Reklama

O kapliczkach przydrożnych raz jeszcze

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Powracam do tematu kapliczek i krzyży przydrożnych. W Hurczu, pod Lubaczowem, gdzie mieszkałem, zbieraliśmy się w majowe wieczory przy drewnianej kapliczce, której już nie ma, choć nie zginęła zupełnie z krajobrazu wsi. Trafiła do Muzeum Kresów w Lubaczowie i stanie w „Przygródku”, czyli skansenie, w parku pałacowym. Nim ją mieszkańcy oddali, wybudowali w tym miejscu nową, murowaną. W tej drewnianej był obraz Matki Bożej. Koleżanki przystrajały go żywymi kwiatami. Na kolanach śpiewaliśmy Litanię Loretańską, na stojąco pieśni maryjne. A potem znów na kolanach „Pod Twoją obronę”. Tak było w każdy dzień i w każdej wsi. Tam, gdzie było więcej kapliczek, pierwszeństwo miała kapliczka poświęcona Najświętszej Maryi Pannie. Szkoda, że ta tradycja w wielu miejscowościach zanika.
Przed 40 laty ożeniłem się i zamieszkałem w Oleszycach. Na końcu mojej ulicy gen. Józefa Kustronia, w cieniu starych drzew stoi murowana kapliczka. Tam też była majówka. W Galicji w 1948 r. rozgrywała się batalia o wpływy wśród chłopów między administracją zaborczą a Komitetem Narodowym w Krakowie i Radą Narodową we Lwowie. Ostatecznie gubernator Galicji hrabia Franciszek Stadion, nie oglądając się na Wiedeń, ogłosił 22 kwietnia 1948 r. tj. w Wielką Sobotę, zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów. Wdzięczni Panu Bogu i Matce Najświętszej chłopi, z tej okazji stawiali kamienne krzyże i kapliczki, a artyści malowali obrazy poświęcone tej tematyce. Kapliczka, stojąca przy ulicy Kustronia w Oleszycach, została postawiona również z tej okazji.
Ludzie, którzy znali historię kapliczek, najczęściej już odeszli. Z pokoleniowych przekazów wiemy dzisiaj, że często wzniesione były z powodu jakiegoś wydarzenia religijnego czy historycznego. Były też przyczyny osobiste. Czasem niezwykle ciekawe. Przytoczę trzy zasłyszane przykłady.
Przy krzyżu gromadzkim w Baszni Dolnej oraz w Borowej Górze stoją piękne kapliczki, które miały odpędzać demony. Ufundowała je bogata rodzina Dupirów. Swe bogactwo zawdzięczała diabłu, trzymanemu na strychu, karmionemu jadłem bez soli. Konszachty w diabłem nie wyszły jej na dobre. Dlatego Teodor Dupir stawiał te kapliczki, by przebłagać Pana Boga.
W Szczutkowie, przy drodze do Nowej Grobli, stoi kapliczka fundowana przez Andrzeja Janczurę. Na jego polach ukazywały się tajemnicze ognie. Bojąc się, by nie spłonęła zagroda, ufundował kaplicę w 1879 r. Zamówił obraz Chrystusa Miłosiernego z napisem: „O mój cudowny Milatyński Boże, Niech mi Twa łaska w potrzebie pomoże”.
Zasłużoną postacią dla Narola jest hrabia Feliks Antoni Łoś, który w tym mieście wzniósł okazały pałac. Pewnego dnia wracając do domu woźnica zauważył, że wody w Tanwi wezbrały. Zatrzymał się nad brzegiem rzeki. - Co tam? - zapytał hrabia. - Jaśnie Panie, rzeka wylała, woda głęboka na chłopa, kareta spłynie. - odpowiedział woźnica. - Jedź durniu! Jeśli woda na chłopa, to senatorowi będzie po kolana. - rzekł hrabia. Stangret ruszył. Konie z karetą spłynęły. Pan odmawiał paciorki, by nie utonąć. Jeśli się uratuje to obiecał postawić kapliczkę lub figurę. Stangret chwytając go za włosy, wyciągnął na brzeg. Za to, że odważył się hrabiego ciągnąc za włosy, Pan kazał go wychłostać. Słowa dotrzymał. Przy drodze z Narola do pałacu postawił figurę, a na niej napis: „Jaką przysługę na rzece Tanwi Pan Panu oddał - Pan wie. A że Pan Pana z nieszczęścia wybawił, za to Pan Panu figurkę wystawił”.
Żadnej kapliczki, figury czy krzyża nie postawiono przypadkowo. Każdy do czegoś nawołuje, przypomina o jakimś wydarzeniu. Warto je poznać, spisać. Takie ma plany wójt gminy Lubaczów Wiesław Kapel. Chce wydać publikację - album z zdjęciami i opisem historii kapliczek, figur i krzyży przydrożnych w swojej gminie. Warto, by za tym przykładem, poszli inni. To pamiątki po naszych przodkach i zdarzeniach, w którym mieli swój udział. Nie zniknęły w czasie okupacji niemieckiej i w okresie stalinizmu. Nie pozwólmy, by znikły teraz, na naszych oczach. Spełniają ważną rolę w krajobrazie kulturowym naszych wsi i miast. Są symbolem religijnej tradycji i stałym elementem naszego wczoraj i dziś.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2008-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kalisz: pogrzeb ks. prał. Andrzeja Gawła, wieloletniego proboszcza katedry

