Karolina Mysłek: Osoby z niepełnosprawnością, wymagające szczególnej opieki, to jedna trzecia naszego społeczeństwa. Połowa z nich to ścisłe grono beneficjentów PFRON-u. Na ile pandemia zmieniła ich sytuację?
Jan Wroński: Osoby z niepełnosprawnością to grupa, która funkcjonuje w swoich potrzebach niezależnie od tego, czy jest pandemia, czy jej nie ma. Podobnie jak my funkcjonujemy w naszym obszarze wsparcia bez zmian. Zaspokajamy więc potrzeby zarówno w zakresie indywidualnego wsparcia – m.in. oprotezowanie, możliwość zakupu wózka akumulatorowego czy innego sprzętu wspomagającego funkcjonowanie, np. monitora brajlowskiego – jak również udzielania pomocy finansowej w kształceniu na wyższej uczelni czy studiach doktoranckich.
Niestety, pandemia wyrządziła wiele krzywdy podopiecznym organizacji pozarządowych, m.in. prowadzącym rehabilitację ciągłą, oraz organizacjom prowadzącym warsztaty terapii zajęciowej bądź zakłady aktywności zawodowej. Zajęcia w nich zostały zawieszone, a ich działalność ograniczona. Większość organizacji w dalszym ciągu wspiera swoich podopiecznych indywidualnie, dojeżdżając do nich. Jako PFRON, widząc te wszystkie potrzeby, uruchomiliśmy wsparcie finansowe dla organizacji np. w ramach programu „Bezpieczne WTZ i rehabilitacja społeczno-zawodowa osób z niepełnosprawnościami” oraz dla osób indywidualnych pozostających w domu – to miesięczne dofinansowanie na rehabilitację w wysokości 500 zł. W ub.r. na Śląsku wydaliśmy na ten cel ok. 18 mln zł. Uruchomiliśmy też program wsparcia psychologicznego. Korzystają z niego w większości ludzie młodzi potrzebujący kontaktów, które utracili w okresie pandemii i obecnie przeżywają nasilone stany depresyjne czy lękowe.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Czy z perspektywy PFRON-u w społeczności osób niepełnosprawnych pojawiły się problemy, których nie było wcześniej?
Dotychczasowe formy wsparcia i możliwości korzystania z nich na skutek pandemii uległy rozproszeniu bądź zawieszeniu. Choćby turnusy rehabilitacyjne, które odwołano. Podobnie było z innymi wydarzeniami typu imprezy integracyjne, kulturalno-sportowe. Wcześniej uczestniczyło w nich bardzo wiele osób – mogły nawiązywać kontakty, budować relacje wzajemności i nabywać nowe doświadczenia. To samo z programami konkursowymi, które obejmowały sport, kulturę i turystykę. Niektóre organizacje rozwiązały z nami umowę, bo w wyniku ograniczeń spowodowanych pandemią nie mogły zrealizować zaplanowanych działań. Oczywiście, wykazywaliśmy otwartość i zrozumienie na możliwość dokonywania zmian w projektach. Dotyczyło to m.in. wyrażenia zgody na prowadzenie zajęć np. z psychologiem, fizjoterapeutą czy pedagogiem specjalnym w formie on-line.
Reklama
To mimo wszystko ogromny uszczerbek w rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Dlatego wdrożyliśmy Moduł IV pod nazwą: „Pomoc osobom niepełnosprawnym poszkodowanym w wyniku żywiołu lub sytuacji kryzysowych wywołanych chorobami zakaźnymi”. Samorządy, które podejmą się realizacji pomocy na rzecz rodzin osób niepełnosprawnych bądź dzieci niepełnosprawnych, w tym usług wspomagających codzienne życie, mogą otrzymać wsparcie ze środków funduszu. Warto zaznaczyć, że jeszcze przed pandemią PFRON uruchomił portal System Obsługi Wsparcia (SOW), dzięki któremu osoby niepełnosprawne mogą złożyć wniosek o dofinansowanie ze środków PFRON elektronicznie, co bardzo ułatwiło możliwość korzystania z dofinansowań szczególnie w okresie rygorystycznych obostrzeń spowodowanych pandemią.
Współpracujecie z instytucjami wspomagającymi osoby niepełnosprawne?
Współpracą i pomocą staramy się objąć wszystkie podmioty, które realizują zadania zawarte w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Bardzo dużo zadań ustawowych realizują samorządy, organizacje pozarządowe oraz instytucje kościelne i zgromadzenia zakonne. Jedną z najprężniej działających organizacji na Śląsku jest Caritas, która prowadzi m.in. sieć ośrodków dla osób niepełnosprawnych, oferuje kompleksową pomoc rehabilitacyjno-edukacyjną oraz możliwość rozwoju kompetencji społecznych i zawodowych w warsztatach terapii zajęciowej, zakładach aktywności zawodowej, środowiskowych domach samopomocy.
Reklama
A jak uwrażliwić młodych na osoby z niepełnosprawnościami?
Jedną z ważnych funkcji, którą spełniamy od wielu lat, jest integracja. Bez niej nie zauważymy człowieka. A to trzeba zaczynać od żłobka, przedszkola, szkoły – przez np. organizację spotkań z osobami o różnych niepełnosprawnościach, organizację imprez integracyjnych. Wtedy dzieci i młodzież mogą dostrzec ograniczenia i bariery, które utrudniają codzienne funkcjonowanie, oraz to, że trzeba pomóc, a także w jaki sposób to zrobić. Jest to niezwykle ważne, ponieważ w dalszym ciągu w naszych głowach funkcjonuje wiele utrwalonych stereotypów dotyczących niepełnosprawności, które powodują niepotrzebny lęk czy obawy przed kontaktem z osobami niepełnosprawnymi. A gdy poznamy drugiego człowieka – jego potrzeby wynikające z niepełnosprawności czy innych niedyspozycji, to również poczujemy potrzebę wsparcia go, pomocy. Na szczęście jest wielu młodych ludzi działających w organizacjach, m.in. również przy parafiach, którzy chętnie niosą pomoc, głównie w ramach wolontariatu.
Na koniec – praca w PFRON-ie to dla Pana: praca, służba, zadanie czy wyzwanie?
Praca, którą wykonuję, jest dla mnie pewnym wyzwaniem połączonym z pasją. Przynosi mi bardzo wiele pozytywów jako człowiekowi. Daje mi poczucie nie tyle zwiększenia swojej wartości, ile spełnienia się jako człowiek i chrześcijanin. Bo po co żyć, jeśli nie ma dla kogo?
Jan Wroński - dyrektor śląskiego oddziału Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Katowicach
