Prof. Zdzisław Grunwald „Zych”, w książce pt. „Żubry na Żoliborzu - wspomnienia żołnierzy Powstania Warszawskiego”, napisał: „(…) szeregi ochotników stanowiące Armię Krajową, poświęciły, co było im drogie, aby z honorem wypełnić obowiązek wobec Polski. Nie zawahali się zostawić domu, rodziny, przyjaciół, pracy i własnej niezależności, aby stać się żołnierzami powstania heroicznego i tragicznego”. Gdy sięga się po jakiekolwiek wspomnienia uczestników takich zrywów narodowych, można zauważyć, że ci wszyscy ludzie w dalszym swoim życiu starają się realizować zasadę „umarli zobowiązują żyjących”. Jest to niekiedy jedyne zadanie, jakie pozostaje im do wypełnienia, aby pamięć o poległych za Ojczyznę była przekazywana kolejnym pokoleniom. Te zaś pokolenia mają oddawać hołd takim wartościom jak bohaterstwo, ofiarność, patriotyczny czyn poległych. Zobowiązało to także i mnie. Rzecz dotyczy mojego stryja, Stanisława Kamińskiego, młodego, zwyczajnego chłopca i niezwykłego bohatera.

Urodził się w 1925 r. w Sarzynie jako trzecie z dwanaściorga dzieci Mateusza i Franciszki. Wiedział, co to znaczy troska o Ojczyznę, bo „rodzice wpoili od najmłodszych lat miłość do Boga i Ojczyzny” - wspominał mój ojciec Kazimierz. Agresja Niemiec na Polskę była momentem przełomowym w życiu Stanisława, czasem podejmowania niełatwych decyzji. Jego rodzice mieli wówczas znajomych mieszkających w Warszawie, państwa Dubielów. Za namową Michała Dubiela, Stanisław zdecydował się tam wyjechać. Był rok 1942. Michał Dubiel w tamtym czasie był cenionym krawcem i zdecydował się zabrać ze sobą Stasia, by ten mógł uczyć się zawodu. Rok później, jesienią 1943 r., Stanisław przyjechał na kilka dni do rodziców. Był to jego ostatni pobyt w domu. Po czułym pożegnaniu z rodzicami, odprowadzony przez mojego ojca, wrócił do Warszawy, pozostając tam już na zawsze.

Stanisław wstąpił w szeregi Armii Krajowej i złożył przysięgę. Czynnie zaangażował się w działania organizacji, co doprowadziło go do decyzji stanięcia na barykadzie i obrony Stolicy. Wybuchło Powstanie. Pierwsze strzały padły na Żoliborzu - w północnej dzielnicy Warszawy już o godz. 13.30. Kilka osób próbowano namówić Stasia, żeby pozostał w piwnicach, szyjąc mundury dla powstańców. Odpowiedział bardzo jednoznacznie: „Święci garnków nie lepią, nie jestem gorszy od innych. Tam jest moje miejsce, na barykadzie, a nie w piwnicy. Kiedyś, gdybym przeżył, nie mógłbym powiedzieć, że byłem powstańcem”. Następnego dnia przyszedł do państwa Dubielów już w mundurze, obwieszony amunicją.

Staś walczył w Obwodzie Armii Krajowej płk. „Żywiciela” - Mieczysława Niedzielskiego, w skład którego wchodził 230. pluton zgrupowania „Żniwiarz”. Jego koledzy Stefan Malinowski - Dragon, Zygmunt Zabłocki - Dyzio i Wiesław Klempisz - Brzeziński zapamiętali go jako „Stasia - Krawca”, nadając mu ten pseudonim. Powstańcy, tworząc grupy, kilka razy w tygodniu chodzili z Żoliborza do Puszczy Kampinoskiej, kilkanaście kilometrów na zachód od Warszawy, po broń, amunicję i żywność otrzymywaną ze zrzutów. Prawie zawsze taki marsz trwał całą noc, często o głodzie i ostatkiem sił. Każda z grup, licząca około 40 osób, zabezpieczana była przez patrol powstańczy tzw. Szperaczy. Staś - Krawiec brał udział w patrolach aż do nocy 13 września.

Wypadki tej nocy tak wspominał uczestnik patrolu Wiesław Kaczmarek - Halicz: „Razem ze mną zgłosiło się paru chłopców z mojej drużyny. Między innymi zobaczyłem w szeregu Stasia, którego nazywaliśmy Krawcem. (…) Szliśmy wzdłuż torów. Po przejściu paruset metrów nagle ktoś w ciemności zawołał: patrol! Jednocześnie kilka rakiet strzeliło w niebo i karabiny maszynowe otworzyły do nas ogień. Padliśmy, gdzie kto stał, i zaczęliśmy się wyczołgiwać spod ognia (…). Ranni byli Azot, Stasio i Achilles kontuzjowany. Nie powrócili natomiast Gucio i Jasiek Pohoski”.

Staś - Krawiec został trafiony serią z karabinu maszynowego w brzuch i zabrany do szpitala na ul. Krechowiecką 6. Odnalazł go tam, leżącego na podłodze w kącie przy drzwiach, Michał Dubiel. Staś był spokojny i uśmiechnięty. Przeszedł operację, ale w wyniku poważnych obrażeń zmarł 18 września, w wieku 19 lat. W czasie walk poległa też jego narzeczona, tuż przy Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego. St. strz. Staś - Krawiec został pochowany przy szpitalu. Dopiero po wojnie dokonano jego ekshumacji, przenosząc do kwatery „Żywiciela” na Powązkach, i oddano honory wojskowe.

Staś nie urodził się, ani nie wychował w Warszawie. Nie zawahał się jednak, gdy nadeszła chwila próby, i oddał za nią życie. To było dla niego najważniejszym zadaniem. S. dr Amata Pruszko tak opowiadała o jego ostatnich chwilach: „Jeden z nich, z rozszarpanymi w straszny sposób powłokami brzusznymi, ale przytomny, podał swoje nazwisko i adres prosząc, by powiadomiono jego matkę i powiedziano jej: «To, co powinienem zrobić - wykonałem. Życia nie żałuję, bo to dla Polski». Za to został odznaczony Krzyżem Walecznych. Wiesław Kaczmarek podkreśla: „Minęło już wiele lat, ale nigdy nie zapomniałem tego Stasia - Krawca, którego prawdziwego nazwiska nawet nie znałem. Mimo że tak wielu moich kolegów wówczas poległo, to on pozostał mi w pamięci, może przez to, że tak bardzo chciał z nami iść na patrol, ten znany mi Powstaniec Warszawski - żołnierz polski”.

Dla tych licznych zastępów młodych ludzi, maszerujących do boju, powstanie to spełniony do końca obowiązek, podtrzymanie narodowej duszy i godności, testament pisany krwią. Warszawa chciała się bić i biła się. A powstańcy, wśród nich także Stanisław Kamiński, byli niezwykle dzielni, bo wytrzymali bez artylerii, czołgów, lotnictwa i odpowiedniego uzbrojenia aż dwa miesiące. Powstaje pytanie: czy ludzie nie zapomną i jak będą o nich pamiętać…?