Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

Katedra symbolem Grodna

O katedrze i parafii katedralnej św. Franciszka Ksawerego w Grodnie z ks. Janem Kuczyńskim, proboszczem bazyliki katedralnej, rozmawia Leszek Wątróbski

Niedziela szczecińsko-kamieńska 6/2019, str. IV

[ TEMATY ]

katedra

Grodno

Leszek Wątróbski

Grodzieńska katedra pw. św. Franciszka Ksawerego i ołtarz główny

Grodzieńska katedra pw. św. Franciszka Ksawerego i ołtarz główny

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Leszek Wątróbski: – Grodzieńska katedra św. Franciszka Ksawerego jest jedną z największych barokowych świątyń na terenach dawnej Rzeczypospolitej…

Ks. Jan Kuczyński: – Ma 60 m długości i 30 m szerokości. Została zbudowana jako trzynawowa bazylika z kopułą na przecięciu nawy głównej i transeptu. Płaską fasadę wieńczą dwie wieże w stylu baroku wileńskiego zwieńczone hełmami. Pomiędzy wieżami znajduje się szczyt zakończony tympanonem. Prezbiterium jest węższe od nawy głównej i oddzielone od niej zgrupowanymi pilastrami o kapitelach korynckich.

– Pierwotnie był to kościół Jezuitów…

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

– ...a od 1782 r. kościół farny i wreszcie, od roku 1991, katedra diecezji grodzieńskiej. historia naszej świątyni zaczęła się w 1622 r., kiedy do Grodna przybyli jezuici. Zakonnicy postawili sobie kilka celów: budowę murowanego kościoła, klasztoru i szkół. Początkowo korzystali z istniejącego tu niewielkiego drewnianego kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Dopiero w 1678 r. miało miejsce poświęcenie kamienia węgielnego pod obecną świątynię katedralną. Budowa jej fundamentów i podziemi trwała 5 lat. Potem poszło już zdecydowanie szybciej. Już bowiem w roku 1700 odprawiono tu pierwsze nabożeństwo z udziałem generała jezuitów, choć kościół był jeszcze niekonsekrowany i nieskończony. Konsekracja świątyni odbyła się 6 grudnia roku 1705 i była przyspieszona powodu obecności w Grodnie króla polskiego Augusta II i cara rosyjskiego Piotra I – sojuszników w wojnie ze Szwecją.

– Prace na wystrojem świątyni zaczęły się zaraz po jej konsekracji...

– Pierwsze 4 ołtarze boczne pojawiły się w roku 1709 – pierwszy – św. Stanisława Kostki, drugi – Trójcy Przenajświętszej, trzeci – św. Jana Nepomucena i ostatni – św. Kazimierza Królewicza. Wykonano je i przywieziono do Grodna z dzisiejszego Kaliningradu. Następne boczne ołtarze pojawiły się później, tak że w roku 1720 były już wszystkie. Główny ołtarz barokowy, znajdujący się w prezbiterium, zbudowano w roku 1737. Jego rzeźby są dłuta Jana Christiana Schmidta z warmińskiego Reszla. Ołtarz jest dwukondygnacyjny. Każdą kondygnację wypełnia rząd kolumn, pomiędzy którymi ustawione są posągi świętych i apostołów. Pośrodku drugiej kondygnacji znajduje się figura Chrystusa. Na wierzchołku ołtarza umieszczono figury jego fundatorki, kasztelanowej mścisławskiej – Konstancji z Jundziłłów Łazowej i aniołów. Całość wieńczy umieszczona centralnie promienista gloria. Ołtarz i zdobiące go rzeźby wykonane są z drewna. W głównym ołtarzu, na samej górze, stoją 4 dziewczyny symbolizujące 4 kontynenty świata: Azję, Europę, Afrykę i Amerykę. Natomiast figury św. Konstancji i proroka Samuela stoją na frontonie ołtarza z lewej i prawej strony. W bocznym, prawym ołtarzu, znajduje się, koronowany w roku 2005, łaskami słynący obraz Matki Bożej Studenckiej. Zakonnicy otrzymali go w darze w roku 1664. Obraz ten, namalowany w stylu wczesnego baroku o wymiarach 18 x 22 cm, został umieszczony w ołtarzu kongregacyjnym studentów i od tego momentu zaczęto nazywać go Matką Boża Studencką. Obraz jest wierną kopią Matki Bożej Śnieżnej z bazyliki Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore) w Rzymie. Początkowo obraz umieszczono w drewnianym kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Przy filarze prawej części transeptu znajduje się pomnik Antoniego Tyzenhauza, dłuta rzeźbiarza lwowskiego Tomasza Dykasa (zm. 1910). Pomnik przedstawia naturalnych rozmiarów postać kobiecą ze złoconego brązu siedzącą na stopniach z szarego marmuru i składającą dwa liście palmowe. Pośrodku pomnika znajduje się medalion brązowy z reliefem Tyzenhausa. Mamy ponadto w katedrze ciekawy zabytkowy zegar. Znajduje się on na wieży północnej. Sam jego mechanizm pochodzi z początku XVI wieku. Zegar został chwilowo zatrzymany. Trzeba w nim wymienić niektóre stare zużyte elementy.

Reklama

– Pierwsza parafia powstała tu już w roku 1798.


– Początkowo duszpasterzowali w niej jezuici. Później kościół stał się świątynią farną. A po zamianie fary Witoldowej na cerkiew prawosławną, w roku 1804, kościół nasz stał się ponownie kościołem parafialnym i rozpoczęła się praca duszpasterska. To był jedyny kościół katolicki w Grodnie. Do jego parafii należały wszystkie wioski położone wokół miasta. Kolejne parafie pojawiły się zdecydowanie później. Dzisiaj jest ich już 11, a nasza parafia katedralna liczy ok. 18 tys. wiernych i obejmuje północną część Grodna. Patronem parafii katedralnej jest św. Franciszek Ksawery. W centrum miasta znajduje się parafia pobernardyńska – z kościołem seminaryjnym. Mamy codziennie 6 Mszy św.: jedną po białorusku i pięć po polsku. W niedzielę mamy 9 Mszy św.: jedną po białorusku, jedną po rosyjsku, jedną po litewsku i sześć po polsku. W katechezie, którą prowadzi jedna siostra zakonna, uczestniczy około 360 dzieci i młodzieży. Lekcje religii odbywają się w salce katechetycznej przy katedrze, a nie w szkole, jak to jest w Polsce. W parafii katedralnej duszpasterzuje 5 księży: proboszcz i 4 wikarych. Pracy mamy więc dużo. Nie prowadzimy natomiast duszpasterstwa specjalistycznego z braku czasu. Nasza praca polega na odprawianiu nabożeństw i udzielaniu sakramentów oraz na katechezie. Prowadzimy ponadto kółka różańcowe, grupy modlitewne – m.in. św. Michała Archanioła czy Matki Bożej Kongregackiej, do której modlimy się w każdą sobotę przed Jej łaskami słynącym obrazem i odmawiamy tam różaniec w każdy czwartek. Mamy też codziennie, od rana do wieczora, wystawienie Najświętszego Sakramentu w bocznej kaplicy Matki Bożej Kongregackiej.
Do największych problemów duszpasterskich w naszej parafii należą rozwody i związki niesakramentalne. Widać to na podstawie zmniejszającej się liczby ślubów w kościele. Było ich wcześniej ok. 200-250 rocznie. W 2018 r., w okresie pierwszego półrocza, liczba ta spadła do 50. Większość naszych małżeństw to małżeństwa mieszane – katolicko-prawosławne. Na szczęście nie mamy z nimi większych problemów. Ludzie piją dziś zdecydowanie mniej. Zwiększyła się na szczęście kultura jego picia. Nie ma więc większych problemów z pijaństwem. Pojawiają się natomiast inne problemy, takie jak narkotyki czy uzależnienie od komputerów i telefonów komórkowych.

– Święcenia kapłańskie otrzymał Ksiądz prawie 20 lat temu…


– Dokładnie w roku 1999. W tym roku będę więc obchodził jubileusz 20-lecia posługi kapłańskiej. Moim hobby jest historia, szczególnie historia świątyni katedralnej. Oprowadzam więc chętnie grupy zwiedzających i opowiadam im o przeszłości naszego kościoła. Zajmuje mi to zazwyczaj od 2 do 2,5 godziny.
Urodziłem się na terenie naszej diecezji. Pochodzę z miejscowości Zabłoć w rejonie woronowskim, przy granicy z Litwą. Ukończyłem seminarium grodzieńskie w roku 1998, następnie przez dwa lata pracowałem w sanktuarium w Trokielach. W roku 2000 wyjechałem na studia do Rzymu, gdzie ukończyłem studia z liturgiki i uzyskałem stopień licencjata. Po powrocie biskup mianował mnie proboszczem katedry i wykładowcą w seminarium grodzieńskim. Jestem również, od 10 lat, przedstawicielem Białorusi na międzynarodowych kongresach eucharystycznych oraz członkiem komisji do tłumaczenia ksiąg liturgicznych na język białoruski, wikariuszem biskupim itd.

2019-02-06 11:52

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Grodno kresowe zagłębie polskości

Niedziela rzeszowska 47/2017, str. 4

[ TEMATY ]

Grodno

Mirek i Magda Osip-Pokrywka

Dworek Elizy Orzeszkowej

Dworek Elizy Orzeszkowej

Na zakończenie tegorocznego cyklu o Kresach wybraliśmy miasto, które pozostaje nieco w cieniu najsławniejszych kresowych aglomeracji, jakimi są Lwów i Wilno. Do największego miasta nad Niemnem jest raptem 80 km z Białegostoku. Dziś ponad 300-tysięczna białoruska aglomeracja, w latach międzywojennych była miastem powiatowym II Rzeczpospolitej. I choć zmieniły się granice, ustrój polityczny i gospodarczy, to polska dusza nadal w Grodnie żyje, a można ją odczuć nie tylko od święta, ale i na co dzień. Nic w tym zresztą dziwnego, bo w tym rejonie Białorusi Polacy stanowią aż jedną czwartą mieszkańców. Tutaj działa najwięcej polskich organizacji społecznych i kulturalnych na Kresach, wychodzi prasa po polsku, telewizja nadaje programy w naszym języku i funkcjonuje Konsulat Generalny RP. Katolicy w samym Grodnie mają aż osiem parafii i większość nabożeństw odprawiana jest po polsku.

CZYTAJ DALEJ

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę, silny moralny kręgosłup i niezależność myśli

2024-03-24 08:43

[ TEMATY ]

Ulmowie

Zbiory krewnych rodziny Ulmów

Wiktoria i Józef Ulmowie

Wiktoria i Józef Ulmowie

Bratanek błogosławionego Józefa Ulmy, Jerzy Ulma, opisał swojego wujka jako mężczyznę głębokiej wiary, którego cechował mocny kręgosłup moralny i niezależność myśli. O ciotce, Wiktorii Ulmie powiedział, że była kobietą niezwykle energiczną i pełną pasji.

W niedzielę przypada 80. rocznica śmierci Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich dzieci. Zostali oni zamordowani przez Niemców 24 marca 1944 r. za ratowanie Żydów, których Niemcy zabili jako pierwszych.

CZYTAJ DALEJ

Zatęsknij za Eucharystią

2024-03-28 23:37

Marzena Cyfert

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Tęsknimy za różnymi rzeczami (…) Czy kiedyś jednak tęskniłem za przyjęciem Komunii świętej? To jest chleb pielgrzymów przez świat do królestwa nie z tego świata – mówił bp Maciej Małyga w katedrze wrocławskiej.

Ksiądz biskup przewodniczył Mszy Wieczerzy Pańskiej. Eucharystię koncelebrowali abp Józef Kupny, bp Jacek Kiciński oraz kapłani z diecezji.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję