Reklama

Niedziela Rzeszowska

Rzeszowianie spod Monte Cassino

„Czy widzisz ten rząd białych krzyży? Tam Polak z honorem brał ślub. Idź naprzód, im dalej, im wyżej, tym więcej ich znajdziesz u stóp. Ta ziemia do Polski należy, choć Polska daleka jest stąd, bo wolność krzyżami się mierzy, historia ten jeden ma błąd”. Za słowami Feliksa Konarskiego, który17 maja 1944 r., na dzień przed zdobyciem Monte Cassino, napisał tekst do legendarnej już dziś pieśni wojskowej „Czerwone maki...”, można z wdzięczną pamięcią powiedzieć: ta ziemia też do Rzeszowa należy, bo stąd wyszli chłopcy, którzy 75 lat temu już jako przeszkoleni żołnierze walczyli w szeregach II Korpusu Polskiego pod wodzą gen. W. Andersa, aby wrócić jak ongiś ich przodkowie z ziemi włoskiej do Polski... wolnej Polski!

Niedziela rzeszowska 20/2019, str. 4-5

[ TEMATY ]

Monte Cassino

wjarek/stock.adobe.com

Cmentarz na Monte Cassino

Cmentarz na Monte Cassino

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Trzech z 46 abiturientów ujętych w sprawozdaniu dyrekcji II Państwowego Gimnazjum i Liceum im. S. Sobińskiego w Rzeszowie za rok 1938/39 stało się uczestnikami i bohaterami walk o Monte Cassino. Byli to: Marian Jerzy Elgas, Władysław Kawecki i Józef Pieńkowski – maturzyści roku 1939, których wojenna odyseja rozpoczęła się we wrześniu pierwszego roku wojny. Nie była ona jednak taka sama dla całej trójki rzeszowian walczących o niemiecką twierdzę na klasztornym wzgórzu w Apeninach, którą wielonarodowe wojska sprzymierzone próbowały bezskutecznie zdobyć od stycznia 1944 r., żeby otworzyć sobie drogę do Rzymu. Historię Mariana Elgasa i Władysława Kaweckiego osobiście znał i udokumentował ich licealny przyjaciel oraz towarzysz wrześniowej walki i wspólnego zesłania w sowieckich łagrach – Zbigniew – który przebywał z nimi i jeszcze z jednym kolegą z maturalnej klasy – Tadeuszem Tomaką – aż do 1943 r. Z benedyktyńską nomen omen precyzją opisał on drogę czterech przyjaciół, z których dwóch bohatersko zawalczyło o zdobycie wzgórza, nad którym od VI w. do alianckiego zbombardowania w 1944 r. górował klasztor założony przez św. Benedykta.

Panowie, przyrzeknijcie mi, że jutro wstąpicie do wojska!

Reklama

Z końcem sierpnia 1939 r., po zdaniu egzaminu dojrzałości, ambitna czwórka: Marian, Zbyszek, Władek i Tadek wyruszyła z Rzeszowa do Lwowa na egzamin konkursowy na Politechnikę Lwowską. Tam zamiast szlifować wiedzę, uczestniczyli w kopaniu rowów przeciwlotniczych na uczelni, bo wojna wisiała już w powietrzu... Szybko marzenia o studiach rozprysły się z hukiem niemieckich bomb i skierowały na zupełnie inne tory, które – dosłownie – zawiodły ich ostatnim pociągiem ze Lwowa do Lidy, bowiem w Wiernym Mieście nie było już broni dla ochotników, którzy jak oni chcieli walczyć. W tej drodze, którą w części przemierzyli, stojąc na desce zewnątrz zatłoczonego pociągu, towarzyszył im ojciec Mariana – płk Stanisław Elgas – który jako doświadczony oficer CK armii i pierwszy dowódca Pułku Piechoty Ziemi Rzeszowskiej – przekazał ich pod dowództwo 19. Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 77. pp. w Lidzie. Przyrzekli bowiem jednej z Kresowianek rozdających zupę dla wojska, że jutro wstąpią do armii. Po krótkim przeszkoleniu i z uczniowskim zasobem wiedzy wyniesionej z lekcji przysposobienia wojskowego uczestniczyli w obronie Grodna zaatakowanego przez wojska sowieckie. W czasie walk grodzieńskich Orląt, bo głównie młodzi bronili miasta, zasłynął wśród przyjaciół Władysław Kawecki jako dzielny ułan, który jeszcze po upadku miasta ofiarnie walczył wśród kawalerzystów. Gdy dotarł do nich rozkaz naczelnego wodza, by nie walczyć z Sowietami, przekroczyli granicę litewską, gdzie zostali internowani i przebywali do lipca 1940 r. w obozie jenieckim. Tam też spotkali chor. Kazimierza Tatowicza ze Staromieścia, który jako żołnierz Korpusu Ochrony Pogranicza również trafił do sowieckiej niewoli.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Skąd ten żołnierz tutaj przyszedł?

W 1959 r. gen. Anders zadał to pytanie na obchodach 15. rocznicy bitwy o Monte Cassino, odpowiadając sobie jednocześnie, że był to więzień i łagiernik Sowietów, który w liczbie 115 tys. osób wyszedł z jego wojskiem z radzieckiego zesłania. Wśród tej masy wyniszczonych katorżników, uwolnionych dzięki układowi między gen. W. Sikorskim a sowieckim ambasadorem w Londynie – I. Majskim, była owa czwórka kamratów z Rzeszowa. Z końcem sierpnia 1941 r. uczestniczyli oni w oficjalnej defiladzie tworzonych oddziałów przed płk. Sulik-Sarnowskim, by niedługo po niej zapisać się do Armii Polskiej, zostawiając za sobą radzieckie gułagi. W długim marszu do, jak myśleli, wolnej Ojczyzny, szli w szeregach 5. DP, wśród wynędzniałych, zdziesiątkowanych chorobami, marnie odzianych i licho zaopatrzonych żołnierzy przez Kirgizję, Uzbekistan, Iran, Irak. Między przerzutami z miejsca na miejsce ukończyli kilkumiesięczny Kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w maju 1942 r. na terenie Dżałał-Abad, po którym Zbyszek z Tadkiem, na skutek reorganizacji oddziałów, zostali skierowani jako specjaliści techniczni do Szkocji, a Marian i Władek poszli szlakiem II Korpusu Polskiego na front włoski. Władysław, choć był obywatelem amerykańskim, bo urodził się w 1920 r. w Jersey City, i mógł skorzystać z prawa opuszczenia radzieckiego „raju”, nie skorzystał z niego i jako Polak łagiernik, i żołnierz artylerzysta bił się dzielnie o Monte Cassino, za co został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Po wojnie nie wrócił do Polski, podobnie jak Marian Elgas i chor. Kazimierz Tatowicz, którzy za bohaterską walkę o Monte Cassino otrzymali Krzyż Walecznych. Wszyscy trzej walczyli także o Ankonę i Bolonię.

Nie zostawił po sobie testamentu

Wśród rzędów białych krzyży na Monte Cassino jest grób kpr. pchor. Józefa Pieńkowskiego, jedynego z trzech maturzystów z Rzeszowa ‘39 r., biorących udział w bitwie, który poległ w heroicznej walce. Niewiele o nim wiadomo, poza tym, że służył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich na piaskach afrykańskiej pustyni, o czym świadczą posiadana przezeń srebrna odznaka SBSK z legitymacją i kilka pamiątkowych zdjęć. Z „Karpatczykami” uczestniczył w pierwszych godzinach boju o sławne wzgórze w III baonie ciężkich karabinów maszynowych. Poległ 12 maja 1944 r. Po czterech latach od bitwy WKU w Londynie napisała do jego ojca Franciszka: „nie zostawił po sobie testamentu, tylko 6 funtów, 2 szylingi, stary portfel i plik korespondencji”. Czy na pewno nie zostawił? A może jest nim całe jego życie utracone pod Monte Cassino?

2019-05-15 09:02

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Monte Cassino: bp Wiesław Lechowicz odprawił Mszę św. przy grobie abp. Józefa Gawliny

- Podążajmy śladami abp. Józefa Gawliny, są to ślady miłości Boga, Kościoła i Ojczyzny. To ślady dziecka żyjącego z przekonaniem, że jest w rękach Boga Ojca, który podtrzymuje całe jego życie - zachęcał bp Wiesław Lechowicz podczas Mszy św. sprawowanej na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. Dziś przypada 60. rocznica śmierci abp. Józefa Gawliny, biskupa polowego w latach 1933-1947, protektora polskiej emigracji po II wojnie światowej, który spoczywa wśród żołnierzy 2. Korpusu Polskiego.

W homilii bp Lechowicz przywołał fragment z Księgi Mądrości: „Bezbożni mówili: zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny”. Jak podkreślił te słowa znajdują potwierdzenie w historii ludzkości. - Była ona i jest naznaczona wojnami wywołanymi przez ludzi, którzy byli bezbożni, w tym znaczeniu, iż sami siebie stawiali w miejsce Boga i uzurpowali sobie prawo do decydowania o innych, o ich życiu i wolności. Ofiarami ich myślenia i działania byli, mówiąc językiem biblijnym, „sprawiedliwi”, z różnych względów niewygodni dla tych, którzy na miano sprawiedliwych nie zasługiwali - powiedział.
CZYTAJ DALEJ

Nowacka bezczelnie uderza w Kościół. "Zrobił nagonkę na edukację zdrowotną"

2025-09-29 11:36

[ TEMATY ]

edukacja seksualna

edukacja zdrowotna

Barbara Nowacka

uderza w Kościół

nagonka

PAP

Barbara Nowacka w Sejmie

Barbara Nowacka w Sejmie

10 października będzie wiadomo, ilu uczniów wypisało się z edukacji zdrowotnej - poinformowała w poniedziałek ministra edukacji Barbara Nowacka. Jej zdaniem wprowadzenie edukacji zdrowotnej jest sukcesem, ale nieobowiązkowość przedmiotu - porażką. W swojej wypowiedzi bezczelnie uderza także w Kościół Katolicki.

Rodzic, który nie chce, by jego dziecko uczestniczyło w zajęciach edukacji zdrowotnej, do 25 września musiał złożyć pisemną rezygnację dyrektorowi szkoły. Uczeń pełnoletni musiał ją złożyć sam.
CZYTAJ DALEJ

Hiszpania: w październiku międzynarodowy kongres nt. domniemanych objawień w Garabandal

2025-09-30 14:31

[ TEMATY ]

Hiszpania

objawienia

Garabandal

commons.wikimedia.org

Kapliczka w miejscu objawień

Kapliczka w miejscu objawień

Od 17 do 19 października br. w miejscowości San Sebastián de Garabandal, zwanym potocznie Garabandal, na północy Hiszpanii, odbędzie się drugi międzynarodowy kongres dotyczący tych domniemanych objawień maryjnych z lat 1961-1965. Związane z trzydniowym kongresem wydarzenia, jak przekazali organizatorzy, odbędą się zarówno w Garabandal, jak i w położonych w pobliżu miejscowościach Puentenansa oraz Santo Toribio de Liébana, które jest popularnym miejscem pielgrzymkowym.

W komitecie organizacyjnym październikowego wydarzenia są zarówno osoby duchowne, jak i świeccy, w tym były minister spraw wewnętrznych Hiszpanii Jorge Fernández Díaz, a także osoby pochodzące ze Stanów Zjednoczonych, Argentyny, Meksyku, Urugwaju, Portoryko, Peru, Kolumbii oraz Hiszpanii.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję