Co oznacza stan klęski żywiołowej?

Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej to nade wszystko ograniczenie władzy samorządowej. W stanie klęski żywiołowej kompetencje do ograniczania praw i wolności otrzymują wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta oraz wojewoda. Wówczas administracja rządowa, a nade wszystko wojewoda, przejmuje zarządzanie kryzysowe i może wydawać prawnie wiążące polecenia organom władzy samorządowej. W stanie klęski żywiołowej obowiązującym w kilku gminach (tego samego województwa), które nie leżą na terenie tego samego powiatu, działaniami kieruje wojewoda. Dopuszcza się możliwość, aby niektóre prawa zostały ograniczone generalnie, inne zaś indywidualne, a zatem korzystania z obu form jednocześnie.

Ograniczenia praw i wolności

Co więcej, na obszarach objętych stanem klęski żywiołowej organy władzy rządowej mogą między innymi: zmusić ludzi do ewakuacji, zakazać im przebywania w danym miejscu, dokonać wyburzeń oraz wprowadzić ograniczenia w transporcie. Regulacja konstytucyjna przewiduje w sposób ścisły dopuszczalność ograniczeń praw i wolności człowieka i obywatela w czasie stanu klęski żywiołowej, wskazując, iż ograniczenia te dotyczyć mogą wolności i praw określonych w: art. 22 (wolność działalności gospodarczej), art. 41 ust. 1, 3 i 5 (wolność osobista), ar t. 50 (nienaruszalność mieszkania), ar t. 52 ust. 1 (wolność poruszania się i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), art. 59 ust. 3 (prawo do strajku), ar t. 64 (prawo własności), art. 65 ust. 1 (wolność pracy), art. 66 ust. 1 (prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy), art. 66 ust. 2 (prawo do wypoczynku). Może zatem nastąpić i ograniczenie możliwości spełniania kultu religijnego podobnie jak w okresie zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii. Omawiane ograniczenia mogą być dokonywane w drodze aktów indywidualnych albo generalnych. Ustawa o stanie klęski żywiołowej wskazuje bowiem, iż wprowadzanie ograniczeń może następować w drodze decyzji albo zarządzenia organów terenowych.

Wynika zatem, że de lege lata, organ kompetentny do ograniczania praw i wolności może dowolnie dobierać formę prawną do sytuacji i konkretnych ograniczeń. Pamiętać należy o tym, że w sytuacji korzystania z obu form, żadna z decyzji nie może być sprzeczna z aktem prawa miejscowego. Podkreślenia wymaga jednak to, iż wymienione w ustawie ograniczenia nie mogą nastąpić tylko ze względu na fakt wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Równie istotną przesłanką jest to, że każde ograniczenie musi być niezbędne. Spełnienie się tej klauzuli generalnej będzie podlegać ocenie w każdym konkretnym przypadku, pamiętać jednak trzeba, że niezbędność musi być rozumiana ściśle, mamy bowiem do czynienia z regulacją wyjątkową i to zarówno ze względu na charakter stanu nad zwyczajnego, jak i przez wzgląd na bezpośrednie oddziaływanie władzy publicznej na prawa i wolności jednostki.

Podsumowując, może dojść do sytuacji, że w trosce o bezpieczeństwo obywateli sprawowanie kultu religijnego zostanie ograniczone. Pamiętajmy, że zgodnie z art. 232 Konstytucji rząd może wprowadzić stan klęski żywiołowej na czas oznaczony nie dłuższy niż 30 dni. Przedłużenie okresu obowiązywania może natomiast nastąpić wyłącznie za zgodą Sejmu.