Od 24 lipca trwa konflikt zbrojny między Tajlandią a Kambodżą wzdłuż wschodniej granicy. Starcia, które rozpoczęły się w rejonie Ta Muen Thom, spowodowały co najmniej 32 ofiary śmiertelne, w tym cywilów, i ponad 130 tysięcy przesiedleńców. Władze tajlandzkie w ośmiu okręgach ogłosiły stan wojenny. W centrum napięć znajdują się nierozwiązane spory terytorialne, związane również z hinduistyczna świątynią Śiwy, Preah Vihear. Wspólnota międzynarodowa pracuje nad zapobieżeniem eskalacji konfliktu.

SIR: Ekscelencjo, jak Kościół katolicki w Tajlandii interpretuje ten moment napięcia militarnego na granicy?

Abp Arpondarattana: Kościół katolicki w Tajlandii z głębokim zaniepokojeniem obserwuje obecne napięcie militarne na granicy, interpretując je w świetle społecznej nauki Kościoła, która stawia w centrum godność ludzką, pokój i sprawiedliwość. Kościół jest w pełni świadomy, że spory graniczne, choć przedstawiane jako jedynie kwestie terytorialne, są często wykorzystywane do celów politycznych. Obserwujemy, jak napięcia te mogą być manipulowane w celu podsycania nastrojów nacjonalistycznych, odwracania uwagi opinii publicznej od problemów wewnętrznych i aby służyć interesom określonych podmiotów politycznych. Manipulacja ta utrudnia autentyczne wysiłki na rzecz pokojowego rozwiązania i zrównoważonego rozwoju, ponieważ przedkłada krótkoterminowy oportunizm polityczny nad długotrwały dobrobyt ludności.

SIR: Czego Kościół obawia się w związku z instrumentalizacją konfliktu?

- Kościół nieustannie ostrzega przed niebezpieczeństwami skrajnego nacjonalizmu, który może prowadzić do podziałów i konfliktów, zamiast sprzyjać poczuciu wspólnego człowieczeństwa i współpracy regionalnej. Zdajemy sobie sprawę, że wiele przyczyn konfliktów granicznych, w tym obecny, jest głęboko zakorzenionych w złożonej historii, często wynikającej z porozumień i map z czasów kolonialnych, które nie uwzględniały lokalnych realiów ani granic tradycyjnych. To historyczne dziedzictwo rodzi złożone wyzwania, których nie da się rozwiązać za pomocą uproszczonych rozwiązań lub postaw agresywnych. Zrozumienie tego kontekstu historycznego ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia postępów ku prawdziwemu pojednaniu i sprawiedliwym rozwiązaniom, uznającym przeszłość i budującym bardziej pokojową przyszłość.

SIR: Kto najbardziej cierpi z powodu tych napięć?

- Pierwszymi ofiarami są zwykli ludzie, zwłaszcza ci mieszkający na obszarach przygranicznych. Doświadczają oni wysiedleń, tracą środki do życia i żyją w ciągłym zagrożeniu przemocą. Kościół uważa, że polityka ultranacjonalistyczna stanowi niebezpieczną pułapkę, która hamuje rozwój narodowy i tłumi ducha otwartości i braterstwa między narodami. Nasza wiara wzywa nas do uznania przyrodzonej godności każdego człowieka, niezależnie od narodowości czy pochodzenia etnicznego, oraz do budowania świata, w którym wszyscy mogą żyć w pokoju i wzajemnym szacunku. Musimy przeciwstawiać się ideologiom, które dzielą, i promować kulturę solidarności i prawdziwego braterstwa.

SIR: Jakie są obecnie priorytety Kościoła?

- Jest to dla nas kwestia o kluczowym znaczeniu. Widzimy, że eskalacja konfliktu często służy doraźnym interesom politycznym, spychając na dalszy plan fundamentalną potrzebę znalezienia trwałych rozwiązań. Prawdziwy pokój wymaga zaangażowania w walkę z głębokimi przyczynami napięć, które mogą obejmować nierówności ekonomiczne, podział zasobów i nierozwiązane urazy historyczne. Kościół zdecydowanie popiera dialog, negocjacje i mediację międzynarodową jako drogi do trwałego pokoju, stanowiące alternatywę dla krótkowzrocznych działań, które utrwalają cykl przemocy i niestabilności.

SIR: Jakie są główne priorytety duszpasterskie w celu wsparcia wspólnot dotkniętych?

- Nasze priorytety duszpasterskie koncentrują się na zapewnieniu natychmiastowej pomocy, duchowego wsparcia i obrony godności ludzkiej. Lokalne wspólnoty katolickie obecne w strefach przygranicznych znajdują się na pierwszej linii frontu działań duszpasterskich. Naszym priorytetem jest zapewnienie pomocy humanitarnej osobom dotkniętym konfliktem, w tym przesiedleńcom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji. Obejmuje to zapewnienie schronienia, żywności, leków i innych niezbędnych artykułów.

SIR: Kto koordynuje działania na miejscu?

- Kluczową rolę w koordynacji i dystrybucji pomocy odgrywa Katolicka Organizacja Pomocy Ofiarom Katastrof i Uchodźców (COERR), utworzona przez Konferencję Episkopatu Tajlandii. Nasi księża, zakonnicy i wolontariusze świeccy aktywnie odwiedzają dotknięte społeczności, oferują wsparcie duchowe, wysłuchują doświadczeń i niosą cierpiącym solidarność i nadzieję. Jesteśmy zaangażowani w łagodzenie ich fizycznego i emocjonalnego ciężaru.

SIR: Jaką rolę w reakcji Kościoła odgrywa modlitwa?

- Kamieniem węgielnym naszej reakcji jest modlitwa o pokój. Wierzymy w siłę modlitwy, która przemienia serca i sytuacje. W parafiach w całej Tajlandii organizowane są specjalne Msze święte, czuwania modlitewne i różańce, aby błagać o zaprzestanie walk i osiągnięcie trwałego pokoju. Ponadto Kościół stanowczo potępia wszelkie akty przemocy wobec ludności cywilnej. Ponownie podkreślamy, że należy przestrzegać międzynarodowego prawa humanitarnego, a osoby niebiorące udziału w walkach - w tym kobiety, dzieci i osoby starsze - muszą być zawsze chronione. Apelujemy do wszystkich stron konfliktu o zachowanie umiaru i przedłożenie bezpieczeństwa i dobra ludności cywilnej ponad wszystko inne. Stanowisko to wynika z naszego przekonania o świętości życia ludzkiego.

SIR: Czy planujecie dalsze działania humanitarne lub akty solidarności?

- Inicjatywy modlitewne są już w toku. Diecezje i parafie aktywnie promują modlitwę o pokój, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i wspólnotowym. Obejmuje to konkretne intencje podczas codziennych Mszy świętych, wspólnotowe modlitwy różańcowe i chwile adoracji poświęcone pokojowi na granicy. Zachęcamy również rodziny do wspólnej modlitwy o pokój w swoich domach. Jeśli chodzi o pomoc humanitarną, koncentrujemy się na pomocy doraźnej dla osób bezpośrednio dotkniętych ostatnią eskalacją konfliktu. COERR i diecezjalne ośrodki pomocy społecznej mobilizują zasoby, aby zapewnić żywność, wodę, tymczasowe schronienie i opiekę medyczną.

SIR: A w perspektywie średnio- i długoterminowej?

- Chociaż jesteśmy przygotowani na sytuacje kryzysowe, nasze długoterminowe plany dotyczące szeroko zakrojonej pomocy humanitarnej są obecnie ograniczone. Modlimy się i mamy szczerą nadzieję, że konflikt zostanie szybko rozwiązany i nie przerodzi się w długotrwałą wojnę. Podzielamy powszechną nadzieję, że rząd Tajlandii, przy pomocy międzynarodowych mediatorów, podejmie skuteczne działania w celu złagodzenia napięć i osiągnięcia szybkiego i pokojowego rozwiązania, zapobiegając dalszym cierpieniom i wysiedleniom. Jeśli jednak niestety sytuacja ulegnie zmianie i doprowadzi do przedłużającego się kryzysu, Kościół jest gotowy dostosować swoją reakcję i opracować bardziej ustrukturyzowane i trwałe programy.

SIR: Czy istnieją kontakty z Kościołem katolickim w Kambodży?

- Oczywiście. Konferencja Episkopatu Katolickiego Tajlandii utrzymuje aktywne i głębokie braterskie więzi z Kościołem katolickim w Kambodży. Jesteśmy w stałym kontakcie z naszymi odpowiednikami, dzieląc się informacjami, troskami i wspierając się nawzajem w naszych misjach duszpasterskich. Relacje te opierają się na wspólnej wierze i długiej historii współpracy. Stosunki między naszymi dwiema konferencjami biskupów są głębokie, braterskie i umocnione wieloletnią współpracą. Jesteśmy w stałym kontakcie z biskupami Kambodży, dzielimy się informacjami, troskami i modlitwami. Konkretnym przykładem tej solidarności jest obecność czterech tajlandzkich misjonarzy, którzy działają w różnych diecezjach Kambodży, przyczyniając się do rozwoju i misji duszpasterskiej lokalnego Kościoła. Ta wymiana osobowa wzmacnia wzajemne zrozumienie i zacieśnia więzi między naszymi dwoma Kościołami, zwłaszcza w obecnym czasie napięć.

SIR: Jakie przesłanie pragnie Ksiądz Arcybiskup skierować do społeczności międzynarodowej i Kościoła powszechnego?

- Pragniemy nade wszystko przekazać żarliwe wezwanie do pokoju. Pokój to nie tylko brak konfliktu, ale także obecność sprawiedliwości, poszanowanie godności ludzkiej i pojednanie. Jest to dążenie powszechne i wzywamy wszystkich ludzi dobrej woli do pracy w tym kierunku. Wszystko zaczyna się od przestrzegania zasad międzynarodowych, unikania szkód wśród ludności cywilnej, nawet w czasie wojny. Wzywamy społeczność międzynarodową i wszystkie zaangażowane strony do ścisłego przestrzegania prawa międzynarodowego, w szczególności prawa humanitarnego. Obejmuje to podstawową zasadę ochrony życia cywilów i infrastruktury podczas konfliktów zbrojnych. Także w czasie wojny istnieją granice moralne i prawne, których nie wolno przekraczać. Ataki na osoby niebiorące udziału w walkach są niedopuszczalne i stanowią poważne naruszenie godności ludzkiej.

SIR: Jak przełamać spiralę przemocy?

- Zdecydowanie popieramy dialog i negocjacje jako główne środki rozwiązywania konfliktów. Przemoc rodzi tylko przemoc i cierpienie. Wzywamy do zintensyfikowania wysiłków dyplomatycznych, promowania bezstronnej mediacji i utrzymania otwartych kanałów komunikacji między wszystkimi stronami w celu osiągnięcia sprawiedliwego i trwałego rozwiązania. To właśnie poprzez pełen szacunku dialog buduje się zrozumienie i można znaleźć trwałe rozwiązania.

SIR: Co może zrobić Kościół powszechny?

- Wzywamy do promowania godności ludzkiej poprzez konkretne działania. Oznacza to przeznaczenie środków na pomoc humanitarną dla osób dotkniętych konfliktem, wspieranie współpracy gospodarczej przynoszącej korzyści wszystkim oraz inwestowanie w inicjatywy budujące mosty porozumienia i solidarności między narodami i ludźmi. Prawdziwe bezpieczeństwo i dobrobyt nie opierają się na sile militarnej, ale na wspólnym rozwoju, wzajemnym szacunku i zaangażowaniu na rzecz dobra wspólnego. Wierzymy, że akty miłosierdzia i solidarności mogą pokonać podziały zasiane przez przemoc i otworzyć drogę do bardziej braterskiego świata.

Rozmawiał Riccardo Benotti (SIR)

W liczącej niemal 70 mln ludności Tajlandii 93 proc. wyznaje buddyzm, 5,5 proc. islam, a katolików jest zaledwie 240 tys.

W liczącej 15 mln ludności Kambodży 84 proc. wyznaje buddyzm, 5 proc. tradycyjne religie plemienne, a jedynie 0,6 proc. mieszkańców stanowią katolicy.