Reklama

Bł. Papież Jan Paweł II, Encyklika „Centesimus Annus”

Bogactwem świata jest człowiek (2)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Według Jana Pawła II, wydarzenia 1989 r. mają znaczenie uniwersalne, gdyż ich pozytywne i negatywne następstwa dotyczą całej rodziny ludzkiej. Pierwszą konsekwencją tych wydarzeń było „spotkanie pomiędzy Kościołem a ruchem robotniczym”za-początkowane współdziałaniem w obliczu powszechnej niesprawiedliwości. Papież przypomina, że „przez okres około stu lat z powodu przekonania, że aby skutecznie walczyć z uciskiem, proletariat musi przyswoić sobie teorie materialistyczne i ekonomistyczne, tenże ruch robotniczy częściowo znalazł się pod przemożnym wpływem marksizmu” (CA 26). Drugie następstwo, zdaniem Jana Pawła II, dotyczy relacji pomiędzy narodami Europy. Wobec nagromadzonych przez lata panowania komunizmu niesprawiedliwości i uraz istnieje realne niebezpieczeństwo wybuchu tłumionych nienawiści. Konieczna jest więc moralna i gospodarcza odbudowa krajów postkomunistycznych, wspartych pomocą innych narodów Europy, połączonych ze sobą więzią wspólnej kultury i historii. Taki jest, zdaniem Papieża, wymóg sprawiedliwości. W tym kontekście wyraźniejsza staje się współzależność ludzi i narodów.
W dalszej części encykliki Jan Paweł II podejmuje zagadnienie modeli rozwoju gospodarczego i politycznego, które są proponowane krajom postkomunistycznym. Poddaje analizie kwestie związane z kapitalizmem i demokracją. Nie oznacza to, że Papież bezkrytycznie zaleca rozwiązania dominujące w krajach wysoko rozwiniętych. Trzeba powiedzieć, że jego aprobata jest ostrożna i warunkowa. Jan Paweł II docenia wersję kapitalizmu nazywaną „ekonomią przedsiębiorczości”. Określa ją jako „system ekonomiczny, który uznaje zasadniczą i pozytywną rolę przedsiębiorstwa, rynku, własności prywatnej i wynikającej z niej odpowiedzialności za środki produkcji, oraz wolnej ludzkiej inicjatywy w dziedzinie gospodarczej” (CA 42). Zaznacza, że wolny rynek dotyczy tylko tych potrzeb, za których zaspokojenie można zapłacić. „Istnieją jednak liczne ludzkie potrzeby, które nie mają dostępu do rynku”, a ich zaspokojenie „należy się człowiekowi, ponieważ jest człowiekiem” (CA 34). Zdecydowanie przecząco Papież odnosi się jednak do wersji dzikiego kapitalizmu nastawionego jedynie na maksymalizację zysku i wyzysk pracowników, oznaczającego absolutyzację praw ekonomii, wolności ekonomicznej dopuszczenie do wielkich dysproporcji w posiadaniu dóbr. Jan Paweł II jest zdania, że współczesny realny kapitalizm ma wielkie osiągnięcia, ale niesie z sobą również konkretne niebezpieczeństwa. Przede wszystkim sprzyja powstawaniu społeczeństwa konsumpcyjnego, w którym wartość człowieka określają wyłącznie jego możliwości produkcyjne i konsumpcyjne. Kapitalizmowi grozi również bałwochwalcza postawa wobec wolnego rynku czy ślepa wiara, że jest to mechanizm rozwiązujący wszystkie problemy społeczne.
Podobne, tzn. ostrożnie aprobujące stanowisko Jan Paweł II zajmuje w ocenie demokracji rozumianej jako system sprawowania władzy w państwie. Papież „docenia demokrację jako system, który zapewnia udział obywateli w decyzjach politycznych i rządzonym gwarantuje możliwość wyboru oraz kontrolowania własnych rządów, a także - kiedy należy to uczynić - zastępowania ich w sposób pokojowy innymi” (CA 46). To wyraźne zalety autentycznej demokracji, respektujące równocześnie podmiotowość człowieka i podmiotowość społeczeństwa. Jan Paweł II wypowiada jednak istotne zastrzeżenia wobec współczesnych demokracji, które zatraciły odniesienie do dobra osoby ludzkiej i dobra wspólnego. Napomina, że „nie może (…) demokracja sprzyjać powstawaniu wąskich grup kierowniczych, które dla własnych partykularnych korzyści albo dla celów ideologicznych przywłaszczają sobie władzę w państwie”. Przywołując doświadczenia historii, ostrzega nawet, że „demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm” (CA 46). Zdaniem Papieża, poprawnie funkcjonująca demokracja zakłada istnienie dojrzałego społeczeństwa, w którym obywatele w sposób wolny i odpowiedzialny uczestniczą w rządzeniu własnym państwem.
W zakończeniu encykliki Jan Paweł II raz jeszcze podkreśla, że zasadniczym źródłem inspiracji, z którego czerpie nauka społeczna Kościoła, jest człowiek będący pierwszą drogą wytyczoną przez samego Chrystusa, „drogą która nieodmiennie prowadzi przez Tajemnicę Wcielenia i Odkupienia” (CA 53). Wiara wsparta dorobkiem nauk filozoficznych i przyrodniczych objawia człowiekowi współczesnemu w pełni jego prawdziwą tożsamość i pozwala zrozumieć siebie jako istotę społeczną, wypełniającą wraz z innymi swoje powołanie do szczęścia doczesnego i wiecznego.
Znakiem Bożej Opatrzności dla Kościoła i świata staje się fakt wyniesienia na ołtarze Jana Pawła II w dwudziestą rocznicę ogłoszenia tejże encykliki, czyli 1 maja 2011 r.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2011-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Watykan: Kolejne papieskie audiencje anulowane

2025-02-18 11:33

[ TEMATY ]

Watykan

papież Franciszek

PAP/EPA/MASSIMO PERCOSSI

Szpital Gemelli

Szpital Gemelli

Do najbliższej niedzieli, 23 lutego odwołane są wszystkie zobowiązania papieża, który został przyjęty do kliniki Gemelli z powodu polimikrobiologicznej infekcji dróg oddechowych - poinformowało Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej.

„Ze względu na stan zdrowia Ojca Świętego, audiencja jubileuszowa w sobotę 22 lutego została odwołana a do celebrowania Mszy Świętej z okazji Jubileuszu Diakonów, zaplanowanej na niedzielę 23 lutego o godz. 9. 00 w Bazylice Świętego Piotra, papież Franciszek delegował ks. abpa Rino Fisichellę, pro-prefekta Dykasterii ds. Ewangelizacji - czytamy w watykańskim komunikacie.
CZYTAJ DALEJ

Prezydent: Zdecydowałem o zwołaniu posiedzenia Rady Bezpieczeństwa Narodowego

2025-02-18 16:32

[ TEMATY ]

Andrzej Duda

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

PAP/Albert Zawada

Prezydent Andrzej Duda przekazał, że zwołał na przyszły poniedziałek Radę Bezpieczeństwa Narodowego. Jak dodał, posiedzenie RBN odbędzie się po tym, gdy będą już znane rezultatu spotkań w Kijowie, gdzie udaje się specjalny wysłannik USA ds. Ukrainy i Rosji gen. Keith Kellogg.

Po wtorkowym spotkaniu z Kelloggiem w Warszawie prezydent Duda mówił m.in. o sposobach na powstrzymanie rosyjskiej agresji; wymienił potencjał militarny oraz "warunki ekonomiczne, polityczne, które będą po prostu blokowały rozwój niepohamowanego rosyjskiego imperializmu". Przekazał, że będzie chciał te "zagadnienia przedyskutować na polskiej scenie politycznej w szerokim gronie".
CZYTAJ DALEJ

Zmarł Marian Turski - dziennikarz, historyk i były więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz

2025-02-18 18:50

[ TEMATY ]

śmierć

PAP/Leszek Szymański

Zmarł Marian Turski - dziennikarz, historyk i były więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz. Informację o jego śmierci przekazał tygodnik "Polityka", gdzie Turski przez wiele lat był redaktorem. Miał 98 lat.

Marian Turski był więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, przeżył marsze śmierci do Buchenwaldu i do Theresienstadt. Po wojnie działał m.in. w Międzynarodowej Radzie Oświęcimskiej, Żydowskim Instytucie Historycznym, Stowarzyszeniu Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II wojnie światowej.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję