Mateusz Morawiecki poinformował, że od 15 maja można organizować imprezy okolicznościowe w zamkniętych pomieszczeniach do 25 gości, a od 29 maja limit zostanie zwiększony do 50 osób. Do niedawna w miejscach kultu religijnego 1 osoba przypadała na 20 m2, a od 4 maja – na 15 m2. Bez zmian pozostaje obowiązek zakrywania ust i nosa oraz zachowywanie 1,5 m odległości od innych. Na te wieści czekali m.in. rodzice dzieci pierwszokomunijnych, bo deklaracja ta oznacza, że na uroczystość będzie można zaprosić rodzinę, a nie tylko chrzestnych.

Większość polskich diecezji wydała specjalne komunikaty, w których rekomenduje organizowanie ceremonii w małych grupach lub indywidualnie w porozumieniu z rodzicami oraz, oczywiście, przy zachowaniu obostrzeń sanitarnych. Ksiądz doktor Piotr Pierzchała, dyrektor Wydziału Nauki Katolickiej Kurii Diecezji Warszawsko-Praskiej, ma nadzieję, że „dzięki temu dzieci będą mogły skupić się na tym, co jest istotą sakramentu”.

Szukanie nowych sposobów

Przygotowania do Pierwszej Komunii św. zawsze odbywają się na dwóch płaszczyznach. Pierwsza to katecheza szkolna, druga – parafialna katecheza sakramentalna. Biskup Romuald Kamiński, ordynariusz warszawsko-praski, napisał: „Czas pandemii i związana z nim sytuacja w kraju sprawiają, że o ile nie jest większą trudnością nauka religii on-line, o tyle już niełatwo jest wypełnić zadanie duchowego przygotowania do sakramentów. Przeżywane okoliczności domagają się od nas – duszpasterzy – szukania nowych sposobów formacji w przygotowaniu do tego ważnego wydarzenia, jakim jest Pierwsza Komunia św. i poprzedzająca ją spowiedź”.

Księża biskupi przypominają też, że zadbanie o religijną formację dziecka jest zadaniem rodziców, a nie wyłącznie Kościoła. By wesprzeć rodzinę w trudnej sytuacji pandemicznej, wiele diecezji przygotowało materiały formacyjne, dzięki którym można było rodzinnie, w domowym zaciszu pogłębiać wiedzę religijną.

Na ważną kwestię zwraca uwagę ks. Pierzchała: – Jeżeli dzieci nie uczestniczą systematycznie w Eucharystii, wówczas dużo trudniej jest im przygotować się do Pierwszej Komunii św. Każdy potrzebuje doświadczenia życia religijnego. Czym innym jest śledzenie liturgii za pośrednictwem mediów, a czym innym doświadczenie wspólnoty z rówieśnikami w przestrzeni sakralnej.

Kapłan przypomniał także, że wydarzenie Pierwszej Komunii św. jest ważnym momentem w życiu wiary dziecka, ale nie wolno się na nim zatrzymać. – Uroczystość pierwszokomunijna to początek nowego rozdziału, od którego dzieci mogą, a wręcz powinny, w pełni uczestniczyć w eucharystii przez całe swoje życie – dodał.

Roztropność i współpraca

W wielu diecezjach sprawę organizacji Pierwszej Komunii św. pozostawiono „roztropności proboszcza bądź administratora parafii”. Sakrament udzielany jest indywidualnie lub w mniejszych grupach, np. klasami, w niedzielę, ale także w dni powszednie. W parafiach zwiększa się liczbę Mszy św., co powoduje „rozbicie” liczby uczestników pierwszokomunijnych uroczystości. Nowy metropolita gdański zaleca, by „w tych wydarzeniach dzieci zawsze pozostawały pod opieką rodziców”. A abp Wiktor Skworc w wytycznych adresowanych do proboszczów archidiecezji katowickiej napisał: „Rodziców i dzieci komunijne należy roztropnie pouczyć o formie przyjęcia Komunii św. na rękę i wyjaśnić racje”. Z kolei wikariusz generalny diecezji legnickiej – ks. Robert Kristman uważa, że w przypadku powrotu dzieci z klas 1-3 do nauczania stacjonarnego nie ma przeciwwskazań do organizowania w formie zbiorowej Pierwszej Komunii św. W tym przypadku organizacja uroczystości musi uwzględniać obowiązujące przepisy sanitarne. W wielu parafiach, ze względu na ograniczoną liczbę miejsc w kościele, wewnątrz świątyni będą mogły przebywać jedynie dzieci i ich rodzice, a reszta rodziny będzie musiała pozostać na zewnątrz.

Ksiądz Paweł Sobuś, proboszcz częstochowskiej parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny już obliczył, że parafialna świątynia pomieści wszystkich uczestników wydarzenia. Nie widzi też specjalnej różnicy w przygotowaniach do Pierwszej Komunii św. w pandemii i przed nią. Może tylko niestandardowo w tym roku do sakramentu przystąpi tydzień wcześniej – obok czternaściorga tegorocznych dzieci pierwszokomunijnych – piątka z ubiegłego roku. W 2020 r. w parafii oprócz dwóch małych grup odbyło się też kilka indywidualnych Pierwszych Komunii św., co wcześniej było praktykowane bardzo sporadycznie.

Księża biskupi uważają, że złym pomysłem jest przekładanie daty uroczystości, że bo zwłoka „nie będzie służyła dobru duchowemu dzieci”. Ordynarisz kielecki bp Jan Piotrowski wprost zaleca, by wszystkie dzieci, które miały w tym roku przystąpić do sakramentu, miały taką możliwość najpóźniej do końca 2021 r. Część rodziców w ostateczności wybierze jesień tego roku. Spodziewają się, że pandemia odpuści wtedy na dobre – sporo ludzi będzie zaszczepionych, co spowoduje pełne luzowanie obostrzeń.

Dobra strona złej sytuacji

W ocenie ks. Pierzchały, „pandemia spowodowała odejście od tzw. otoczki okołokomunijnej, rezygnację z wielu «barokowych» aspektów uroczystości. Dzięki temu dzieci będą mogły skupić się na tym, co jest istotą tego sakramentu – na spotkaniu z Jezusem Eucharystycznym”. Wtóruje mu ks. Tomasz Wojtal, rzecznik archidiecezji katowickiej: – Aktualna sytuacja epidemiczna nie pozwala zorganizować uroczystości Pierwszej Komunii św. w dużej grupie choćby w ramach szkoły. Ta nowa konieczna forma, pozbawiona poniekąd tej zewnętrznej otoczki, pozwala skoncentrować się na tym, co jest najważniejsze, a właściwie na Tym, który jest najważniejszy, który jest Bohaterem nie tylko pierwszej, ale w ogóle Komunii św.

W materiale wykorzystano depesze PAP i KAI.