Zwierzchnik Kościoła koptyjskiego podarował Ojcu Świętemu krzyż koptyjski, który ten zawiesił sobie zaraz na piersi.

Po wygłoszeniu przemówień obaj zwierzchnicy kościelni podpisali Deklarację Wspólną, odwołującą się do deklaracji z 1973 r., podpisanej przez Pawła VI i patriarchę Szenudę III, która położyła kres różnicom chrystologicznym, powstałym między Kościołami po Soborze Chalcedońskim w 451 r. Świeżo podpisany dokument zapewnia o wspólnych dążeniach Kościołów - katolickiego i koptyjskiego do wzajemnego uznania ważności chrztu i pogłębienia dialogu ekumenicznego.

Następnie papież i patriarcha przekazali sobie nawzajem dary upamiętniające spotkanie. Franciszek podarował głowie Kościoła koptyjskiego kopię ikony Matki Bożej Czułej oraz figurę św. Franciszka z Asyżu wygłaszającego "Pochwałę stworzenia".

Po spotkaniu Ojciec Święty, patriarcha i towarzyszący im duchowni udali się na modlitwę ekumeniczną do pobliskiego kościoła św. Piotra i Pawła.

Modlitwa za ofiary terroryzmu

Modlitwa ekumeniczna odbyła się w miejscu ubiegłorocznego zamachu terrorystycznego, którego celem byli koptowie. Nabożeństwo poprzedziła procesja z udziałem Franciszka, patriarchy Tawadrosa II, pozostałych zwierzchników religijnych i uczestników spotkania. Prowadziła ona z siedziby patriarchatu do kościoła św. Piotra i Pawła, przylegającego do koptyjskiej katedry św. Marka.

Modlitwa rozpoczęła się śpiewem "Kantyku Męczenników". Następnie Ojciec Święty i pozostali zwierzchnicy religijni, uczestniczący w modlitwie, odczytali kolejno fragment Ewangelii zawierający "Osiem Błogosławieństw". Franciszek w spontanicznej modlitwie prosił o Boże błogosławieństwo dla patriarchy koptyjskiego, innych zwierzchników religijnych, biskupów i wszystkich chrześcijan. Modlitwę z prośbą o błogosławieństwo dla papieża i o owoce trwającego spotkania wypowiedział także koptyjski patriarcha Aleksandrii.

Uczestnicy spotkania przekazali sobie znak pokoju, a następnie wspólnie odmówili modlitwę "Ojcze nasz". Na zakończenie papież i pozostali uczestnicy nabożeństwa zapalili świece i złożyli białe kwiaty przy "murze męczenników" upamiętniającym ofiary zamachu terrorystycznego z 11 grudnia ubiegłego roku. W wyniku wybuchu bomby zginęło wówczas 29 osób, a 31 zostało rannych.

Papieskie okno

Na zakończenie pierwszego dnia wizyty apostolskiej w Egipcie papież spotkał się z 300-osobową grupą młodych pielgrzymów zebranych przed nuncjaturą apostolską w Kairze. "Wiem, że przybyliście tu z pielgrzymką. Czy to prawda? Jeśli to prawda, to dlatego, że jesteście odważni!" - powiedział Franciszek do młodych pątników z północy i z południa kraju i zachęcił ich do uczestnictwa w sobotniej Mszy św. „Będziemy się modlili wszyscy razem, będziemy śpiewali wszyscy razem i będziemy świętowali wszyscy razem” - powiedział. Wspólnie z młodzieżą odmówił modlitwę „Ojcze nasz”, a następnie udzielił im błogosławieństwa, zachęcając ich, by przyjęli je w imieniu swoim, swoich bliskich i tych, których nie darzą życzliwością. „Niech żyje Egipt!” - zawołał na pożegnanie Franciszek, a młodzi odpowiedzieli po angielsku: „Franciszku, kochamy Cię!”.

Jedyny ekstremizm to radykalizm miłości!

"Bogu podoba się jedynie wiara wyznawana życiem, bo jedynym ekstremizmem dopuszczalnym dla wierzących jest radykalizm miłości! Wszelkie inne ekstremizmy nie pochodzą od Boga i Jemu się nie podobają!" - powiedział Franciszek podczas Mszy św. 29 kwietnia na stadionie egipskich Sił Lotniczych na obrzeżach Kairu. W Eucharystii wzięło udział ponad 20 tys. osób: byli wśród nich nie tylko katolicy, ale także prawosławni koptowie i muzułmanie.

Przed Mszą św. papież przejechał wózkiem golfowym wokół stadionu, pozdrawiając zgromadzonych. Towarzyszył mu zwierzchnik Koptyjskiego Kościoła Katolickiego patriarcha Aleksandrii Ibrahim Isaac Sidrak. Wraz z przybyciem Ojca Świętego odtworzono z taśmy bicie dzwonów kościelnych. Chór śpiewał: „Alleluja” z oratorium "Mesjasz" Georga Friedricha Händela i „Córki Syjonu, radujcie się”. Wśród witających były dzieci przebrane za faraonów.

Msza św. z wieloma koptyjskimi pieśniami była odprawiana po arabsku i łacinie. Ołtarz, przy którym ustawiono ikonę przedstawiającą scenę ucieczki Rodziny Świętej do Egiptu, ozdobiony był kwiatami w barwach watykańskich: żółtych i białych.

O zaostrzonych środkach bezpieczeństwa świadczyły m.in. krążące nad głowami zgromadzonych drony.

Wśród uczestników było 3 tys. młodych – po 250 osób z każdej egipskiej diecezji i ponad 1 tys. osób ze stolicy kraju. Z okazji papieskiej wizyty 25 kwietnia odbyli oni pielgrzymkę z południa na północ kraju i odwiedzając sanktuaria, a także szpitale i ośrodki pomocy.

W homilii Franciszek nawiązał do fragmentu Ewangelii mówiącego o drodze dwóch uczniów z Emaus, którzy opuścili Jerozolimę. W swoim rozważaniu użył trzech słów-kluczy: "śmierć", "zmartwychwstanie" i "życie". Wezwał do "zerwania zasłon, które zaciemniają nasze oczy" i do umożliwienia "przełamania skostnienia naszych serc i uprzedzeń", abyśmy "mogli rozpoznać oblicza Boga". Przestrzegł, że ten, kto nie przechodzi przez doświadczenie krzyża aż do Prawdy Zmartwychwstania, skazuje siebie na rozpacz.

"To prawda, nie możemy spotkać Boga, nie ukrzyżowawszy wcześniej swych ograniczonych idei boga, odzwierciedlających nasze rozumienie wszechmocy i władzy" - powiedział. Franciszek. Zwrócił uwagę, że spotkanie ze zmartwychwstałym Jezusem przemienia każde życie i czyni owocną wszelką bezpłodność. Przestrzegł: "Dla Boga lepiej być niewierzącym niż być fałszywym wierzącym, obłudnikiem!".

"Bogu podoba się jedynie wiara wyznawana życiem, bo jedynym ekstremizmem dopuszczalnym dla wierzących jest radykalizm miłości! Wszelkie inne ekstremizmy nie pochodzą od Boga i Jemu się nie podobają!" - powiedział Franciszek i zachęcał: "Nie lękajcie się otworzyć swych serc na światło zmartwychwstałego Pana i pozwólcie, aby przemienił On waszą niepewność w siłę pozytywną dla was i dla innych. Nie lękajcie się kochać wszystkich, przyjaciół i wrogów, ponieważ w miłości przeżywanej tkwi siła i skarb człowieka wierzącego!". W modlitwie wiernych modlono się m.in. za ofiary przemocy i terroryzmu, a zwłaszcza męczenników w Egipcie, o pokój i bezpieczeństwo dla tego kraju i całego Bliskiego Wschodu.

Na zakończenie Eucharystii patriarcha Sidrak podziękował papieżowi za jego wizytę i za przesłanie pokoju wybrzmiewające z jego wizyty; katolicki patriarcha Aleksandrii nawiązał też do wysiłków podejmowanych przez papieża na rzecz pokoju od początku pontyfikatu. Podkreślił przy tym, że papież Franciszek naśladuje swojego patrona, św. Franciszka z Asyżu, którego 800-lecie pokojowej wizyty w Egipcie będzie wkrótce obchodzone w Kościele.

W prezencie patriarcha wręczył Franciszkowi drewnianą płaskorzeźbę przedstawiającą Świętą Rodzinę w Egipcie. Papież odwzajemnił się złotym kielichem.

Katolicy Egiptu stanowią mniejszość w mniejszości. W sumie jest ich ponad 250 tys. Najliczniejszą wspólnotę w łonie Kościoła katolickiego tworzą w tym kraju tworzą katolicy obrządku koptyjskiego, których jest ok. 220 tys.

Światło i sól egipskiego społeczeństwa

Bardzo radosny i rodzinny przebieg miało spotkanie Franciszka z duchowieństwem, osobami konsekrowanymi i seminarzystami Kościoła katolickiego z całego Egiptu w seminarium katolickokoptyjskim al-Maadi w Kairze. Miało ono charakter nabożeństwa Liturgii Słowa a głównym jego elementem było przemówienie Ojca Świętego. Wzięło w nim udział ok. półtora tysiąca osób - księży, braci i sióstr zakonnych oraz seminarzystów.

Przybyłego na miejsce papieża i towarzyszące mu osoby serdecznie powitali zebrani, w tym grupa duchownych i sióstr niepełnosprawnych, na wózkach inwalidzkich. Idąc do przygotowanego dla niego fotela Franciszek rozmawiał chwilę przy niektórych z nich.

Witając papieża rektor seminarium ks. Toma Adly Zaky zapewnił, że wszyscy tu obecni oczekują na modlitwę Franciszka "na codzienność naszego życia konsekrowanego", dodając, że "życie wspólnotowe zawiera w sobie wyzwania, w których rzadko dochodzi do zderzenia dobra i zła, często natomiast jest to starcie między jednym dobrem a innym, czyli między różnymi punktami widzenia dobra wspólnego, które każdy widzi po swojemu". "Musimy się więc uczyć pokory" - podkreślił. Z kolei Franciszek wyraził wielkie uznanie egipskiemu duchowieństwu, nazywając je "siłą pozytywną, światłem i solą społeczeństwa; lokomotywą, która ciągnie pociąg do przodu, prosto do celu; siewcami nadziei, budowniczymi mostów, osobami wprowadzającymi dialog i zgodę". Równocześnie przestrzegł duchownych przez licznymi pokusami, m.in. nieustannym narzekaniem, plotkami i zawiścią, „faraonizmem" i indywidualizmem. Podziękował im za świadectwo i dobro, którego dokonują każdego dnia oraz dodał im otuchy. "Nie lękajcie się ciężaru dnia powszedniego, ciężaru trudnych okoliczności, jakim niektórzy z was muszą stawić czoło" - zachęcał papież. Jednocześnie przestrzegł ich, aby nie "uciekali od krzyża", gdyż ten, kto od niego ucieka, ucieka też od Zmartwychwstania. Po wygłoszeniu przemówieniu przyjął obłóczyny kilku kleryków, a następnie wszyscy zebrani odnowili swe śluby kapłańskie i zakonne. Z kolei przy wtórze gitary odśpiewano po arabsku Modlitwę Pańską, po czym Ojciec Święty udzielił zgromadzonym błogosławieństwa apostolskiego i przy wtórze pieśni koptyjskich opuścił gmach seminarium.

Z seminarium Franciszek udał się na lotnisko, skąd po krótkim pożegnaniu przez prezydenta as-Sisiego, przedstawicieli władz państwowych i kościelnych Egiptu odleciał do Rzymu.