego się w świątyni, gdy na horyzoncie pojawia się jutrzenka i rozpoczyna się liturgia, wierzący jest pewien, że Bóg wysłucha człowieka, który spędził noc na modlitwie, pełen nadziei i oddany medytacji Bożego Słowa. Umocniony tą świadomością, w obliczu dnia, który się przed nim otwiera, nie będzie się już lękać niebezpieczeństw. Wie on, że nie będzie zwyciężony przez prześladowców, którzy podstępnie go atakują ( Ps 119 [118], 150), ponieważ Pan jest blisko.
5. Wiersze te są wyrazem intensywnej modlitwy: "Z całego serca wołam: wysłuchaj mnie, Panie. (...) Przychodzę o świcie i błagam; pokładam ufność w Twoich słowach" (Ps 119 [118], 145. 147). W Księdze Lamentacji czytamy zaproszenie: "Powstań, wołaj po nocy, przy zmianie straży, wylewaj swe serce jak wodę, przed Pańskim obliczem, podnoś do Niego swe ręce" (Lm 2, 19). Św. Ambroży powtarzał: "Nie wiesz, o człowieku, że każdego dnia winieneś ofiarować Bogu pierwociny twego serca i twego głosu? Pospiesz się, aby o poranku zanieść do kościoła pierwociny twojej pobożności" (Exp. in ps. CXVIII: PL 15, 1476A).
Nasza strofa jest równocześnie wychwalaniem pewności, że nie jesteśmy sami, gdyż Bóg nas słucha i interweniuje. Mówi to modlący się: "Jesteś blisko, o Panie" (Ps 119 [118], 151). Mówią to również inne Psalmy: "Zbliż się do mnie i wybaw mnie; uwolnij mnie przez wzgląd na moich wrogów!" (Ps 69 [68], 19); "Pan jest blisko skruszonych w sercu i wybawia złamanych na duchu" (Ps 34 [33], 19) .

Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach - paulin