Reklama

Zatrzymać piękno

Jak uchwycić piękno? Jak zamknąć je w słowie, dźwięku, obrazie, budowli, by zachwycało i pociągało ku Pięknu, które jest wieczne – ku Bogu? Czy dzisiejsza sztuka spełnia to zadanie? Co zrobić, by uchronić świat przed zalewem brzydoty? Odpowiedzi na te pytania poszukiwali uczestnicy 8. Międzynarodowego Kongresu „Katolicy i sztuka: szanse i zagrożenia”, który odbywał się w dniach 20-21 listopada 2015 r. w Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Założyciel toruńskiej uczelni i dyrektor Radia Maryja o. dr Tadeusz Rydzyk CSsR, otwierając kongres, powiedział, że sztuka odzwierciedla spotkanie człowieka z tym, co kocha. – Patrząc na sztukę, widzę, co ludzie kochali – stwierdził. Nawiązując do postaci św. Jana Pawła II, zaznaczył, że ten, który ma kontakt z Bogiem, w swojej sztuce przybliża innych do Niego i pozwala im się na nowo zakochać w odwiecznej Miłości. To jest zadanie dla nas, ludzi wiary, by tworzyć piękno.

„Kłamliwe” piękno

Sztuka chrześcijańska została dziś wzięta w ogień krzyżowy. Musi oprzeć się kultowi brzydoty i przeciwstawić się piękności kłamliwej, która nie pozwala człowiekowi wyjść z siebie, ale więzi go w samym sobie. Jest to taki rodzaj piękna, które nie budzi w człowieku tęsknoty za wiecznością. Problem ten poruszył kard. Zenon Grocholewski, były prefekt Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej. Zauważył, że autentyczne piękno jest także prawdziwe i dobre. Walor edukacyjny ma zatem ta sztuka, która zawiera ową harmonię między pięknem, prawdą i dobrem. Piękno, które odciąga od prawdy i dobra, nie może być pięknem prawdziwym, lecz złudnym, kłamliwym. – W świecie stworzonym jaśnieje piękno Stwórcy, które właściwie odczytane prowadzi do Prawdy i Dobra, do Boga, który jest najwspanialszym Artystą – podkreślił kard. Grocholewski. – Jesteśmy wezwani do wychowywania do tego Piękna, które zbawia świat.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Sztuka, która fałszuje historię, profanuje sacrum i manipuluje, jest bardzo niebezpieczna. Przeżywamy zalew pseudosztuki, która nie szanuje żadnej świętości, przekracza granice nie tylko dobrego smaku, ale także szacunku względem innych. Milczenie wobec bluźnierstwa, które nagminnie dokonuje się w sztuce współczesnej, może prowadzić do uśpienia, oswojenia i przyzwyczajenia. Dr hab. Małgorzata Wrześniak z UKSW stwierdziła, że przyzwyczajenie może spowodować, iż człowiek staje się nieczuły, brakuje mu wrażliwości i nie potrafi odróżnić dobra od zła. Prelegentka mówiła o zjawisku irreligii, która jest związana z bluźnierstwem, profanacją i wrogością do tego, co święte. W świecie, w którym nie ma miejsca dla Boga, człowiek zatraca prawo moralne, odrzuca wartości i gubi sens życia.

Reklama

Służyć pięknu

– Piękno jest powołaniem artysty – podkreślił prof. Ryszard Peryt, reżyser operowy i dyrygent. Zaznaczył, że słowo „opera” w języku łacińskim oznacza zarówno dzieło, jak i służbę. Trzeba powrotu do tego rozumienia opery i teatru. Dziś, niestety, próbuje się oderwać sztukę od teologii, od transcendencji. – Bez stawiania pytań egzystencjalnych sztuka staje się marnym truchłem, staje się biedna i płytka – zauważył. Ta błędna postawa niszczy kulturę.

