Reklama

Gospodarka

Cienie pieniądza - socjolog „czyta” gospodarkę

Niedziela Ogólnopolska 40/2012, str. 30-31

[ TEMATY ]

polityka

gospodarka

pieniądz

DOMINIK RÓŻAŃSKI

Autor jest profesorem UMK, gdzie kieruje Podyplomowym Studium Socjologii Bezpieczeństwa Wewnętrznego (www.bezpieczenstwo.umk.pl) oraz członkiem Rady Naukowej Spółdzielczego Instytutu Naukowego

Autor jest profesorem UMK, gdzie kieruje Podyplomowym Studium Socjologii Bezpieczeństwa Wewnętrznego (www.bezpieczenstwo.umk.pl) oraz członkiem Rady Naukowej Spółdzielczego Instytutu Naukowego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Polskie państwo jest nieprzejrzyste dla samego siebie, a kierownictwo państwa nie dysponuje mapą kluczowych interesów, niezbędną do działania na rzecz dobra wspólnego. Skąd taka ocena?

Ślepe państwo i obywatele

Pisałem niedawno, że nie mamy mapy wpływów kapitału zagranicznego w naszych mediach („Gazeta Polska”, 5 września 2012 r.). Powoduje to, że odpowiedź na pytanie o suwerenność naszego dyskursu publicznego jest daleka od jasności. Obawiać się należy, iż podobnie wygląda sprawa suwerenności naszej polityki finansowej.
We współczesnym świecie kraj, który chce się rozwijać, nie może się odcinać od zagranicznych interesów i kapitału. Także kapitału finansowego - obecnego na giełdzie i w systemie bankowym. Problemem jednak są proporcje i przejrzystość.
Eksperci wskazują, że 65-70 proc. zasobów banków w Polsce to kapitał zagraniczny. Opinia publiczna nie posiada jednak dokładniejszej mapy wpływów tego kapitału. Bardzo niewiele wiemy o mechanizmach oddziaływania kapitału zagranicznego na całość naszej gospodarki, a nawet na kształt życia społecznego w ogóle.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kapitał nie jest kosmopolityczny

Tymczasem pieniądz i kapitał mają barwy narodowe. Wiedzieliśmy o tym, zanim, po pojawieniu się kryzysu finansowego, ogłosił nam to przyjaciel premiera Donalda Tuska, b. premier rządu RP, b. prezes nabytego przez Włochów Banku Pekao SA Jan Krzysztof Bielecki.
Często po prywatyzacji firmy polskiej przez kapitał obcy (niemiecki, amerykański, izraelski, francuski itd.) zmieniona zostaje cała sieć firm powiązanych. Gdzie się tylko da, polskie firmy są wycinane i zastępują je podmioty z kraju macierzystego - niekiedy nagina się przy tym ustawę o zamówieniach publicznych.
OK, tyle wiadomo z grubsza. Ale tylko z grubsza. Znowu - podobnie jak w sytuacji mediów - nie mamy dokładniejszego, pełniejszego obrazu, mapy interesów zagranicznych w naszych finansach i gospodarce.
A obcy biznes to nie tylko nowe technologie, nowe miejsca pracy, nowe kompetencje kadr, ale także nowe impulsy korupcyjne.
Obawiam się np., że nie tylko opinia publiczna, ekonomiści eksperci, ale także sam minister finansów Jacek Jan Antony Vincent-Rostowski (jakże bogata musi być osobowość człowieka o tylu imionach) nie potrafią względnie jasno określić, jakie np. pole manewru ma polskie państwo przy reformowaniu systemu finansów publicznych. I nie chodzi tylko o tzw. wydatki sztywne, np. związane z obsługą naszego zadłużenia zagranicznego. Chodzi także o występujące wewnątrz polskiej gospodarki ograniczenia wiążące się z nieformalnymi wpływami zagranicznego biznesu, np. z wpływami związanymi z aktywnością przedstawicieli zagranicznych grup kapitałowych w takich organizacjach biznesu, jak PKPP Lewiatan.
Obawiam się jednak, że dobra mapa polskiej suwerenności nie jest premierowi Donaldowi Tuskowi potrzebna. Bo jego działania nie wskazują, że zabiega on o to, byśmy postkolonialną mentalność zostawili za sobą. To przecież on w kampanii wyborczej, zwracając się do samorządów w 2010 r., wzywał: „Nie róbmy polityki”. To to samo, co wołać: „Nie bądźmy podmiotami”. Zostawmy to kagiebistowskim władcom Moskwy. Zostawmy to Niemcom. Zostawmy to wielkim korporacjom. Przy słabości państwa i bierności obywateli to oni zapełnią próżnię społeczną - powiedzą nam, jak żyć!

Reklama

Mamy prawo to wiedzieć

We współczesnym życiu publicznym wiele osób i instytucji zabiega o swoją widzialność. Mnóstwo osób tak bardzo pragnie być celebrytami, że handluje swoją prywatnością. Ale - jak mówi znane powiedzenie - pieniądze lubią ciszę, a wielkie pieniądze lubią wielką ciszę. A bankierzy mają zasoby, aby pozostawać w cieniu. To jednak nie jest zgodne z interesem publicznym. Skoro działające w Polsce banki zagraniczne mają, co jest naturalne, w naszym kraju swoje interesy, to my też mamy jasny i prawomocny interes w tym, by wiedzieć, na czym wpływy banków dokładnie polegają.
Ale nazbyt często nie wiemy. Nie wiemy np., jak powszechne jest zjawisko poufnych instrukcji dla banków pod kontrolą obcego kapitału, aby akcję kredytową tak prowadzić, by nie rozpatrywać pozytywnie biznesplanów tych naszych firm, które konkurują z podmiotami gospodarczymi kraju macierzystego danego banku. Nie znamy bliżej skali promocyjnego wsparcia dla tych projektów kulturalnych, artystycznych, naukowych i obywatelskich, które w Polsce szerzą postawy kosmopolityczne. Nie wiemy, jaką rolę pełnią tu niektóre kampanie promocyjne i reklamowe skierowane do zaprzyjaźnionych (czytaj: uległych) mediów. I wzmacniające te media finansowo. Nie wiemy, jaka jest rola banków z obcym kapitałem w pomaganiu wielkim międzynarodowym korporacjom w obniżaniu ich zobowiązań podatkowych wobec państwa polskiego.
Na tego typu pytania nie udzielają odpowiedzi ani polskie nauki społeczne, ani instytucje eksperckie, ani media głównego nurtu.

Reklama

Stronnicza troska

Nie brak natomiast w mediach, takich np. jak „Gazeta Wyborcza” oraz „Polityka”, materiałów bardzo krytycznych wobec takiej polskiej - pod względem źródeł kapitału oraz kadry zarządzającej - instytucji finansowej, jaką jest sieć SKOK-ów, czyli Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. We wspomnianych mediach można np. przeczytać, jak nieludzki wymiar miewają windykacje, że może niekiedy dochodzić do krzywdzenia Bogu ducha winnych członków rodzin osób, które zaciągnęły kredyt w którejś z kas SKOK. Ale tego typu, zazwyczaj poruszająco opisane, przypadki dotyczą przecież wszystkich podmiotów finansowych ściągających swoje należności. Tego się jednak często nie dodaje.
Atak na SKOK-i należy odbierać jako grę o zachowanie w nienaruszonej postaci fundamentów systemu III RP. Fundamentów, do których polska i autonomiczna wobec systemu władzy PO-PSL instytucja rażąco nie pasuje. Stąd ponawiające się ataki na SKOK-i.

