Reklama

Na początku

Pierwsi katolicy w metropolii nowojorskiej

Niedziela w Ameryce 18/2006

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Nad Zatoką Nowojorską rozciągnięty jest najdłuższy most w Nowym Jorku. Nosi on imię pierwszego Europejczyka, który w roku 1524 zakotwiczył w tym miejscu. Był nim Włoch w służbie francuskiej, florentyńczyk Giovanni da Verrazano. Przetartym szlakiem zaczęli napływać nowi koloniści. Byli to przeważnie protestanccy Holendrzy, którzy nazwali zasiedlane ziemie Nową Niderlandią. Zaś na wyspie Manhattan założyli kolonialną placówkę handlową, tzw. faktorię handlową. A miejsce to nazwali Nowym Amsterdamem. W miarę napływu emigrantów powstawały coraz to nowe osiedla, w tym także Brooklyn, któremu nadano nazwę holenderskiego miasta Breuckelen. Wschodnią część wyspy Long Island zasiedlali emigranci angielscy, zakładając m. in. Southampton. Tu warto dodać, że Nowy Jork położony jest zasadniczo na trzech wyspach: Long Island, Manhattan i Staten Island.
W XVII wieku na te tereny docierali z Kanady francuscy jezuici, którzy prowadzili misje wśród Indian. Tamte czasy wydały pierwszych świętych i błogosławionych tych ziem, m.in. błogosławioną Indiankę Kateri Tekakwitha oraz sześciu misjonarzy: czterech jezuitów i dwóch świeckich, którzy ponieśli śmierć męczeńską z rąk Indian plemienia Irokezów. Zostali oni razem kanonizowani w roku 1930, jako męczennicy Ameryki Północnej. Jezuita Isaac Jogues został uwolniony z rąk Irokezów przez pastora protestanckiego i przywieziony do Nowego Amsterdamu. Czekając kilka tygodni na powrót do Francji, miał okazję przyjrzeć się życiu religijnemu w nowej kolonii holenderskiej. Pisze on, że władze kolonii przymuszały mieszkańców do przyjęcia kalwinizmu, a w roku 1640 zakazały praktyk religijnych wszystkim wyznaniom z wyjątkiem kalwinizmu. Trzeba zauważyć, że już wtedy Nowy Amsterdam był miastem wielowyznaniowym, zamieszkanym przez katolików, protestantów i żydów.
W roku 1664 Nowy Amsterdam został zdominowany przez Anglików, którzy zmienili nazwę miasta na Nowy Jork. Zmieniła się także sytuacja prawna i polityczna tego miasta. W roku 1667 Anglia przegrała morską wojnę z Holandią i została przymuszona do zawarcia pokoju w Bredzie. W ramach ustaleń pokojowych Anglia otrzymała północnoamerykańską kolonię Nowy Jork. Kolonia stała się posiadłością księcia Jorku, późniejszego króla Anglii, który przeszedł z anglikanizmu na katolicyzm. W roku 1682 król Jakub II wyznaczył Irlandczyka Colonela Thomasa Dongana na gubernatora kolonii nowojorskiej. Gubernator zdążał do Nowego Jorku przez wyspę Long Island. W podróży towarzyszył mu kapelan, angielski jezuita Thomas Harvey. Prawdopodobnie w czasie tej drogi została odprawiona pierwsza Msza św. na Long Island, zaś na wyspie Manhattan pierwszą Mszę św. uroczyście celebrowano 26 sierpnia 1683 roku. W niedługim czasie gubernator Dongan zwołał zgromadzenie i ogłosił dekret, który gwarantował wolność religijną tym, którzy „wyznają wiarę w Boga przez Jezusa Chrystusa”.
Względna tolerancja religijna trwała do roku 1688, kiedy to w Anglii zwyciężyła tzw. rewolucja angielska i król Jakub II został pozbawiony tronu. Idee rewolucyjne dotarły do Nowego Jorku. Kupiec holenderski Jackob Leisler wzniecił bunt przeciw gubernatorowi Donganowi, który zmuszony został do opuszczenia miasta. W jego ślady musieli pójść jezuici. Zgromadzenie kolonialne zmieniło dekret Dongana o tolerancji religijnej. Nowy dekret odmawiał wolności religijnej w Nowym Jorku „każdej osobie religii rzymskiej”. Antykatolicyzm stał się wszechobecny w prawie, książkach i życiu codziennym. W roku 1697 Richard Coote, zaciekły wróg katolicyzmu, został gubernatorem. W trzy lata później władze pod jego przewodnictwem uchwaliły pakiet ustaw antykatolickich. Ustawy te przewidywały m.in. karę dożywotniego więzienia dla kapłana katolickiego schwytanego na sprawowaniu posługi duszpasterskiej oraz karę więzienia i grzywnę 200 funtów dla każdego, kto by udzielił pomocy lub schronienia katolickiemu kapłanowi.
Katolicy byli traktowani przez swych sąsiadów protestantów jako podejrzani, obywatele drugiej kategorii. Te okoliczności stały się jednym z czynników hamujących w XVIII wieku rozwój katolicyzmu na tych ziemiach.
Sytuacja zaczęła się zmieniać, gdy w kwietniu 1775 roku doszło do pierwszych walk zbrojnych między policją kolonialną a oddziałami wojsk brytyjskich pod Lexington w New Hampshire. Był to początek wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Katolicy zdecydowanie opowiedzieli się za niepodległością, wydatnie wspierając na drodze dyplomatycznej, politycznej i militarnej dążenia niepodległościowe Stanów Zjednoczonych. Wielu katolików służyło w kontynentalnej armii, podczas gdy inni czynnie włączali się w debaty nad kształtem przyszłego państwa. Katolickie państwa, takie jak Polska, Hiszpania i Francja, wspierały ekonomicznie i militarnie powstańczą armię. Na stałe wpisały się w historię Stanów Zjednoczonych postacie wybitnych Polaków, jak Tadeusz Kościuszko, gen. Kazimierz Pułaski i wielu innych. Choć katolicy stanowili niewielki procent całej amerykańskiej populacji, to jednak odegrali bardzo ważną rolę w uzyskaniu niepodległości Stanów Zjednoczonych. Dwóch katolików podpisało Konstytucję Stanów Zjednoczonych.
Wolność religijna znalazła swoje miejsce w ustawodawstwie prawnym Stanów Zjednoczonych. Również konstytucja stanu Nowy Jork z roku 1777 gwarantowała wolność religijną, chociaż z pewnymi ograniczeniami, a mianowicie domagała się przed objęciem urzędu państwowego przysięgi odrzucającej wszelkie formy lojalności wobec zagranicznej władzy - zarówno kościelnej, jak i cywilnej. W przypadku katolików równało się to wypowiedzeniu lojalności papieżowi. Ale i na to znalazł się sposób. Gdy w roku 1806 katolik Francis Cooper został wybrany do Zgromadzenia Stanowego, odmówił złożenia takiej przysięgi. Objął jednak urząd, bo w jego sprawie podpisało petycję 1300 katolików.
W czerwcu 1784 roku ks. John Carroll został mianowany przełożonym misji katolickiej w Stanach Zjednoczonych, a pięć lat później papież Pius VI utworzył pierwszą diecezję w Baltimore i mianował ks. Johna Carrolla pierwszym biskupem tej diecezji. Jego jurysdykcja obejmowała całe Stany Zjednoczone. Wspólnota katolicka liczyła wtedy ok. 30 tys. wiernych i stanowiła zdecydowaną mniejszość w kraju zdominowanym przez protestantów. Ale niebawem liczba katolików zaczęła gwałtownie wzrastać, tak że w roku 1808 diecezję Baltimore podniesiono do rangi archidiecezji, w skład której weszły nowo utworzone diecezje: Nowy Jork, Boston, Filadelfia i Bardstown.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2006-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ogromna dziura w finansach NFZ za rządów Tuska. Zagrożone kontrakty w szpitalach

2025-10-24 12:40

[ TEMATY ]

szpitale

piniędzy nie ma

i nie będzie

dziura w finansach NFZ

zagrożone kontrakty

Karol Porwich/Niedziela

Luka w budżecie na leczenie wymusza zmiany, które ustabilizują finanse NFZ. Ministerstwo Zdrowia prowadzi rozmowy o zwiększeniu dotacji, zamrożeniu podwyżek pensji, zmianach w koszyku świadczeń i pożyczkach BGK, które zachęcą szpitale do reformy.

Luka w tegorocznym budżecie NFZ wyniesie ok. 14 mld zł. Nie ma środków na rozliczenie nadwykonań, zagrożone są też kontrakty w części kraju – dowiedziała się w październiku PAP ze źródła w NFZ. Z kolei w 2026 r. według szacunków Ministerstwa Zdrowia luka finansowa wyniesie 23 mld zł.
CZYTAJ DALEJ

Pięć sposobów, dzięki którym św. Jan Paweł II na zawsze zmienił Kościół katolicki i świat

2025-10-24 09:27

[ TEMATY ]

św. Jan Paweł II

Vatican Media

W związku z obchodzonym 22 października liturgicznym wspomnieniem św. Jana Pawła II anglojęzyczna Katolicka Agencja Prasowa CNA przedstawiła w tym dniu „5 sposobów (ways)”, dzięki którym polski papież zmienił, jej zdaniem, na zawsze Kościół katolicki i świat. Zmiany te dotyczyły spraw zarówno ściśle religijnych: liczby beatyfikacji i kanonizacji, odnowy Kościoła w Afryce, jak i bardziej ogólnych, a nawet politycznych - wkładu w obalenie komunizm w Europie i nowego podejścia do podróży papieskich.

Na pierwszym miejscu agencja wymieniła udział papieża Wojtyły w upadku komunizmu w Europie Wschodniej w 1989 roku. Oficjalny biograf papieża George Weigel, który przez dziesięciolecia opisywał jego spotkania z przywódcami politycznymi, zauważył, że wpływ Jana Pawła II na świat polityki był ogromny. Najlepiej widać go w tym, jak jego zaangażowanie we współpracę z przywódcami światowymi pomogło doprowadzić do upadku Związku Sowieckiego.
CZYTAJ DALEJ

Kard. Krajewski: świętość – to podobać się Bogu, a nie światu

2025-10-24 21:40

[ TEMATY ]

abp Konrad Krajewski

kard. Krajewski

kard. Konrad Krajewski

Karol Porwich/Niedziela

98. Piesza Pielgrzymka Łódzka

98. Piesza Pielgrzymka Łódzka

W piątek rano członkowie Polonijnej Rady Duszpasterskiej Europy - którzy w Rzymie rozpoczynają doroczne obrady - uczestniczyli w Mszy św. sprawowanej przy grobie św. Jana Pawła II. Liturgii przewodniczył kard. Konrad Krajewski, a koncelebrowali bp Robert Chrząszcz - delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej oraz rektorzy Polskich Misji Katolickich i duszpasterze polonijni z Europy. „Po to spożywamy codziennie Jezusa, aby Go codziennie reprezentować” - mówił w homilii jałmużnik papieski.

Kard. Krajewski wskazał, że dzisiejszą Ewangelię można zawrzeć w jednym zdaniu: „Nie pytaj się kto jest moim bliźnim; ale bądź bliźnim dla drugiego”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję