Reklama

Skarby Diecezji Sandomierskiej

Dzieło arcybiskupa ze Skotnik

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Skotniki to niewielka wioska położona w widłach Wisły i Koprzywianki. Aby tu trafić, jadąc trasą Łoniów-Sandomierz, trzeba skręcić w prawo w miejscowości Szewce. Niespełna trzy kilometry od głównego traktu stoi niewielka murowana świątynia. To jeden z najstarszych i najciekawszych kościołów w całej diecezji. Gotycka budowla powstała w latach 1347-50, a jej fundatorem był urodzony tu Jarosław Bogoria Skotnicki, późniejszy arcybiskup gnieźnieński i jedna z czołowych postaci polskiej historii w dobie panowania ostatnich Piastów. Warto poświęcić nieco więcej miejsca temu dostojnikowi Kościoła. Jego długie życie obfitowało w doniosłe wydarzenia. Swoją działalność publiczną rozpoczynał w czasach panowania Władysława Łokietka, odgrywał doniosłą rolę w państwie przez cały okres rządów Kazimierza Wielkiego, a w 1370 r., jako 94-letni starzec, zdążył jeszcze koronować na króla Ludwika Węgierskiego. Sakrę biskukpią przyjął 8 lipca 1342 r. w Awinionie z rąk papieża Klemensa VI, który mimo tego, że słynął z rozpusty i skłonności do wystawnego życia, uważany jest powszechnie za najwybitniejszą głowę Kościoła okresu niewoli awiniońskiej. Świeżo upieczony biskup już rok później stał się jednym z głównych autorów pokoju kaliskiego z Krzyżakami. Jako wybitny prawnik był redaktorem jedynej o szerokim znaczeniu kodyfikacji prawa w ówczesnej Polsce - statutów wiślickich i wielkopolskich. Jarosław zasłynął także z rozlicznych fundacji zarówno świeckich, jak i sakralnych. Mówiono otwarcie, że rywalizował w tym względzie z Kazimierzem Wielkim, co świadczyć może w pewien sposób o skali tej działalności.
Sędziwy arcybiskup dożył stu lat. W 1374 r. utraciwszy wzrok, złożył kościelny urząd i osiadł w opactwie w Lądzie. Zmarł 2 lata później.
Kościółek pw. św. Jana Chrzciciela w Skotnikach nie jest może specjalnie okazały, ale to prawdziwy klejnot gotyckiej architektury. Świątynia konsekrowana była w roku 1370. W historycznych dokumentach zachowała się wzmianka, że w 1440 r. plebanem w Skotnikach był magister Tomasz, kapłan. Najdokładniejszy bodaj opis kościoła podaje w swoim monumentalnym dziele „Dekanaty” z 1915 r. ks. Jan Wiśniewski. Pisze on m.in.: „Budowla to murowana z cegły nie oszabrowanej, czerwonej i czarnej, 10 skarpami wzmocniona. Prezbiterium niższe i węższe od nawy jest zwrócone ku wschodowi, główne wejście od południa, przez dostawiony później przedsionek. Od zachodu wejścia nie ma, fronton wspierają trzy skarpy (…). Szczyt był z desek snadź kościoła nie wykończono. Dopiero ksiądz Edw. Szatkowski uplanował domurować szczyt z cegieł, ozdobiony pinaklami. Ale budowniczemu wykonanie się nie udało… wystawił nadmurowanie za szerokie i za wysokie w stosunku do całej budowy, toteż wkrótce szczyt runął”.
Inne nieszczęście spotkało kościółek w roku 1813. Katastrofalny wylew Wisły sprawił, że do wnętrza świątyni dostała się woda, wysoka - jak podają kroniki - na dwa łokcie. Zniszczeniu uległy wówczas dwa groby - jeden przy wejściu, drugi w prezbiterium od strony południowej.
Gwiaździste sklepienie nawy kościelnej wsparte jest na jednym centralnym filarze. To rzadkie rozwiązanie architektoniczne w tym regionie. Szczególnie cenne i interesujące są odsłonięte stosunkowo niedawno polichromie, pochodzące z XIV wieku, przedstawiające sceny z życia Jezusa i Maryi. W kościele zachowało się również bardzo cenne gotyckie malowidło przedstawiające Ukrzyżowanie. Prawdopodobnie wcześniej było ono dekoracją ołtarza.
Parę kroków od świątyni znajduje się drugi, ciekawy zabytek w Skotnikach. Jest to barokowy dwór, otoczony resztkami parku krajobrazowego. W jednym z jego pomieszczeń, mieszczącym dawniej kaplicę, zachowały się fragmenty fryzu, wyobrażającego tańczące nimfy.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2006-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kalendarz Adwentowy: Pokorni, którzy wchodzą pierwsi

2025-12-15 21:00

[ TEMATY ]

Kalendarz Adwentowy 2025

Adobe.Stock.pl

• So 3, 1-2. 9-13 • Mt 21, 28-32
CZYTAJ DALEJ

Rocznik Kościoła 2024: Ponad 75 proc. uczniów brało udział w lekcjach religii

2025-12-16 11:15

[ TEMATY ]

religia w szkole

Karol Porwich/Niedziela

W roku szkolnym 2024/2025 w lekcjach religii we wszystkich typach placówek edukacyjnych uczestniczyło 75,6 proc. uczniów. Najwyższa frekwencja była w diecezji tarnowskiej, a najmniejsza w archidiecezji warszawskiej – wynika z zaprezentowanych we wtorek danych Rocznika Statystycznego Kościoła.

Praktyki religijne stabilizują się: w 2024 r. dominicantes = 29,6%, communicantes = 14,6% (WZROST względem 2023 r.). Widać też wzrost communicantes względnego – w 2024 r. wyniósł 49,5%, co oznacza, że prawie co druga osoba obecna na Mszy św. przyjmuje Komunię. W latach 2018–2024 liczba księży inkardynowanych spadła o 6,4%, a posługujących duszpastersko w parafiach o 11,7%. Liczba alumnów diecezjalnych spadła r/r o 5,3%, a od 2018 roku o ponad 50%. Ubywa także sióstr w zgromadzeniach czynnych (od 2018 roku o ponad 2 tys.). Jednocześnie rośnie liczba diakonów stałych: z 99 (2022) do 109 (2024). Dane pokazują również silne zróżnicowanie geograficzne (m.in. najwyższe wartości w diecezjach tarnowskiej, rzeszowskiej i przemyskiej) oraz zmiany w liczbie sakramentów: m.in. mniej chrztów, ślubów i bierzmowań, co wiąże się z demografią i przemianami kulturowymi. W roczniku znajdziecie także dane o społecznym wymiarze Kościoła – np. o zabytkach nieruchomych w gestii parafii: to ponad 40,5 tys. obiektów, z których blisko 60% udostępniono do zwiedzania. ISKK
CZYTAJ DALEJ

Rusza kolejna edycja akcji „Kolędnicy Misyjni”

2025-12-16 18:05

[ TEMATY ]

kolędnicy misyjni

Sri Lanka

Vatican Media

Już od ponad 30 lat w okresie Bożego Narodzenia kolędnicy misyjni spieszą z pomocą rówieśnikom z różnych krajów. Są to grupy dzieci, młodzieży, rodziców, opiekunów i animatorów zaangażowanych w działalność Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci. Odwiedzają domy, niosąc radość z narodzenia Chrystusa, a jednocześnie pomagają najbardziej potrzebującym dzieciom świata.

„Co to znaczy kolędować? – zadaje pytanie ks. Maciej Będziński, dyrektor krajowy PDM, i wyjaśnia: – To znaczy ze śpiewem nieść radość Bożego Narodzenia. Takie kolędowanie znają nasi dziadkowie i rodzice, a my do tego dodajemy to, co najważniejsze, to znaczy Ewangelię”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję