Reklama

Kolebka świętej

Skopje, stolica Macedonii, leży w środku Bałkanów, przy drodze łączącej Belgrad z Atenami. Miasto zamieszkane głównie przez wiernych prawosławia i muzułmańską mniejszość ma dziś powód do zgodnego świętowania – kanonizację najsławniejszej jego obywatelki i dumy całej Macedonii – Matki Teresy z Kalkuty

Niedziela Ogólnopolska 36/2016, str. 16-17

Margita Kotas

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Nad miastem wznosi się góra Vodno (1066 m n.p.m.), zwieńczona w 2002 r. monumentalnym krzyżem, który wzniesiono niedługo po zamieszkach albańsko-macedońskich. Na dwie części: południową – chrześcijańską, zamieszkaną głównie przez Macedończyków, i północną – muzułmańską, w której osiedlili się wyznający islam Albańczycy, Romowie oraz Serbowie i Bośniacy, dzieli Skopje rzeka Wardar. Obie części wraz z ich różnorodnością religii i kultur łączy słynny XV-wieczny Kamienny Most.

Stara Čaršija

Reklama

Górujące nad północną częścią miasta twierdza Kale i meczet Mustafy Paszy przypominają o panowaniu tu przez 500 lat imperium osmańskiego, choć sama twierdza powstała wiele wieków wcześniej – już za czasów Ilirów, a do jej budowy posłużyły podobno kamienne bloki pochodzące z antycznego miasta Shkupi. W dzielnicy tej, zwanej Čaršija, wśród licznych meczetów, łaźni – z najsłynniejszą Daut Paszy, w której mieści się dziś Macedońska Galeria Narodowa – i karawanserajów odnaleźć można także dwie chrześcijańskie świątynie. Są nimi cerkiew św. Dymitra i wyglądająca jak zwykły budynek cerkiew św. Zbawiciela, najstarsza świątynia chrześcijańska w mieście, w której znajduje się słynny ikonostas autorstwa braci Petara i Marka Filipovskich oraz Makarije Frckovskiego, jeden z trzech najpiękniejszych w Macedonii (pozostałe dwa ikonostasy tych twórców znajdują się w klasztorach Sveti Jovan Bigorski i Lesnovo). Zewnętrzny wygląd świątyni przypomina o czasach panowania tureckiego, kiedy to prawo nie pozwalało świątyniom chrześcijańskim przewyższać meczetów; jak przekazuje tradycja – świątynie te nie mogły być wyższe od Turka siedzącego na koniu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Anjesë ze Skopje

Po drugiej stronie Kamiennego Mostu, tuż za pl. Makedonija, na którym wznosi się monument Aleksandra Macedońskiego, przy ul. 11 Oktomvri znaleźć można z łatwością pierwszą z pamiątek przypominającą o wybitnej mieszkance miasta – Matce Teresie z Kalkuty. Cztery metalowe kątowniki wmontowane w nawierzchnię ulicy znaczą zarysy domu, w którym święta przyszła na świat i który ucierpiał podczas tragicznego trzęsienia ziemi z 26 lipca 1963 r. Przypomina o tym umieszczona obok tablica pamiątkowa.

Reklama

Kiedy Anjesë Gonxhe Bojaxhiu przyszła na świat 26 sierpnia 1910 r., Skopje znajdowało się jeszcze pod panowaniem Osmanów i nosiło turecką nazwę Üsküp. Rodzice Anjesë, Nikollë i Dranafile, byli Albańczykami pochodzącymi prawdopodobnie ze Szkodry, gdzie dzisiaj o Matce Teresie z wielkim szacunkiem mówią wszyscy mieszkańcy, również muzułmanie. Do Üsküp przybyli po opuszczeniu miasta Prizren, które obecnie znajduje się na terenie Kosowa. Niedaleko domu, w którym mieszkała rodzina Bojaxhiu, mieścił się katolicki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, w którym Anjesë została ochrzczona na drugi dzień po urodzeniu i w którym przystąpiła do I Komunii św. Podstawową edukację ukończyła w szkole przy kościele pw. Świętego Serca, a następnie została posłana do skopijskiego gimnazjum. Niewiele jest wiadomości o dzieciństwie i młodości Matki Teresy, wiadomo jednak, że grała na mandolinie i wraz ze starszą siostrą Agą śpiewała w kościelnym chórze. Pisała też wiersze, a lokalna gazeta opublikowała nawet kilka jej artykułów. Pragnienie, by poświęcić się Bogu, zrodziło się, kiedy Anjesë miała 12 lat, 6 lat później opuściła dom rodzinny w Skopje. Wstąpiła do Instytutu Błogosławionej Dziewicy Maryi i została misjonarką. 25 września 1928 r. rodzina i przyjaciele pożegnali Anjesë na peronie dworca kolejowego w Skopje. To wtedy po raz ostatni widziała matkę i siostrę (ojciec zmarł, gdy miała 8 lat). Rodzinne miasto odwiedziła dwukrotnie po wielu latach – w 1970 i 1978 r. W odpowiedzi na spory, do którego narodu należy – czy jest Albanką, Macedonką czy Arumunką – Matka Teresa odpowiadała: „Należę do świata, ale czuję się obywatelką Skopje, bo tutaj się urodziłam i wychowałam”.

