Pierwsza wzmianka o Liwie w dokumentach pochodzi z 1304 r. Prawa miejskie Liw otrzymał prawdopodobnie w połowie XIV wieku. Książęta mazowieccy nadali miejscowości liczne przywileje i swobody, które wraz z korzystnym położeniem na szlaku Kraków – Wilno, a później Warszawa – Wilno oraz z wybudowaniem w XV wieku zamku książęcego i ustanowieniem go stolicą Ziemi Liwskiej sprzyjały rozwojowi osadnictwa i handlu.

Wzmianki o Ziemi Liwskiej

Z biegiem czasu powstały i funkcjonowały dwa odrębne organizmy miejskie: Stary Liw i Nowy Liw. Wiek XV i XVI to czas niezwykle pomyślny dla obu miast. Był to również dobry czas dla świątyni liwskiej pw. św. Jana Chrzciciela, która otoczona została przez książęta mazowieckie szczególną opieką. Przełom wieku XVI i XVII znacznie zahamował rozwój obu Liwów, co spowodowane było wzrostem znaczenia pobliskiego Węgrowa i najazdem szwedzkim. Stary i Nowy Liw znów połączyły się w jedno miasto.

Nieprzychylny miastu okazał się także wiek XVII. Ponowny najazd Szwedów, epidemia „morowego powietrza”, silne mrozy, plaga szarańczy, susza, choroby zwierząt hodowlanych spowodowały dalszy jego upadek. Ostatni rozbiór Polski dopełnił czarę goryczy. Przestała wówczas istnieć Ziemia Liwska.

Wiek XIX to czas polskich zrywów niepodległościowych. Na naszym terenie w kwietniu 1831 r. doszło do zwycięskiej bitwy z wojskami rosyjskimi o Mosty Liwskie podczas powstania listopadowego. Poległych w niej żołnierzy upamiętnia Mogiła Powstańców Listopadowych. Mieszkańcy byłej Ziemi Liwskiej brali udział w powstaniu styczniowym, czego skutkiem było odebranie miejscowości praw miejskich. Dawnej świetności Liw nigdy nie odzyskał.

Troska o życie duchowe

Liw posiadał kilka kościołów. Jednym z nich był kościół św. Jana Chrzciciela z 1350 r. wybudowany przez księcia mazowieckiego Ziemowita III. W latach 1616-29 w tym samym miejscu i pod tym samym wezwaniem powstał kolejny kościół. Niestety, spłonął w roku 1700. Miejsce to upamiętnia znajdujący się przy skrzyżowaniu ulic Nowomiejskiej i Stefana Batorego drewniany krzyż oraz dawne rozpołowione naczynie na wodę święconą. Kolejnym kościołem był szpitalny kościół Świetego Ducha z 1535 r. Spłonął podczas najazdu szwedzkiego. Dziś stoi tam kapliczka św. Marka. W 1493 r. pomiędzy obecnym kościołem a cmentarzem grzebalnym wzniesiono kaplicę św. Leonarda Opata, która również spłonęła podczas najazdu szwedzkiego. Na jej miejscu zbudowano w 1760 r. drewniany kościółek pod tym samym wezwaniem.

Obecny kościół parafialny został wybudowany w latach 1905-07. W ołtarzu głównym znajdują się trzy obrazy: Przemienienia Pańskiego, Matki Bożej Częstochowskiej oraz św. Karola Boromeusza. Na szczególną uwagę zasługuje pochodząca ze starego kościoła marmurowa chrzcielnica z 1646 r. Fundatorem obecnej świątyni był Stanisław Brogowicz – dziedzic Trzebuczy. Przy budowie kościoła zasłużył się także dziedzic Turny – Ignacy Popiel. Parafianie liwscy wsparli to szlachetne dzieło ofiarami materialnymi oraz własną pracą. Natomiast starania zmierzające do budowy świątyni podjął ówczesny wikariusz, a później proboszcz parafii Liw ks. Karol Rafał Leszczyński. Był on także głównym organizatorem prac. Wyposażył wnętrze kościoła, wybudował obecną plebanię, ogrodził kościół i plebanię. Przeznaczył na to pieniądze pochodzące z ofiar, a także swoje własne – rodowe.