Służba pięknu nie może zamykać się tylko w przestrzeni tworzenia dzieł, które można dotknąć lub zobaczyć. Człowiek ma nie tylko wzrok i dotyk, lecz także słuch. Niezbędna jest zatem troska twórców o piękno słowa i dźwięku. Słowo odgrywa uniwersalną rolę w życiu człowieka, dlatego nie wolno go lekceważyć. Słowo człowieka wypowiadane do Boga jest nam potrzebne, ponieważ pomnaża nasz szacunek do Niego. – Chwalenie Boga pomaga nam oddalać się od zła – powiedział prof. Piotr Jaroszyński z KUL-u.

Wyśpiewać piękno

Muzyka ma ogromne znaczenie w kulturze wszystkich ludów. Jest to specyficzny język przekazu. A skoro jest to język, musi być zrozumiały i piękny. Wówczas muzyka przekazuje wartości nieprzemijające, choć sama jest ulotna. Wszystko możemy wyśpiewać, ale trzeba, by był to śpiew miłości. Muzyka czyni nas tym, o czym śpiewamy. Trzeba, by mówiła nam o tym, co piękne, wzniosłe. Wówczas może być wspaniałym narzędziem ewangelizacji. Bóg stworzył ogród, w którym umieścił człowieka, by go uprawiał. – Człowiek jest artystą, który wraz z Bogiem buduje piękno świata – powiedział ks. prał. Marco Frisina, kompozytor z Włoch. Podkreślił, że muzyka przez wyjątkowe doznania otwiera nas na piękno przekraczające granice zmysłowe. – Wybierajmy piękno, które jest obrazem Boga. Szukajmy oblicza Bożego – dodał.

Reklama

Ukazać piękno

Ukazać piękno w malarstwie, rzeźbie, architekturze, za pomocą farby i pędzla, dłuta czy zaprawy murarskiej to niełatwe zadanie. Kanon piękna obecny w jednej kulturze może okazać się barbarzyństwem w innej. Problem ten poruszyła prof. Sonja Huang Mei Ting z Tajwanu. Na przykładzie działalności europejskich misjonarzy w Azji wskazała na potrzebę inkulturacji w sztuce sakralnej. Azjaci uważali kulturę zachodnią za prostacką i nie potrafili zaakceptować głoszonej prawdy zobrazowanej europejskimi dziełami sztuki. Misjonarze zatem zaczęli modyfikować obrazy. Robili to poprzez wykorzystywanie azjatyckich elementów dekoracyjnych. Dzięki temu powstawały oryginalne dzieła, uwzględniające historie i postacie biblijne z wykorzystaniem motywów sztuki azjatyckiej. Było to swoiste połączenie stylów. – Wysiłki misjonarzy zbudowały pomost między Wschodem i Zachodem – powiedziała prof. Ting.

Inkulturacja wymaga wolności, która nie ogranicza twórcy, ale także szanuje odbiorcę. – Jesteśmy naprawdę wolni, jeśli umiemy patrzeć naszymi oczami, ale także oczami tego, który idzie obok nas – mówił włoski reżyser filmowy Fernando Muraca. W takiej twórczej postawie wolności można łatwo odróżnić to, co jest dobre, od tego, co złe. Bez wolności człowiek, który tworzy, staje się bezpłodny, martwy i żyje w ciemności. Człowiek wolny potrafi dostrzegać wszystko jako dobro wspólne, a nie jako towar wymienny.

Bp Carlos Alberto de Pinho Moreira Azevedo z Papieskiej Rady ds. Kultury, omawiając przedstawienia ikonograficzne Niepokalanej, wykazał, że sztuka staje się nośnikiem prawd wiary i nauczycielką. Patrząc bowiem na ikony czy obrazy przedstawiające Matkę Najświętszą, dotykamy bogactwa Prawdy objawionej przez Boga. W tym samym duchu należy patrzeć na niezwykłą budowlę naszych czasów – świątynię Sagrada Família w Barcelonie. Antonio Gaudí chciał, by ta architektura była żywa, zawierająca kolor i ruch. Gra koloru i światła oraz innowacyjne rozwiązania mają przybliżać obecnym w świątyni przebywanie w raju. Dr Jordi Bonet Armengol – główny architekt kościoła Sagrada Família zaznaczył, że Gaudí chciał przez tę wyjątkową świątynię nie tylko oddać chwałę Bogu, lecz także przybliżyć Ewangelię światu. Jej zadaniem jest łączyć niebo z ziemią.

Reklama

Szukać piękna

Uczestnicy kongresu podjęli także próbę poszukiwania rozwiązań, które mogłyby pomóc w jeszcze doskonalszym przekazywaniu piękna za pomocą sztuki. Wskazali, że konieczna jest edukacja. Trzeba zadbać o formację teologiczną artystów oraz o formację artystyczną seminarzystów i kapłanów. Dzięki temu sztuka sakralna może zostać ochroniona przed bylejakością i kiczem. Należy także otworzyć się na nowoczesne technologie i wykorzystywać niezagospodarowane jeszcze sektory. Z nadzieją trzeba patrzeć na ewangelizacyjne możliwości telewizji, Internetu. Nie można pozostawiać ich tylko w rękach ludzi walczących z wiarą.

– Sztuka sakralna jest medium, które zbliża nas do Boga – powiedział minister kultury prof. Piotr Gliński na zakończenie kongresu. Tworzy także więzi, buduje wspólnotę, umożliwia nam kontakt z wartościami i uszlachetnia. Dzięki niej możemy umiejętniej wybierać. Jako ludzie wierzący jesteśmy otwarci na nowe wyzwania i poszukiwania, ale wiemy, gdzie leży granica między sacrum a profanum. Granica ta jest dziś często zamazywana. – Będziemy bronili wartości i sztuki – podkreślił min. Gliński i zaznaczył, że to dzięki tradycji katolickiej rozwinęła się kultura w Polsce.

2015-12-02 08:54

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

W Wielki Piątek rozpoczyna się Nowenna do Miłosierdzia Bożego. Pan Jezus polecił Siostrze Faustynie, aby przez 9 dni odmawiała szczególne modlitwy i tym samym sprowadzała rzesze grzeszników do zdroju Jego miłosierdzia.

Nowenna do Miłosierdzia Bożego w 2023 roku rozpoczyna się 7 kwietnia i zakończy się w sobotę przed Świętem Miłosierdzia Bożego, 15 kwietnia.

CZYTAJ DALEJ

W świetle Eucharystii, w ciszy konfesjonału - paulini i Jasna Góra

2024-03-28 10:33

[ TEMATY ]

Jasna Góra

Karol Porwich/Niedziela

Patriarcha Zakonu Paulinów św. Paweł z Teb przez wielu skazany na śmierć głodową na pustyni, doświadczył Bożej troski i był z Bożej Opatrzności karmiony chlebem. Dziś prawie pół tysiąca paulinów każdego dnia Chlebem Eucharystycznym karmi ludzi na 4 kontynentach. W sercu Zakonu na Jasnej Górze żyje ponad 70 kapłanów. Misję tego miejsca i posługujących tu paulinów, wciąż określają słowa św. Jana Pawła II, że „Jasna Góra to konfesjonał i ołtarz narodu”. Sprawowanie Eucharystii jako centrum życia całej wspólnoty i pracy apostolskiej paulinów wpisane jest w ich zakonne konstytucje.

Na Mszę św…po cud

CZYTAJ DALEJ

Świdnica. Znakomite wieści dla świdnickiej katedry

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

Świdnica

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

dotacje na zabytki

Beata Moskal-Słaniewska Prezydent Świdnicy

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Stolicę diecezji odwiedziła Joanna Scheuring-Wielgus, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przywożąc ze sobą znakomite wieści dla miasta i jego dziedzictwa kulturowego.

Podczas spotkania w czwartek 28 marca ogłoszono, że katedra świdnicka, jeden z najcenniejszych zabytków Dolnego Śląska otrzyma wsparcie finansowe z corocznego programu ministerstwa. Informację przekazała w mediach społecznościowych Prezydent Świdnicy. - Z corocznego programu prowadzonego przez ministerstwo, wśród projektów zakwalifikowanych do dofinansowania, jest świdnicka katedra! Moja ulubiona figura św. Floriana, patrona strażaków, nareszcie zostanie odnowiona – napisała Beata Moskal-Słaniewska.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję