Janusz Janyst: - Niespełna 3 lata po ukończeniu z wyróżnieniem studiów na kierunku edukacji w Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi jest Pani nie tylko pracownikiem tej uczelni, ale i dynamicznie działającym chórmistrzem. Co wpłynęło na wybór takiej właśnie specjalizacji zawodowej?

Elżbieta Tomala: - Zajęcia na studiach z dyrygentury - u prof. Tadeusza Błaszczyka - a także sukces konkursowy, który udało mi się odnieść jeszcze przed otrzymaniem dyplomu. Na X Ogólnopolskim Konkursie Dyrygentów Chóralnych w Poznaniu zdobyłam II nagrodę. To niewątpliwie zmobilizowało mnie do poświęcenia się właśnie chóralistyce, a także zainteresowało dyrygenturą w szerszym zakresie: obecnie studiuję dyrygenturę symfoniczną w Akademii Muzycznej we Wrocławiu.

- Kieruje Pani trzema łódzkimi chórami kościelnymi. Zdaje się, że z zespołem w parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski - gdzie zresztą jest też Pani organistką - zaczęła Pani współpracować już jako studentka.

- Owszem, i w tym wypadku widać wyraźnie ewolucję zespołu, noszącego nazwę „Cali dla Niego”. Pierwotnie był on scholą śpiewająca piosenki religijne z akompaniamentem gitarowym. Teraz stał się kilkunastoosobowym ansamblem wokalnym, wykonującym ambitne utwory a cappella. „Cali dla Niego” występowali w kościołach poza Łodzią, nagrali też płytę kolędową.

- Jakie są inne zespoły, które pracują pod Pani kierunkiem?

- Swym profilem nawiązują do tradycyjnych chórów kościelnych. Z Archikatedralnym Chórem św. Cecylii pracuję trzeci rok. Liczy on ponad 20 członków a śpiewa muzykę z różnych epok, głównie z towarzyszeniem organów - akompaniuje nam organista Jakub Garbacz. Z kolei nieco mniejszy Chór Parafii Najświętszego Sakramentu, założony przeze mnie rok temu, ma w repertuarze stosukowo więcej kompozycji współczesnych a cappella.

- Czy wykształciła Pani własną metodę pracy?

- Nie w każdym wypadku jest ona jednakowa. „Cali dla Niego” zrzeszają osoby z przygotowaniem muzycznym, i tu możliwe jest nawet wielogłosowe czytanie nut a vista. W pozostałych chórach stosuję najpierw „prześpiewywanie” fragmentami każdego głosu, potem - przed wykonaniem wspólnym - tworzę kwartety dla wdrożenia każdego chórzysty w śpiew wielogłosowy.

- Czy wzbogacanie śpiewem chóralnym liturgii ma, z punktu widzenia chórmistrza, szczególną specyfikę?

- Kryteria warsztatowe obowiązują tak, jak na estradzie koncertowej. Niemniej w kościele, szczególnie w trakcie nabożeństwa, celem nie może być eksponowanie jakichś elementów popisowych. Najważniejsza pozostaje duchowa strona śpiewu, podkreślenie obecnego w muzyce sacrum.

- Niedawno trzy „Pani” chóry wystąpiły w ramach Katedralnych Wieczorów Muzycznych, organizowanych pod kierownictwem artystycznym Jakuba Garbacza. Śpiewały nie sukcesywnie, lecz jako jedna „orkiestra z ludzkich głosów”.

- Ta współpraca stała się dla wszystkich ciekawym doświadczeniem. Koncert poprzedziły, oczywiście, wspólne próby. Dla chórów, które nie występowały wcześniej poza macierzystą parafią, była to okazja do pokazania się „na zewnątrz”. Duży skład dał nowe możliwości repertuarowe, można było m.in. wykonać „In virtute tua” Gorczyckiego i „Regina coeli” Sawy. Zamierzam tego rodzaju prezentacje kontynuować.

- Proszę powiedzieć, dlaczego coraz mniej mamy - przynajmniej w regionie łódzkim - nie tylko chórów szkolnych, ale i kościelnych?

- Działalności chórów szkolnych nie sprzyja aktualny system edukacji. Jeśli chodzi o parafie, powody są różne. W niektórych znaleźliby się potencjalni chórzyści, ale nie ma zachęty ze strony proboszcza. W innych znów proboszczowi zależy na chórze, ale trudno skompletować zespół (największy problem jest zawsze z głosami męskimi).

- A chórmistrzowie?

- Tu nie powinno być kłopotów. Co roku Akademię opuszcza jakiś fachowiec w tej dziedzinie. Niektórzy - pewnie jak ja - mogliby działać „na kilku frontach”.