Agnieszka Dziarmaga

Kielczanie świętują wejście kadrówki w sierpniu, a w maju obecność marszałka Józefa Piłsudskiego przypomina Ponidzie.

Ziemia pińczowska i jędrzejowska były miejscem majowego raju poświęconego pamięci Józefa Piłsudskiego. Kilkudziesięciu uczestników wyruszyło sprzed Muzeum Regionalnego w Pińczowie, idąc do Grudzyn w gminie Imielno. Było to 14 kilometrów trasy.

Pierwszym przystankiem był pomnik Józefa Piłsudskiego w Pińczowie. Tam delegacje gminy Pińczów, starostwa powiatowego, Muzeum Regionalnego oraz harcerze złożyli kwiaty. Przy pomniku odegrano ulubiony utwór marszałka - Pieśń Legionów „My pierwsza Brygada”.

Trasa przebiegała przez tereny, gdzie w 1915 roku przez trzy miesiące toczyły się ciężkie walki. Uczestnicy rajdu zatrzymali się pod dębem, który został posadzony w 1929 roku z okazji imienin Piłsudskiego w Pińczowie. Rajd zawsze odbywał się w marcu, w okolicach imienin Józefa Piłsudskiego, ale przełożono go z powodu pandemii. 12 maja obchodzona była 86. rocznica jego śmierci, więc połączono rajd z rocznicą.

Ostatnim punktem na trasie wędrówki był Mierzwin. Na cmentarzu została odsłonięta tablica upamiętniająca żołnierzy poległych w walkach nad Nidą, 5 grudnia 1863 roku.

Bogate tradycje legionowe mają Kielce. W sierpniu 1914 roku w Krakowie, Józef Piłsudski połączył żołnierzy Polskich Drużyn Strzeleckich i Związku Strzeleckiego i utworzył Pierwszą Kompanię Kadrową. 6 sierpnia 1914 roku Kompania wymaszerowała z podkrakowskich Oleandrów i przez Miechów, Michałowice – obalając rosyjskie słupy graniczne dotarła do Kielc. 12 sierpnia przed godz. 14 na kielecką Krakowską Rogatkę wkroczyli strzelcy w ogólnej sile przekraczającej batalion. Zgrupowaniem dowodził kapitan Kazimierz Jan Piątek ps. Herwin. Meldunek od ułana Czesława Skauta – Bankiewicza przyjął na rogatce miejskiej Komendant Piłsudski. Strzelcy sprawnie odparli atak rosyjskiego zwiadu pod miejskim dworcem, równie dobrze poradzili sobie z oddziałem Kozaków na Rynku.

Strzelcy rozlokowali się w różnych miejscach Kielc, komendę główną umieszczono w dawnym pałacu biskupów krakowskich. Niestety Strzelcy zostali wyparci z Kielc. Pomimo to, po umocnieniu się nad Nidą, przeorganizowaniu w okolicy Bolmina, 22 sierpnia Strzelcy ponownie zajęli miasto, odpierając ataki rosyjskie. 5 września 1914 roku na wzgórzach wsi Szydłówek doszło do uformowania Pierwszego Pułku Legionów Polskich pod komendą Józefa Piłsudskiego. Wszystkie te wydarzenia sprawiły, że na przełomie sierpnia i września 1914 roku Kielce stały się nieformalną „stolicą” odradzającej się Polski – stały się „Miastem Legionów”.

Józef Piłsudski był honorowym obywatelem Kielc. Otrzymał je w październiku 1921 r. Wielokrotnie mówił o swojej miłości do miasta nad Silnicą. W 1926 roku na Zjedzie Legionistów powiedział; „Kielce są wyjątkowe drogie myślom i wspomnieniom wielkiej części legionistów, bo tu był pierwszy pocałunek wojny, bo tu był pierwszy krok do awantur naszych girlandy..” A kiedy indziej: ..”Tymczasem żegnałem się z Kielcami, z pałacem byłym biskupim, ogrodem, powiem wprost, z najpiękniejszą i najbardziej kochaną pracą…” (cyt. za J. Osiecki, Kieleckie ścieżki Józefa Piłsudskiego).