KS. ADRIAN PUT: - Jaka jest dzisiejsza młodzież na katechezie? Jak reagują na treści przekazywane podczas lekcji religii?

KS. DR PIOTR NAPIERALSKI: - Jednoznacznie trudno odpowiedzieć, jaka jest dzisiejsza młodzież, ale myślę, że obraz współczesnego młodego człowieka jasno ukazuje pewna scena filmowa, w której jedna z bohaterek kieruje do swojego - wierzącego ojca pytanie: „Co Ty możesz mi powiedzieć takiego, na co nie znalazłabym odpowiedzi w Internecie” („Pogoda na jutro”, reż. Jerzy Stuhr, Polska 2005). Zaryzykowałbym stwierdzenie, że to właśnie pytanie odzwierciedla mentalność typowego polskiego gimnazjalisty i licealisty obecnego na lekcji religii. Oni mają swój świat i swoją kulturę, którą sami stworzyli i o którą muszą się troszczyć. Katecheza powinna akceptować i w pewnym sensie przyjąć ich kulturę i zwyczaje - oczywiście o ile nie kłócą się one z nauką Kościoła. Dotychczasowe programy nauczania zakładają podstawową wiedzę religijną ucznia wyniesioną z domu rodzinnego jako fundament, na którym można budować dalszy rozwój wiary na katechezie. Z takim właśnie przekonaniem katechizuje dzisiaj wielu katechetów, a różne formy kwestionowania prawd wiary na lekcjach religii uważają za przejaw młodzieńczej przekory, co w wielu przypadkach jest złudne. Współczesny przekaz treści podczas lekcji religii prowadzony na dotychczasowych programach jest niezrozumiały. Jest on źródłem nieporozumień i konfliktów, do których dochodzi podczas katechezy w szkole, gdzie w jednej klasie znajdują się ludzie o właściwym na ten wiek rozwoju religijnym, młodzi ludzie poszukujący i ci, którzy nie wynieśli głębokiej wiary z domu. Dla takich młodych ludzi nie są argumentem prawdy Pisma Świętego czy dogmatu wiary. Wielokrotnie dobrze przygotowane lekcje, które w innej grupie przyjęte byłyby z entuzjazmem, u nich po prostu „nie wychodzą”. Stąd wiem, że potrzeba dla nich powtórnego głoszenia Boga od samych podstaw, a dla drugich systematycznego pogłębiana Orędzia Chrystusowego.

- Istnieją w polskim Kościele odpowiednie dokumenty normujące nauczenie religii w szkole. Często jednak podkreśla się, że najlepszą metodą jest sam katecheta. Jak Ksiądz prowadzi katechezę? Ma Ksiądz jakąś swoją tajemnicę katechetyczną?

- Siła odziaływania katechety jest zawsze z Ducha Świętego. „Bez pomocy Ducha Świętego nikt nie może powiedzieć: Panem jest Jezus” (1 Kor 12, 3). Celem katechezy jest m.in. doprowadzenie młodego człowieka do osobistego wyznania tej prawdy i życia w jej świetle. Wiem, że im bardziej jestem otwarty na działanie Ducha Świętego, tym bardziej katechizowani są Mu poddani. Staram się być księdzem-katechetą z pasją, chcącym szczęścia i wiary w Boga dla moich uczniów. I miło jest usłyszeć, od uczniów: „Że księdzu się chce?!”. Trzeba cały czas szukać nowych (atrakcyjnych dla uczniów) sposobów przekazu i komunikacji. Czasem śmiejemy się do łez, czasem popłynie łza wzruszenia, nieraz udaje się nakłonić ucznia do osobistych zwierzeń czy uzewnętrznienia bólu i frustracji. Dziękuję Bogu za każdą taką chwilę i każdy gest sympatii z ich strony. A taką moją „tajemnicą katechetyczną”, jak to nazwałeś, jest to, że do szkoły wchodzę z uśmiechem, tryskając energią, pełen chęci i zapału do pracy. I jeszcze to, co jest najważniejsze, to staram się widzieć w młodym człowieku dobro i pokazywać mu piękno życia. Inaczej - nieść nadzieję, że jutro znowu zaświeci słońce. I już od ponad 10 lat to się dzieje.

- Pamiętam z czasów, kiedy jeszcze pracowałem w szkole, że najtrudniej przeżywałem chwile, gdy młody człowiek rezygnował z uczęszczania na lekcje religii. Jak dziś dotrzeć do młodego, który odrzucił religię?

- Tak, to bardzo trudne i to się naprawdę przeżywa. Ale z własnego doświadczenia wiem, że najważniejsze jest, by nawiązać więź z uczniem, być na bieżąco z problemami, którymi żyje młody człowiek, i być gotowym do rozmowy. Czasem przeczytać dla nich coś, czego sami byśmy nie wzięli do ręki - po to, by o tym z nimi porozmawiać. Dać im prawo wątpić, ale i skłonić do refleksji. Kiedyś zapytałem swojego spowiednika o to, co mam robić, gdy uczniowie nie wierzą w Boga i wypisują się z religii, odpowiedział: „Nic”. Masz tylko się z nimi zaprzyjaźnić. Kochać i wymagać, a wtedy między wami będzie Bóg, będzie Jego miłość, na którą pewnego dnia otworzą swoje serca.

- Praca katechety to również obowiązki wynikające z obecności religii w szkole. Katecheta jest także nauczycielem. Jak Ksiądz odnajduje się w świecie praw szkolnych?

- Na pełnię realizowania mojego powołania jako księdza-katechety w świecie praw szkolnych wpływa również dialog z dyrekcją i gronem pedagogicznym. Sprzyjają temu okoliczności prawne (rady pedagogiczne, szkolenia, zebrania z rodzicami), programy nauczania oraz codzienność szkolna. Aby ten dialog mógł w pełni zaistnieć, potrzebne są obok właściwej formacji i kompetencji częsta moja naturalność i postawa ludzkiej życzliwości, a także głęboka świadomość bycia świadkiem Chrystusa, zawsze i wszędzie, przede wszystkim w takim pięknym miejscu, jakim jest moja szkoła.

- A na koniec, czy może Ksiądz zdradzić, co uważa za swój największy sukces katechetyczny?

- Jeżeli można mówić o sukcesie katechetycznym, to zamierzonym i oczekiwanym sukcesem każdego katechety jest sytuacja, kiedy młody człowiek zaczyna żyć tym, co usłyszy na katechezie. To taki ideał sukcesu. Ale po ponad 10 latach pracy w różnych placówkach szkolnych towarzyszy mi przekonanie, że katecheza to sztuka podobna do innych sztuk. Składa się z 5% talentu, 95% ciężkiej pracy i zdobywania doświadczenia. Podobnie i siły, i wytrwałości nabiera się z czasem. Ale nie każdy się do tego nadaje.

* * *

Ks. dr Piotr Napieralski, wikariusz w parafii pw. Chrystusa Króla w Gorzowie, katecheta w II LO w Gorzowie, doktor katechetyki