Dom Pamięci

31 stycznia 2009 r. w Skopje oficjalnie otwarto Dom Pamięci Matki Teresy, ufundowany przez rząd Republiki Macedonii z okazji przypadającej w kolejnym roku 100. rocznicy jej urodzin. Dom znajduje się przy bulwarze Makedonija, w miejscu, gdzie znajdował się kiedyś kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, zniszczony podczas trzęsienia ziemi w 1963 r. W dniu otwarcia domu w obecności m.in. przedstawicieli Kościoła katolickiego w Macedonii i macedońskiego Kościoła prawosławnego wniesiono relikwie błogosławionej.

Od pierwszego dnia muzeum przyciąga wielu zwiedzających. Tylko w ciągu pierwszego tygodnia odwiedziło je aż 12 tys. osób. Nic dziwnego, Dom Pamięci Matki Teresy intryguje już swoją architekturą, która łączy w sobie elementy typowego XIX-wiecznego domu osmańskiego z ornamentyką indyjską, a jego ekspozycja obejmuje liczne dokumenty, zdjęcia i eksponaty, dzięki którym można prześledzić historię życia Matki Teresy. Do najważniejszych eksponatów należą m.in.: akt urodzenia Anjesë Gonxhe Bojaxhiu wydany przez parafię katolicką Najświętszego Serca Pana Jezusa, jej sari, różaniec, krzyż, modlitewnik oraz nagrody, które otrzymała Matka Teresa, m.in. dyplom Pokojowej Nagrody Nobla. Zobaczyć można także wyposażenie domu mieszkalnego z początku XX wieku, jakie znajdować się mogło w rodzinnym domu Matki Teresy. Piętro wyżej nad salą ekspozycji znajduje się mała katolicka kaplica, gdzie 3 razy w tygodniu sprawowane są nabożeństwa, a w podziemiach muzeum jest centrum multimedialne związane z życiem i działalnością Matki Teresy.

Diecezja Skopje

Miasto, w którym jak za czasów przyszłej Matki Teresy dominują wyznawcy prawosławia, jest również stolicą katolickiej diecezji Skopje, która obejmuje swoim zasięgiem cały kraj. Diecezja składa się z 2 parafii: Najświętszego Serca Pana Jezusa w Skopje z kościołami filialnymi w miastach Tetowo, Wełes, Sztip, Priłep, Gostiwar oraz parafii w Bitoli z kościołem filialnym w Ochrydzie. Siedziba biskupa znajduje się w zbudowanej w 1977 r. katedrze Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Risto Siskov, która zastąpiła starą katedrę noszącą to samo wezwanie, zniszczoną przez trzęsienie ziemi. Ordynariuszem diecezji jest bp Kiro Stojanow, a jej patronem – św. Kliment (Klemens) z Ochrydy, święty czczony przez Kościół prawosławny i Kościół katolicki, apostoł Bałkanów, dobroczyńca i misjonarz, w którego ślady poszła święta ze Skopje.

2016-08-31 08:34

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

W TV Republika debata kandydatów na prezydenta Polski

2025-04-14 10:32

[ TEMATY ]

debata

debata prezydencka

TV Republika

TV Republika

Po piątkowym maratonie wyborczym w Końskich, gdzie odbyły się dwie debaty wyborcze kandydatów na prezydenta Polski, dziś (poniedziałek 14.04) kolejna debata, tym razem w Telewizji Republika.

Swój udział potwierdzili: Karol Nawrocki (Prawo i Sprawiedliwość), Sławomir Mentzen (Konfederacja), Szymon Hołownia (Trzecia Droga), Adrian Zandberg (Partia Razem), Grzegorz Braun (Konfederacja Korony Polskiej), Marek Jakubiak (Wolni Republikanie), Joanna Senyszyn, Krzysztof Stanowski oraz Artur Bartoszewicz.
CZYTAJ DALEJ

Niedziela Palmowa w tradycji Kościoła

Szósta niedziela Wielkiego Postu nazywana jest Niedzielą Palmową, inaczej Niedzielą Męki Pańskiej. Rozpoczyna ona najważniejszy i najbardziej uroczysty okres w roku liturgicznym - Wielki Tydzień.

Liturgia Kościoła wspomina tego dnia uroczysty wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy, o którym mówią wszyscy czterej Ewangeliści. Uroczyste Msze św. rozpoczynają się od obrzędu poświęcenia palm i procesji do kościoła. Zwyczaj święcenia palm pojawił się ok. VII w. na terenach dzisiejszej Francji. Z kolei procesja wzięła swój początek z Ziemi Świętej. To właśnie Kościół w Jerozolimie starał się bardzo dokładnie powtarzać wydarzenia z życia Pana Jezusa. W IV w. istniała już procesja z Betanii do Jerozolimy, co poświadcza Egeria (chrześcijańska pątniczka pochodzenia galijskiego lub hiszpańskiego). Autorka tekstu znanego jako Itinerarium Egeriae lub Peregrinatio Aetheriae ad loca sancta. Według jej wspomnień w Niedzielę Palmową patriarcha otoczony tłumem ludzi wsiadał na osiołka i wjeżdżał na nim do Świętego Miasta, zaś zgromadzeni wierni, witając go z radością, ścielili przed nim swoje płaszcze i palmy. Następnie wszyscy udawali się do bazyliki Zmartwychwstania (Anastasis), gdzie sprawowano uroczystą liturgię. Procesja ta rozpowszechniła się w całym Kościele. W Rzymie szósta niedziela Przygotowania Paschalnego początkowo była obchodzona wyłącznie jako Niedziela Męki Pańskiej, podczas której uroczyście śpiewano Pasję. Dopiero w IX w. do liturgii rzymskiej wszedł jerozolimski zwyczaj urządzenia procesji upamiętniającej wjazd Pana Jezusa do Jeruzalem. Z czasem jednak obie te tradycje połączyły się, dając liturgii Niedzieli Palmowej podwójny charakter (wjazd i pasja). Jednak w różnych Kościołach lokalnych procesje te przybierały rozmaite formy, np. biskup szedł pieszo lub jechał na oślęciu, niesiono ozdobiony palmami krzyż, księgę Ewangelii, a nawet i Najświętszy Sakrament. Pierwszą udokumentowaną wzmiankę o procesji w Niedzielę Palmową przekazuje nam Teodulf z Orleanu (+ 821). Niektóre przekazy podają też, że tego dnia biskupom przysługiwało prawo uwalniania więźniów.
CZYTAJ DALEJ

Kard. Koch przed 20. rocznicą wyboru kard. Ratzingera na Stolicę Piotrową

2025-04-14 12:33

[ TEMATY ]

Benedykt XVI

kard. Kurt Koch

20. rocznica

kard. Joseph Rarzinger

Grzegorz Gałązka

Wobec obojętności na Boga, która panuje w dzisiejszym świecie, a niekiedy również w Kościele, nie ma pilniejszej misji niż głoszenie Boga i to nie jakiegokolwiek Boga, lecz tego, który objawił się w Jezusie Chrystusie - uważa kard. Kurt Koch. Podkreśla on, że największym problemem współczesnego Kościoła jest nieumiejętność przekazywania wiary przyszłym pokoleniom, a wynika to z kryzysu wiary. Ponieważ przekazywać można tylko to, do czego jest się przekonanym.

Prefekt Dykasterii ds. Jedności Chrześcijan mówi o tym wywiadzie dla miesięcznika Il Timone w związku z przypadającą w Wielką Sobotę 20. rocznicą wyboru kard. Josepha Ratzingera na Stolicę Piotrową. 3 maja w Sanremo szwajcarski kardynał i teolog weźmie udział w międzynarodowym kongresie teologicznym na temat postaci i myśli Benedykta XVI. Będzie mówił o eklezjologii Josepha Ratzingera w świetle konstytucji soborowej Lumen gentium.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję