Chodzi o niezależność energetyczną Polski

Piotr Grzybowski: Panie Prezesie, jak to jest wygrać z rosyjskim Gazpromem?

Jerzy Kwieciński: Myślę, że to jest przede wszystkim sukces Polski i polskiej zagranicznej polityki gospodarczej, bo bez wsparcia rządu trudno by nam było ten sukces osiągnąć. Trzeba też powiedzieć, że my podsumowaliśmy działania kilku zarządów.

Przypomnijmy, czego dotyczył ten spór...

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Dotyczył cen gazu, który dostarczał nam Gazprom. Uważaliśmy, że płaciliśmy za to paliwo po mocno zawyżonej stawce i na warunkach nierynkowych, niedostosowanych do rynku europejskiego. Wyrok oznaczał, że sąd arbitrażowy w Sztokholmie uznał nasze argumenty, ustanowił nową formułę cenową, zgodną z warunkami rynkowymi i – oczywiście – dającą nam ceny niższe od płaconych wcześniej. Dał nam też możliwość żądania zwrotu nadpłaty za cały okres sporu, czyli od listopada 2014 r. Kwota nadpłaty wynosiła 1,5 mld dolarów. Wyrok dotyczył samej formuły, a nie tego, w jaki sposób, ile i w jakim czasie Gazprom ma nam zapłacić.

Czy odczuwamy to już w naszych portfelach?

Reklama

To nie takie oczywiste, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Już tłumaczę dlaczego. Niestety, w całym spornym okresie po naszej stronie powstawała luka, dlatego że my musieliśmy płacić Gazpromowi zawyżone ceny, natomiast naszym klientom – zarówno indywidualnym, jak i biznesowym, oferowaliśmy gaz po cenach rynkowych. W innych obszarach działalności PGNiG musiało zarobić na pokrycie tej luki. Przez to, w tym czasie, mieliśmy mniej środków, np. na realizację inwestycji. W tym czasie ceny gazu w Europie i na świecie bardzo mocno spadły, a to się również przekłada na ceny gazu na rynku. Konsekwencją była nowa taryfa zatwierdzona przez Urząd Regulacji Energetyki od 1 lipca, oznaczająca, że ceny gazu z miesiąca na miesiąc spadły o 10,6%. Ponieważ była to już druga nasza obniżka cen w tym roku, więc w porównaniu z grudniem zeszłego roku cena gazu dla odbiorców indywidualnych spadła o ponad 13%. Jeżeli to porównamy do stanu z 2015 r., czyli momentu, kiedy Prawo i Sprawiedliwość objęło rządy, to ceny spadły o prawie 18%. Dla nas – nie ma co ukrywać – niższe ceny oznaczają niższy dochód, ale Polacy są zadowoleni, bo żaden inny produkt czy usługa powszechnego użytku nie staniał w ciągu tego okresu tak mocno, prawie o 1/5.

Jaką ilość gazu będziemy sprowadzali docelowo przez terminal LNG w Świnoujściu?

Zacznijmy od naszego bilansu gazowego. W tej chwili zużywamy w Polsce ok. 20 mld m3 gazu. Nasza własna produkcja w Polsce to jest prawie 4 mld m3, czyli 1/5. Co to oznacza? Że to, co nam brakuje, musimy sprowadzać. Jeszcze nie tak dawno głównym dostarczycielem gazu importowanego był Gazprom. Zaledwie 4 lata temu prawie 90% stanowił gaz, który do nas płynął z kierunku wschodniego. W zeszłym roku było to już tylko 60%, co pokazuje, że źródła gazu zaczęliśmy dywersyfikować. Pierwszym ważnym, bardzo słusznym krokiem była budowa Terminalu LNG im. Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu.

Dlaczego ten terminal jest tak istotny?

To była koncepcja prezydenta Lecha Kaczyńskiego, która przewidywała, że Polska powinna się uniezależnić od gazu rosyjskiego i że nasze źródła gazu powinny być zdywersyfikowane. Od momentu uruchomienia terminalu gaz nie płynie do nas rurami, jak z Rosji, tylko jest przywożony w postaci płynnej na statkach metanowcach. Pierwsze umowy mieliśmy z Katarem, a później podpisaliśmy umowy z firmami amerykańskimi. Już w zeszłym roku gaz, który sprowadzaliśmy tą drogą, stanowił niemal 1/4 całego naszego gazu importowanego.

Czyli ok. 5 mld m3?

Reklama

Jeszcze nie tyle. W zeszłym roku to było 3,4 mld m3, czyli poniżej obecnych możliwości terminalu wynoszących 5 mld m3. W 2022 r. to będzie 6,2 mld m3, w 2024 r. – 8,3 mld m3 . My, jako PGNiG, wykupiliśmy 100% przepustowości w tym terminalu. Drugim naszym nowym źródłem jest Rurociąg Bałtycki z Szelfu Norweskiego.

Czyli trzecia noga gazowa?

Dokładnie tak. Chcemy w pełni uniezależnić się od gazu rosyjskiego. Kontrakt, który mamy w tej chwili z Gazpromem, obowiązuje do końca 2022 r., więc poinformowaliśmy Gazprom, że po 2022 r. nie planujemy przedłużania długoterminowej umowy.

Mamy 4,5 mld m3 własnego gazu, 8,3 mld m3 przepłynie przez Świnoujście, a jaka będzie wydajność Baltic Pipe?

Maksymalna przepustowość Baltic Pipe wyniesie prawie 10 mld m3. Ale proszę pamiętać, że my do Polski gaz możemy sprowadzać również rurociągami z innych kierunków. Już w tej chwili mamy połączenia z Niemcami, Czechami, również z Ukrainą. Poza tym nasza, jak mówimy, bratnia spółka – Gaz-System buduje jeszcze dwa kolejne interkonektory ze Słowacją i z Litwą. Zapewni to nam niezależność energetyczną i będzie pozwalało na wybór i kupowanie takiego gazu, który jest Polsce potrzebny, i który jest najbardziej ekonomiczny.

W sierpniu 2019 r. Polska, USA i Ukraina, dysponująca największymi w Europie możliwościami magazynowania gazu, podpisały porozumienie o współpracy na rzecz wzmocnienia regionalnego bezpieczeństwa dostaw gazu. Co to oznacza z polskiej perspektywy?

Reklama

To prawda, że możliwości magazynowania gazu na Ukrainie są duże i my z tego korzystamy, dlatego że zbiorniki znajdują się niedaleko poza naszą granicą, na północ od Lwowa. Na przełomie tego roku rynek europejski obawiał się, że nie dojdzie do porozumienia pomiędzy Ukrainą i Rosją i że Gazprom nie będzie przesyłać gazu przez Ukrainę do Europy. Wszyscy w Europie, również my „na maxa”, mówiąc kolokwialnie, wypełnialiśmy nasze zbiorniki. Polska wykupiła część tych pojemności właśnie na Ukrainie.

Czy chodzi tylko o magazynowanie gazu, czy będzie inny wymiar tej współpracy?

To porozumienie otwiera nam wiele możliwości. Mamy, jako PGNiG, współpracę z prywatną spółką ukraińską z kapitałem amerykańskim, za pośrednictwem której eksportujemy gaz na Ukrainę od 2016 r. W ostatnich kwartałach nastąpiła bardzo duża dynamika. W pierwszym półroczu tego roku wyeksportowaliśmy 900 mln m3 gazu, dla porównania – w pierwszym półroczu zeszłego roku było to tylko 300 mln m3. Dla nas w tej chwili Ukraina jest największym rynkiem eksportowym gazu.

PGNiG wygrało też kolejną wielką batalię w sprawie Nord Stream 2...

Reklama

To jest bardzo ważne, i dobrze, że o tym piszecie w Niedzieli. To nasza wielka wygrana na polu prawnym na forum europejskim, nie tylko w Niemczech. Wytłumaczę to tak: jak była pisana dyrektywa gazowa, Niemcy wynegocjowali, że zgoda na derogacje, czyli wyłączanie spod przepisów dyrektywy, będzie w rękach ich krajowego regulatora, a nie w gestii Komisji Europejskiej. Rosjanie myśleli, że się dogadają ze swoimi kolegami z Niemiec i dostaną derogację. Jak tylko NS2 złożył wniosek o derogację do niemieckiego regulatora, rozpoczęła się walka dyplomatyczna. My zawnioskowaliśmy, żeby nasza spółka została dopuszczona jako strona w tym postępowaniu. Niemiecki regulator rynku energetycznego – Bundesnetzagentur zgodził się, aby zostały dopuszczone dwie nasze spółki – działająca na rynku niemieckim PST i spółka matka, czyli PGNiG SA. I to był już pierwszy sukces. Co więcej, regulator uznał nasze racje, a nie niemieckie. Wniosek niemiecki (czyt. niemiecko-rosyjski) został odrzucony, więc to było olbrzymie nasze zwycięstwo. W tej chwili NS2 zaskarżył decyzję regulatora do niemieckiego sądu powszechnego, do sądu apelacyjnego w Düsseldorfie. My w ostatnich dniach złożyliśmy wniosek o dopuszczenie także do tego postępowania.

Słyszymy o fuzji Orlenu z Lotosem i Energą. PGNiG ma dołączyć do tego koncernu. Po co?

Powiem tak: jeżeli spojrzymy na wszystkie dojrzałe rynki zachodnie, rynki szeroko rozumianej energii, to widzimy, że dominują duże, multienergetyczne koncerny, takie jak: Eni we Włoszech, Shell w Holandii, BP w Wielkiej Brytanii, Equinor w Norwegii, Repsol w Hiszpanii, nawet w naszym regionie, na Węgrzech MOL, a w Austrii – OMV. Konkurując na rynku europejskim, mamy przeciwko sobie potężnych graczy. My natomiast mamy u siebie strukturę – jak często to określam – postsowiecką, czyli „co paliwo, to spółka”. Jesteśmy w takiej sytuacji za słabi, w związku z tym absolutnie słuszna jest decyzja, żeby ten sektor skonsolidować, co się już zaczęło dziać na rynku paliwowo-energetycznym. Dotyczy to Lotosu i Orlenu i naturalnie powinno dotyczyć również naszej spółki – PGNiG.

Niedawno dowiedzieliśmy się, że budżet unijny dla Polski na lata 2021-27 będzie rekordowy...

Jeszcze niedawno cała opozycja i różni eksperci mówili, że to, co się udało uzyskać na poprzednią perspektywę, będzie niemożliwe do powtórzenia. Tu widać wyraźnie, że jednak można. Wynik tych negocjacji, szczególnie w części finansowej, jest olbrzymim sukcesem Polski, ale też osobistym sukcesem premiera Mateusza Morawieckiego i wspierających go zespołów, bo w wyniku tego mamy historycznie największe pieniądze unijne dla Polski: 125 mld euro w dotacjach i 35 mld euro w pożyczkach, czyli ponad 750 mld zł, na potężne inwestycje w naszym kraju. Nieprzypadkowo o tym wspominam, bo bardzo dużo tych pieniędzy będzie kierowanych na transformację energetyczną. Chcielibyśmy być wszędzie tam, gdzie węgiel będzie zamieniany na gaz, żeby tego typu inwestycje mogły być finansowane ze środków unijnych. Będziemy też silnie stawiali w najbliższych latach na rozwój nowego segmentu rynku gazowego – na rozwój biometanu.

Urodził się około 349 r. w Antiochii w Syrii (dzisiaj Antakya na południu Turcji), tam też podejmował posługę kapłańską przez około 11 lat, aż do 397 r., gdy został mianowany biskupem Konstantynopola. W stolicy cesarstwa pełnił posługę biskupią do czasu dwóch wygnań, które nastąpiły krótko po sobie - między 403 a 407 r. Dzisiaj ograniczymy się do spojrzenia na lata antiocheńskie Chryzostoma. W młodym wieku stracił ojca i żył z matką Antuzą, która przekazała mu niezwykłą wrażliwość ludzką oraz głęboką wiarę chrześcijańską. Odbył niższe oraz wyższe studia, uwieńczone kursami filozofii oraz retoryki. Jako mistrza miał Libaniusza, poganina, najsłynniejszego retora tego czasu. W jego szkole Jan stał się wielkim mówcą późnej starożytności greckiej. Ochrzczony w 368 r. i przygotowany do życia kościelnego przez biskupa Melecjusza, przez niego też został ustanowiony lektorem w 371 r. Ten fakt oznaczał oficjalne przystąpienie Chryzostoma do kursu eklezjalnego. Uczęszczał w latach 367-372 do swego rodzaju seminarium w Antiochii, razem z grupą młodych. Niektórzy z nich zostali później biskupami, pod kierownictwem słynnego egzegety Diodora z Tarsu, który wprowadzał Jana w egzegezę historyczno-literacką, charakterystyczną dla tradycji antiocheńskiej. Później udał się wraz z eremitami na pobliską górę Sylpio. Przebywał tam przez kolejne dwa lata, przeżyte samotnie w grocie pod przewodnictwem pewnego „starszego”. W tym okresie poświęcił się całkowicie medytacji „praw Chrystusa”, Ewangelii, a zwłaszcza Listów św. Pawła. Gdy zachorował, nie mógł się leczyć sam i musiał powrócić do wspólnoty chrześcijańskiej w Antiochii (por. Palladiusz, „Życie”, 5). Pan - wyjaśnia jego biograf - interweniował przez chorobę we właściwym momencie, aby pozwolić Janowi iść za swoim prawdziwym powołaniem. W rzeczywistości, napisze on sam, postawiony wobec alternatywy wyboru między trudnościami rządzenia Kościołem a spokojem życia monastycznego, tysiąckroć wolałby służbę duszpasterską (por. „O kapłaństwie”, 6, 7), gdyż do tego właśnie Chryzostom czuł się powołany. I tutaj nastąpił decydujący przełom w historii jego powołania: został pasterzem dusz w pełnym wymiarze! Zażyłość ze Słowem Bożym, pielęgnowana podczas lat życia eremickiego, spowodowała dojrzewanie w nim silnej konieczności przepowiadania Ewangelii, dawania innym tego, co sam otrzymał podczas lat medytacji. Ideał misyjny ukierunkował go, płonącą duszę, na troskę pasterską. Między 378 a 379 r. powrócił do miasta. Został diakonem w 381 r., zaś kapłanem - w 386 r.; stał się słynnym mówcą w kościołach swego miasta. Wygłaszał homilie przeciwko arianom, następnie homilie na wspomnienie męczenników antiocheńskich oraz na najważniejsze święta liturgiczne. Mamy tutaj do czynienia z wielkim nauczaniem wiary w Chrystusa, również w świetle Jego świętych. Rok 387 był „rokiem heroicznym” dla Jana, czasem tzw. przewracania posągów. Lud obalił posągi cesarza, na znak protestu przeciwko podwyższeniu podatków. W owych dniach Wielkiego Postu, jak i wielkiej goryczy z powodu ogromnych kar ze strony cesarza, wygłosił on 22 gorące „Homilie o posągach”, ukierunkowane na pokutę i nawrócenie. Potem przyszedł okres spokojnej pracy pasterskiej (387-397). Chryzostom należy do Ojców najbardziej twórczych: dotarło do nas jego 17 traktatów, ponad 700 autentycznych homilii, komentarze do Ewangelii Mateusza i Listów Pawłowych (Listy do Rzymian, Koryntian, Efezjan i Hebrajczyków) oraz 241 listów. Nie uprawiał teologii spekulatywnej, ale przekazywał tradycyjną i pewną naukę Kościoła w czasach sporów teologicznych, spowodowanych przede wszystkim przez arianizm, czyli zaprzeczenie boskości Chrystusa. Jest też ważnym świadkiem rozwoju dogmatycznego, osiągniętego przez Kościół w IV-V wieku. Jego teologia jest wyłącznie duszpasterska, towarzyszy jej nieustanna troska o współbrzmienie między myśleniem wyrażonym słowami a przeżyciem egzystencjalnym. Jest to przewodnia myśl wspaniałych katechez, przez które przygotowywał katechumenów na przyjęcie chrztu. Tuż przed śmiercią napisał, że wartość człowieka leży w „dokładnym poznaniu prawdziwej doktryny oraz w uczciwości życia” („List z wygnania”). Te sprawy, poznanie prawdy i uczciwość życia, muszą iść razem: poznanie musi się przekładać na życie. Każda jego mowa była zawsze ukierunkowana na rozwijanie w wierzących wysiłku umysłowego, autentycznego myślenia, celem zrozumienia i wprowadzenia w praktykę wymagań moralnych i duchowych wiary. Jan Chryzostom troszczył się, aby służyć swoimi pismami integralnemu rozwojowi osoby, w wymiarach fizycznym, intelektualnym i religijnym. Różne fazy wzrostu są porównane do licznych mórz ogromnego oceanu: „Pierwszym z tych mórz jest dzieciństwo” (Homilia 81, 5 o Ewangelii Mateusza). Rzeczywiście, „właśnie w tym pierwszym okresie objawiają się skłonności do wad albo do cnoty”. Dlatego też prawo Boże powinno być już od początku wyciśnięte na duszy, „jak na woskowej tabliczce” (Homilia 3, 1 do Ewangelii Jana): w istocie jest to wiek najważniejszy. Musimy brać pod uwagę, jak ważne jest, aby w tym pierwszym etapie życia człowiek posiadł naprawdę te wielkie ukierunkowania, które dają właściwą perspektywę życiu. Dlatego też Chryzostom zaleca: „Już od najwcześniejszego wieku uzbrajajcie dzieci bronią duchową i uczcie je czynić ręką znak krzyża na czole” (Homilia 12, 7 do Pierwszego Listu do Koryntian). Później przychodzi okres dziecięcy oraz młodość: „Po okresie niemowlęcym przychodzi morze okresu dziecięcego, gdzie wieją gwałtowne wichury (…), rośnie w nas bowiem pożądliwość…” (Homilia 81, 5 do Ewangelii Mateusza). Potem jest narzeczeństwo i małżeństwo: „Po młodości przychodzi wiek dojrzały, związany z obowiązkami rodzinnymi: jest to czas szukania współmałżonka” (tamże). Przypomina on cele małżeństwa, ubogacając je - z odniesieniem do cnoty łagodności - bogatą gamą relacji osobowych. Dobrze przygotowani małżonkowie zagradzają w ten sposób drogę rozwodowi: wszystko dzieje się z radością i można wychowywać dzieci w cnocie. Gdy rodzi się pierwsze dziecko, jest ono „jak most; tych troje staje się jednym ciałem, gdyż dziecko łączy obie części” (Homilia 12, 5 do Listu do Kolosan); tych troje stanowi „jedną rodzinę, mały Kościół” (Homilia 20, 6 do Listu do Efezjan). Przepowiadanie Chryzostoma dokonywało się zazwyczaj podczas liturgii, w „miejscu”, w którym wspólnota buduje się Słowem i Eucharystią. Tutaj zgromadzona wspólnota wyraża jeden Kościół (Homilia 8, 7 do Listu do Rzymian), to samo słowo jest skierowane w każdym miejscu do wszystkich (Homilia 24, 2 do Pierwszego Listu do Koryntian), zaś komunia Eucharystyczna staje się skutecznym znakiem jedności (Homilia 32, 7 do Ewangelii Mateusza). Jego plan duszpasterski był włączony w życie Kościoła, w którym wierni świeccy przez fakt chrztu podejmują zadania kapłańskie, królewskie i prorockie. Do wierzącego laika mówi: „Również ciebie chrzest czyni królem, kapłanem i prorokiem” (Homilia 3, 5 do Drugiego Listu do Koryntian). Stąd też rodzi się fundamentalny obowiązek misyjny, gdyż każdy w jakiejś mierze jest odpowiedzialny za zbawienie innych: „Jest to zasada naszego życia społecznego (…) żeby nie interesować się tylko sobą” (Homilia 9, 2 do Księgi Rodzaju). Wszystko dokonuje się między dwoma biegunami, wielkim Kościołem oraz „małym Kościołem” - rodziną - we wzajemnych relacjach. Jak możecie zauważyć, Drodzy Bracia i Siostry, ta lekcja Chryzostoma o autentycznej obecności chrześcijańskiej wiernych świeckich w rodzinie oraz w społeczności pozostaje również dziś jak najbardziej aktualna. Módlmy się do Pana, aby uczynił nas wrażliwymi na nauczanie tego wielkiego Nauczyciela Wiary.