2025-09-04 20:52

[ TEMATY ]

pogrzeb

katedra

proboszcz

Kalisz

Magdalena Kowalczyk

Biskup kaliski Damian Bryl przewodniczył Mszy św. pogrzebowej ks. prałata Andrzeja Gawła, która odprawiona została w katedrze w Kaliszu. Duchowny przez 24 lata był proboszczem parafii św. Mikołaja, obecnej katedry. Od 1992 r. wspomagał pierwszego biskupa kaliskiego w tworzeniu diecezji. Przez wiele lat nie szczędził wysiłków, by wspierać biednych, chorych i potrzebujących.

Eucharystię koncelebrowali licznie zgromadzeni wokół ołtarza kapłani. W ostatnim pożegnaniu udział wzięli: rodzina zmarłego kapłana, przedstawiciele parlamentarzystów. władz miasta Kalisza i powiatu kaliskiego, instytucji i szkół oraz parafian, gdzie posługiwał ks. Gaweł.
CZYTAJ DALEJ

Prezydent Nawrocki na audiencji u Papieża Leona XIV

2025-09-05 12:30

[ TEMATY ]

Watykan

Karol Nawrocki

Vatican Media

Karol Nawrocki został przyjęty na audiencji przez Papieża Leona XIV. Prezydent zaprosił Ojca Świętego do Polski. Podarował Papieżowi obraz Matki Bożej Gietrzwałdzkiej.

Podziel się cytatem Po audiencji u Ojca Świętego przewidziana jest jeszcze wizyta w watykańskim Sekretariacie Stanu. Zazwyczaj w spotkaniach takich biorą udział watykański sekretarz stanu kard. Pietro Parolin oraz abp Paul Gallagher, który jest sekretarzem ds. relacji z państwami i organizacjami międzynarodowymi, czyli szefem papieskiej dyplomacji.
CZYTAJ DALEJ

Kard. Ryś poświęcił nowe sale operacyjne Szpitala im. Kopernika w Łodzi

2025-09-05 14:14

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

ks. Paweł Kłys

Dziś otwarto i poświęcono nowe inwestycje Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Mikołaja Kopernika w Łodzi.

W uroczystości wziął udział m.in. kardynał Grzegorz Ryś. W swoim wystąpieniu metropolita łódzki podkreślił, że obecność duchownego podczas takich wydarzeń wynika z misji Kościoła: „Wszędzie, gdzie chodzi o człowieka, Kościół chce i potrafi się angażować oraz pomagać. Nowe sale operacyjne przypomniały mi jeden z najstarszych fresków w katakumbach, przedstawiający Chrystusa z IV wieku. Jezus ukazany jest tam wraz z apostołami jako chirurg – przed Nim leży otwarty człowiek, a Pan pomaga uczniom zrozumieć, co znajduje się we wnętrzu człowieka. To lekcja anatomii, ale i znak, że Chrystus zna ludzkie serce i dobrze, gdy jest przy łóżku chorego. Kościół zawsze będzie tam, gdzie jest cierpiący człowiek”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję