Spotykamy się z nią powszechnie: w sanatoriach, ośrodkach rehabilitacji i w pracy z osobami niepełnosprawnymi. W ostatnim czasie coraz szerzej jest wykorzystywana w oddziałach szpitalnych o różnych specjalizacjach jako nieodzowny element przyspieszający powrót pacjenta do zdrowia.

Długa lista przypadków

Wskazania do stosowania kinezyterapii to przede wszystkim usprawnianie pacjentów z dysfunkcjami i schorzeniami narządu ruchu, np. po złamaniach i wypadkach. Indywidualnie dobrana kinezyterapia jest wdrażana u pacjentów po tak poważnych schorzeniach jak udar mózgu czy zawał serca, gdy tylko stan zdrowia chorego na to pozwala. Może być prowadzona w trakcie przygotowania pacjenta do zabiegu ortopedycznego i usprawniać go po jego wykonaniu. Ma zastosowanie także po innych operacjach (np. mastektomii), u osób z chorobami układu oddechowego, w chorobach reumatoidalnych (np. RZS) i neurologicznych (np. stwardnienie rozsiane). Kinezyterapia szybko przynosi ulgę w niektórych problemach bólowych, np. rwie kulszowej. Wpływa pozytywnie na zdrowie chorych na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, depresję, otyłość i wiele innych. Jest bardzo ważna w przypadku niemowląt i dzieci z dysfunkcjami układu ruchu o rozmaitym podłożu. Do obszernej listy można by dodać jeszcze korekcję wad postawy, leczenie kontuzji sportowych, profilaktykę osteoporozy i wiele innych, które i tak nie wyczerpią wszystkich przypadków, w których warto sięgnąć po kinezyterapię.

Przeciwwskazania do jej stosowania to m.in.: gorączka, niewydolność układu oddechowego, ostre stany zapalne stawów, ciężki stan ogólny pacjenta, świeże rany.

Nie tylko gimnastyka

Współczesna kinezyterapia ma do dyspozycji wiele środków, działań, ćwiczeń i metod, których dobór zależy od schorzenia i stanu pacjenta oraz celu terapii. Wykorzystuje też rozmaite pomocnicze sprzęty i akcesoria.

Kinezyterapia może być prowadzona indywidualnie lub grupowo. Sposób wykonywania ćwiczeń decyduje natomiast o zaliczeniu ich do ćwiczeń biernych – wykonywanych przez terapeutę bez czynnej współpracy pacjenta, lub ćwiczeń czynnych – wykonywanych przez pacjenta pod kierunkiem i ewentualnie z pomocą terapeuty, albo do ćwiczeń mieszanych.

Drugi ważny podział dotyczy obszaru działania. Kinezyterapia miejscowa jest stosowana, gdy jej celem jest oddziaływanie miejscowe, np. na odcinek kręgosłupa, staw kolanowy czy też grupę mięśni – czyli część ciała, która jest niesprawna lub toczy się w niej proces chorobowy. Jeżeli kinezyterapia angażuje cały organizm, wpływa na parametry krążeniowo-oddechowe, a jej celem jest poprawa ogólnej sprawności i wydolności organizmu, to mówimy o kinezyterapii ogólnoustrojowej.

Elementy kinezyterapii można znaleźć również w specjalnych metodach usprawniania ruchowego. Przykładem jest metoda Bobath, która jest wykorzystywana najczęściej – chociaż nie tylko – u niemowląt i dzieci m.in. z mózgowym porażeniem dziecięcym i deficytami neurologicznymi. Podobne wskazania ma stosowana w neurorehabilitacji małych dzieci metoda Vojty. W obu metodach kluczowe znaczenie w usprawnianiu małych pacjentów ma współpraca rodziców.

Szczegółowa znajomość stosowanych procedur jest domeną specjalistów, ale zrozumienie zasad i celów pozwala pacjentom na docenienie znaczenia tej formy leczenia oraz na lepsze zaangażowanie się we współpracę z terapeutą czy to na użytek własny, czy też pozostającego pod naszą opieką seniora, dziecka lub innej bliskiej osoby.