Reklama

Demokracja jako fasada a społeczeństwo obywatelskie jako frazes

Jesteśmy w stanie - na razie poza głównymi ogniwami polskiego państwa, niekiedy wbrew nim - bronić naszych zasobów, naszej narodowej substancji. Chociaż demokracja w Polsce jest ułomna, objawem czystego defetyzmu jest pogląd, że nic nie można zrobić. Niepokój pasożytniczych grup interesu, wspierających system III RP, budzi właśnie to, że mimo niekorzystnych warunków są w Polsce środowiska potrafiące budować enklawy samodzielności.
Być może to właśnie podmioty stworzone przez redemptorystę z Torunia (radio, telewizja, uczelnia, wydawnictwo) oraz sieć kas SKOK są największymi organizacyjnie ogniwami społeczeństwa obywatelskiego w Polsce. Są ważnymi przykładami na to, że Polacy potrafią korzystać z przestrzeni wolności bez sięgania po pieniądze podatników. Że potrafimy nie tylko zakładać małe stowarzyszenia, portale internetowe, lokalne kluby dyskusyjne, pisemka o miniaturowym zasięgu, ale także samodzielnie tworzyć złożone organizmy społeczne zdolne do wieloletniego funkcjonowania w dynamicznym otoczeniu cywilizacji współczesnej.
Być może powyższe spostrzeżenie daje nam najważniejszą perspektywę dla zrozumienia zachowania ogniw władzy systemu III RP: blokowania potencjału rozwoju TV Trwam - przez odmowę koncesji nadawania na multipleksie - oraz kolejnego ataku ustawowego na SKOK-i, mającego na celu wprowadzanie w życie przepisów umożliwiających poddanie tej instytucji kontroli ze strony silniejszych ogniw systemu finansowego, np. banków zagranicznych. To bardzo wymowne, dobrze pokazujące, jak bardzo III RP jest chora: państwo, które dopuszcza patologie typu Amber Gold, nie szczędzi energii, by sparaliżować mającą już wieloletnią tradycję, dobrze działającą inicjatywę spółdzielczą.
Obydwa środowiska - to skupione wokół Radia Maryja i to wokół kas SKOK - są solą w oku elit III RP. To pokazuje rzeczywisty stosunek tych elit do demokracji i pluralizmu. Demokracja i pluralizm potrzebne są tylko jako alibi. Alibi dla elektoratu oraz instytucji międzynarodowych. Gdy zaś umożliwiają oddolną samoorganizację społeczeństwa - wtedy należy przeciwdziałać.
Demokracja w Polsce? Tak. Ale to ma być kosmopolityczna demokracja igrzysk i głosowania na celebrytów „Tańca z gwiazdami”. Aktywność obywatelska? Tak. Ale to ma być aktywność regulowana, gdzie młodzież spali swoją energię, podskakując w rytm muzyki na Przystanku Woodstock.
Systemowi III RP nie są potrzebne media, w których jest czas na poważne debaty ekspertów na temat polskiej racji stanu. Systemowi III RP nie jest potrzebna sieć finansowa niezależna od wpływów zagranicznych, niezależna od kapitału postkomunistycznego i platformowego, a w dodatku wspierająca coraz bardziej wynurzający się z bagna bylejakości III RP archipelag inicjatyw patriotycznych.

Patriotyzmekonomiczny.pl

Nie musimy jednak czekać z założonymi rękoma. Zanim wybory wygrają ugrupowania zdolne do skutecznych posunięć na rzecz naszego interesu narodowego, możemy działać już teraz. Zaczynając od czegoś skromniejszego - ale o dużym potencjale. Możemy np. wspierać takie inicjatywy, jak portale: patriotyzmekonomiczny.pl oraz polskislad.pl. Portale inicjujące nie tylko patriotyczną edukację ekonomiczną, ale także obywatelską przedsiębiorczość. Gdy tego typu inicjatywy i pomysły nabiorą rozpędu, dynamiki, to będą współtworzyły - na początku oddolnie - zasoby dla tworzenia polskiej podmiotowości gospodarczej.
Bez dobrej mapy interesów i bez silnych ogniw kapitału polskiego będziemy poddostawcami zagranicznych wielkich firm. Z oddolną samoorganizacją możemy grać o partnerstwo i podmiotowość na arenie międzynarodowej.

Autor jest profesorem UMK, gdzie kieruje Podyplomowym Studium Socjologii Bezpieczeństwa Wewnętrznego www.bezpieczenstwo.umk.pl, oraz członkiem Rady Naukowej Spółdzielczego Instytutu Naukowego

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Uzurpator jest nagi

Na Kasprowym Wierchu zainstalowano nowoczesne rozwiązania. Takie jak w całym kolorowym świecie Unii Europejskiej. Oto w tak potrzebnym ludziom w tym miejscu, cywilizacyjnym przybytku, siedzi osoba, która pobiera opłaty za korzystanie z usług cywilizacyjnych i pod żadnym pozorem nie stosuje taryfy ulgowej, choćby w stosunku do małych dzieci przyjeżdżających tu kolejką z rodzicami. Nawet gdy komuś zabraknie pieniędzy. Nie stosuje, bo nie może. Dlaczego? „Czy pan nie rozumie - tłumaczy zdenerwowanemu ojcu małego dziecka, który nie zabrał ze sobą więcej pieniędzy i ma wyliczone każde pięćdziesiąt groszy (pobyt w Zakopanem nie należy do najtańszych, zwłaszcza dla rodzin), że ja mam nad sobą kamerę…”. W restauracji, gdzie można posilić się hamburgerem i frytkami, oko kamery śledzi dzień i noc skuloną postać, żeby nie mogła okazać żadnych względów uboższym pośród gości przywożonych tu linową kolejką. (Sama zarabia zbyt mało, by mogła mieć gest). A na zewnątrz, w skalnej przestrzeni, czasami nawet w środku lata, wieje szalony wiatr i zacina zimny deszcz. Co wtedy mają począć rodzice? Ta groźna instancja, ta przerażająca kamera może przecież sprawić, że ta pani straci pracę. A tego ona nie zaryzykuje. Automat zarejestruje jej ludzki odruch litości, inny automat rozliczy ją z tego i wypluje na bruk, jak wypluwa się niepotrzebny nikomu żeton czy odpad produkcyjny. Bo życie na Kasprowym, ułożone według taryf i procedur nowoczesnego świata, przypomina życie na taśmie produkcyjnej. Wrzucasz monetę i jesteś kimś, nie wrzucasz, jesteś nikim.
Kasprowy to tylko ilustracja, jak można zepsuć porządek naturalny, porządek ludzkich odruchów serca i prostej logiki, ustanawiając inny porządek: według materialnej rachuby, zimnego bilansu, w którym już nie jesteśmy ludźmi, ale tylko pretekstem, okazją, by można było na nas zarobić. Mamy w każdej sytuacji przynosić dochód. I nie ma żadnych wyjątków. Nie ma miejsca dla nas, gdy nie przynosimy dochodu. Kasprowy może być metaforą nowego, wspaniałego świata. Wokół tylko skały, lodowaty chłód, głucha cisza przerywana wyciem wiatru.
Tak wygląda świat bez Boga. Jest nagi i przerażająco zimny. Nie ma w nim żadnej nadziei. Słychać tylko dźwięk przesypujących się monet.
Ale Tatry i Podhale słyną z ludzkiej szlachetności. Na sąsiednim szczycie ustawiono przed ponad stu laty krzyż. Górale - ci, których nie pochwycono jeszcze w żelazne kleszcze życia dla dochodu - potrafią okazać serce. Nie oddali się całkowicie bożkowi, którego starodawne imię brzmi: złoty cielec. Choć umieją liczyć pieniądze, choć serca często ociężałe są z powodu konsumpcji… Bóg patrzy na intencje. Nie liczy potknięć, niezawinionych błędów, interesuje Go, czy kochamy naprawdę. Czy jesteśmy w stanie za Niego życie oddać. Bo nie znosi fałszywych proroków i uzurpatorów, którzy chcą Mu ukraść królewską koronę… Tutaj, w Tatrach, uzurpatorzy zawsze szybciej niż gdziekolwiek indziej zostają zdemaskowani - przypomnijmy choćby przeciwników śp. ks. Mirosława Drozdka - niczym ów fałszywy nagi król z bajki Andersena, który udawał przed pospólstwem, że jest wspaniale odziany. Był nagi, bo był nadęty pychą. A Król jest tylko jeden. To Mistrz pokory. To nie oko kamery panuje nad nami. Jak pisał przed prawie stu laty kapłan z Bazylei - ks. Robert Mäder: „On rządzi rzeczywiście i naprawdę. Nie tylko z prawa, ale i z mocy. On używa swoich wrogów, czy chcą, czy nie chcą, aby co najmniej pośrednio stawali się wykonawcami Jego planów. A gdy się przeciwstawią, ciska ich wszystkich o ziemię, jak rozbite czerepy gliniane”.
Kto to dzisiaj rozumie! Dla wielu Chrystus jest ucieleśnieniem słabości, kimś takim, jakiego obraz nakreślił Bułhakow w „Mistrzu i Małgorzacie”. Ale taki Chrystus nie istnieje; jest fantomem chorej wyobraźni artystów oddanych Antychrystowi. Górale - silny, prawy lud - czują to. Tak jak wszyscy, którzy potrafią zmagać się z trudami i cierpieniem. Górale podhalańscy postawili krzyż na Giewoncie dla upamiętnienia 1900. rocznicy urodzin prawdziwego Króla. Ustawiali go przez sześć dni. „My wiemy, że nasza droga nie jest jakimś spacerem. Idzie ona przez Górę Oliwną i przez Kalwarię - ta droga do zwycięstwa. Ale kto nie jest gotów dla jakiejś sprawy cierpieć i krwawić, nie jest też wart żyć dla niej. (…) Chrystus jest Królem. Królem królów. Cesarzem cesarzy. Prezydentem prezydentów. Rządem rządów. Prawodawcą prawodawców. Sędzią sędziów. Królem w czynie i w rzeczywistości. Nie żadną dekoracyjną figurą, jak książęta państw konstytucyjnych. Nie tylko niby przewodniczący honorowy Ligii Narodów. Jeśli nas kiedy kto zapyta o naszą politykę, odpowiemy: Znamy tylko jedną: Niech żyje Król!”, kontynuuje szwajcarski kaznodzieja (także człowiek gór). Bez uznania tej prawdy, bez ukorzenia się przed naszym Królem będziemy nikim jako naród i jako poszczególni ludzie. I nasza polityka będzie tylko pustą fanfaronadą. Mamy - jako ochrzczeni - specjalne przywileje, ale i specjalne obowiązki wobec naszego Króla. Od nich nigdy i nic nas nie zwolni.

CZYTAJ DALEJ

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły?

[ TEMATY ]

post

bp Adam Bałabuch

tasha/pixabay.com

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły? Czy stan błogosławiony, w którym kobieta powinna szczególnie dbać o siebie i swoje dziecko, zwalnia ją z tego obowiązku? - Matka sama musi podjąć decyzję o przestrzeganiu postu ścisłego - tłumaczy KAI bp Adam Bałabuch, przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP.

Zarówno Kodeks Prawa Kanonicznego jak i inne przepisy Episkopatu Polski nie wyjaśniają jednoznacznie kwestii dyspensy od postu ścisłego dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zdania duchownych na ten temat bywają podzielone. Niektórzy tłumaczą, że "ciąża to nie choroba", tylko stan błogosławiony, dlatego należy pościć, chyba, że lekarz zaleci inaczej. Inni podkreślają, że z postu zwolnione są osoby poniżej 14 roku życia, a więc i nienarodzone dzieci, którym pożywienia dostarczają matki.

CZYTAJ DALEJ

Słodko - gorzka wspólnota

2024-03-29 15:18

Dziar

Tę nazwę dla duszpasterstwa osób rozwiedzionych i żyjących w związkach niesakramentalnych zaproponował ks. Marian Fatyga, opiekujący się środowiskiem od 2023 roku.

- Chodzi o dużo gorzkich doświadczeń osłodzonych myślą, że i dla nas, mimo sytuacji, w jakiej się znajdujemy jest nadzieja, że nie jesteśmy straceni w oczach Boga – mówi Niedzieli Anna Wira, która wraz z mężem Piotrem jest we wspólnocie od 2002 roku.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję