Reklama

Polska

Prymasi z Europy przyjeżdżają do Gniezna

Już w najbliższą niedzielę 23 kwietnia, w uroczystość św. Wojciecha, rozpoczną się w Gnieźnie obchody 600-lecia Prymasostwa w Polsce. W rozpoczęciu tego znamiennego jubileuszu uczestniczyć będą prymasi z kilku krajów Europy.

[ TEMATY ]

Gniezno

Episkopat.pl

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Prymas Polski abp Wojciech Polak przyznaje w rozmowie z KAI, że swoją obecność potwierdzili: Prymas Galii kard. Philipp Barbarin z Lyonu, Prymas Hiszpani Braulio Rodrigueza Plaza z Toledo, Prymas Germanii Frana Lackner z Salzburga, Prymas Czech kard. Dominik Duka oraz przedstawiciel Prymasa Anglii kard. Vincenta Nicholsa z Londynu.

Warto przypomnieć, że tytuł prymasa ma obecnie znaczenie honorowe i nie łączy się z nim władza o charakterze jurysdykcyjnym. W innych krajach Europy tytuł prymasa przysługuje m.in. arcybiskupom: Lyonu (Francja - Prymas Galów), Toledo (Hiszpania), Pragi (Czechy), Ostrzyhomia (Esztergom; Węgry), Armaghu (Irlandia), Canterbury i York (Anglia; obecnie są to tytuły anglikańskie; prymasem Anglii jest arcybiskup Westminsteru). Arcybiskup Salzburga w Austrii jest formalnie prymasem Germanii; prymasem Belgii jest arcybiskup Brukseli-Mechelen, a prymasem Italii (nie Włoch) jest papież. Jest też prymas Portugalii - patriarcha Lizbony.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Choć sam tytuł prymasa Kościoła lokalnego występował już w starożytności w całym chrześcijaństwie, to jednak prawdziwą „karierę” zrobił, podobnie jak np. godność kardynała, tylko w chrześcijaństwie zachodnim. Tytuły takie papieże zaczęli nadawać niektórym, najstarszym i najbardziej „czcigodnym” biskupstwom na Zachodzie, z których pierwszym była pod koniec IV wieku Kartagina w Afryce Północnej – przewodniczyła ona wówczas Kościołom lokalnym w całym tym regionie.

Później tytułami tymi obdarzano też m.in. Arles we Francji i Saloniki na wschodzie. W formie porównywalnej z dzisiejszą godność ta sięga swymi początkami przełomu pierwszego i drugiego tysiąclecia, szczególnie zaś rozwinęła się po tzw. wielkiej schizmie z 1054 r., gdy Kościoły Wschodu i Zachodu oddaliły się od siebie.

Pod koniec średniowiecza godność prymasa tam, gdzie ona występuje, niemal zawsze była związana także z posługą i urzędem legata papieskiego. Tak było np. w odniesieniu do arcybiskupów Salzburga (dla Niemiec), Canterbury (dla Anglii) i Ostrzyhomia (dla Węgier), czy wreszcie Polski.

Reklama

W ciągu wieków takich siedzib prymasowskich było wiele, niekiedy kilka w jednym kraju, ostatecznie jednak tylko niektóre z nich dotrwały w tym charakterze do dzisiaj. Trudno jest nawet wymienić wszystkie ośrodki prymasowskie w ciągu stuleci, poprzestańmy więc tylko na kilku.

We Francji były to takie miasta jak Arles (już od 417), Lyon, Reims, Bourges, Vienne, Narbonne, Bordeaux i Rouen, ale dziś jedynie arcybiskupowi Lyonu przysługuje – rzadko zresztą obecnie przywoływany – tytuł prymasa Galów (nie Francji ani nie Galii).

W Niemczech i na ziemiach niemieckojęzycznych tradycje prymasowskie miały m.in. Moguncja, Trewir, Magdeburg i Salzburg; przy tym rzecz znamienna, że w istocie nigdy nie było prymasa Niemiec, choć od 1648 arcybiskup tego ostatniego miasta – obecnie w Austrii – nosi tytuł prymasa Germanii, ale w praktyce nie miał on nigdy żadnych uprawnień w stosunku do innych biskupów języka niemieckiego i dziś jest raczej prymasem Austrii (choć formalnie bez tego tytułu). Ponadto prymasem Rzeszy Niemieckiej był z nadania Napoleona na początku XIX wieku arcybiskup Moguncji.

Tytuł prymasa Hiszpanii przysługuje od początku VII wieku arcybiskupowi Toledo, należy jednak pamiętać, że w przeszłości podziały narodowe, polityczne i kościelne na Półwyspie Iberyjskim przebiegały nieco inaczej niż dzisiaj i arcybiskup portugalskiej Bragi nosi tytuł prymasa Hiszpanii, ale w liczbie mnogiej, tzn. (tych) Hiszpanii (primado das Espanhas), w praktyce oznacza to prymasostwo Portugalii. Ponadto tradycje prymasowskie ma arcybiskup Tarragony w Katalonii.

Prymasem Czech jest arcybiskup Pragi, Węgier – arcybiskup Ostrzyhomia (od 31 maja 1993 połączony z Budapesztem), a Belgii – arcybiskup Brukseli-Mechelen.

Pierwszym prymasem na ziemiach polskich był arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba (1358-1422). Tytuł ten otrzymał on na Soborze w Konstancji (1414-18), na którym przewodniczył delegacji polskiej. A pierwszym arcybiskupem gnieźnieńskim – prymasem, obdarzonym tytułem legata, był Jan Łaski (†1531). W czasie Soboru Laterańskiego V (1512-17) Leon X (1513-21) bullą z 25 lipca 1515 przyznał prymasowi tytuł „legata urodzonego” (legatus natus), to znaczy związanego na stałe z gnieźnieńską stolicą arcybiskupią. Dokument ten potwierdzał nadany wcześniej arcybiskupom gnieźnieńskim tytuł prymasa Polski, nie wymieniając przy tym szczegółowo zakresu uprawnień i obowiązków legata i prymasa.

Reklama

Ciekawa sytuacja ukształtowała się na Wyspach Brytyjskich, na co wpływ miały czynniki pozakościelne. Podzielona politycznie Irlandia ma dwóch prymasów: arcybiskup Armaghu (na północy kraju) jest prymasem całej Irlandii a arcybiskup Dublina – prymasem Irlandii. W Anglii stolicami prymasowskimi były od końca VII w. Canterbury i York, ale od czasów Reformacji (XVI w.) są to arcybiskupstwa anglikańskie, a katolickim prymasem Anglii jest dziś arcybiskup Westminsteru (dzielnicy Londynu). I wreszcie własnego prymasa ma również Kościół Szkocji – jest nim arcybiskup Saint Andrews (od 1472).

Swoich prymasów miały też wyspy włoskie: dla Sardynii (a zarazem Korsyki) tytuł ten przysługiwał od 1133 arcybiskupowi Pizy, a Sycylii – arcybiskupowi Palermo (od 1099), podczas gdy prymasem Włoch (Italii) jest biskup Rzymu (czyli papież).

Skandynawia miała niegdyś własnego prymasa w osobie arcybiskupa Bremy, a dla samej tylko Szwecji prymasem był arcybiskup Lundu (od 1045 do Reformacji).

Ciekawostką jest fakt, że w XIII wieku swego prymasa mieli katolicy Bułgarii – był nim arcybiskup Tyrnowa.

Poza Europą prymasi są też w Ameryce Łacińskiej, np. dla Argentyny jest nim arcybiskup Buenos Aires), dla Brazylii – arcybiskup São Salvador da Bahia a dla Peru – arcybiskup Limy. Ponadto arcybiskup Santo Domingo jest formalnie prymasem Ameryk.

Tytuł prymasa nosili także opaci niektórych ważnych klasztorów benedyktyńskich – w Fuldzie, Monte Cassino, Fleury i Rzymie (klasztor św. Anzelma).

2017-04-18 12:43

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

W drodze

Niedziela Plus 32/2023, str. VIII

[ TEMATY ]

Gniezno

archidiecezja.pl/ks. R. Malewicz

Dla wielu są to pierwsze Światowe Dni Młodzieży i pierwszy wyjazd zagraniczny

Dla wielu są to pierwsze Światowe Dni Młodzieży i pierwszy wyjazd zagraniczny

Wierzę, że będzie to dla mnie niesamowity czas spotkania z młodymi z całego świata – mówi Martyna, jedna z uczestniczek wyjazdu na Światowe Dni Młodzieży do Lizbony.

Pięćdziesięcioosobowa grupa młodych z bp. Radosławem Orchowiczem i duszpasterzami: ks. Waldemarem Myką, ks. Stanisławem Ejdysem i ks. Michałem Bubaczem jest już w drodze. Przed spotkaniem z papieżem Franciszkiem odwiedzą Fatimę i Coimbrę, gdzie w czasie tzw. Dni w diecezjach będą mieszkać u portugalskich rodzin.

CZYTAJ DALEJ

Nowi proboszczowie. Zmiany personalne duchowieństwa w archidiecezji warszawskiej

2024-05-24 09:21

[ TEMATY ]

zmiany księży

zmiany personalne

zmiany kapłanów

fot. Wojciech Łączyński/archwwa.pl

W czasie uroczystości w kaplicy Domu Arcybiskupów Warszawskich nowi proboszczowie złożyli przysięgę i wyznanie wiary oraz złożyli podpisy pod dekretami, które wręczył im metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz. Nowi proboszczowie obejmą parafie 24 czerwca. Publikujemy listę zmian.

Kard. Nycz wręczył dekrety ośmiu nowym proboszczom, z których jednego skierował do nowo utworzonej parafii bł. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Szeligach. Ponadto mianował nowego dyrektora Domu Rekolekcyjno-Wypoczynkowego “Dobry Zakątek w Konstancinie-Jeziornie. Na uroczystości zabrakło nowego proboszcza parafii św. Tomasza, ks. Eryka Czarneckiego, który odbierze dekret w późniejszym terminie.

CZYTAJ DALEJ

Rozmowa z Robertem Ruszczakiem, liderem zespołu 40 Synów, 30 Wnuków, jeżdzących na 70 Oślętach.

2024-05-29 12:19

mw

Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Robertem Ruszczakiem, liderem zespołu 40 Synów, 30 Wnuków, jeżdzących na 70 Oślętach. Porozmawiamy o historii zespołu, inspiracjach, a także planowanym jubileuszu 25-lecia istnienia zespołu:

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję