Reklama

Niedziela Kielecka

Św. Bartłomiej i Ekspedyt

Stojący na zboczu wzgórza niepozorny, mały kościół kryje w sobie prawdziwe dzieła sztuki. Do najpiękniejszych należy pomnik Dembińskich znajdujący się po północnej stronie kościoła. Jego wyglądem zachwycał się ks. Wiśniewski, który pomnik Dembińskich, ozdobiony bogatą armaturą z gipsu, przed stu laty tak opisał: „Nad tablicą jakby dobywające się płomienie, nad którymi Anioł z trąbą w prawej ręce, lewą wskazujący ku górze, zdaje się przypominać sąd Boży. Pod spodem tablicy trupia głowa, a pod nią herb Dembińskich”. Takie skarby kryje w sobie kościół św. Bartłomieja w Czaplach Wielkich

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Według informacji historycznych, ok. 1345 r. w Czaplach stał drewniany, kryty gontem kościółek pw. Bożego Ciała. Kościół ten nie przetrwał do naszych czasów, miał spłonąć po jednym z wieczornych nabożeństw od pozostawionej palącej się świecy. Ks. Wiśniewski w swoim dziele opisującym kościoły diecezji kieleckiej notuje: „W 1440 r. stał w Czaplach Wielkich kościół drewniany ku czci Bożego Ciała Wzniesiony” – w tym czasie dziedzicami wsi byli Jakub Trepka herbu Topór. Nowa, murowana świątynia została wybudowana w 1523 r., o czym informuje kamienna płyta wmurowana w południową część kościelnych murów. Architekt budujący świątynię starał się jej nadać styl romański, wzorując się – jak pisze ks. Wiśniewski – na kościele w pobliskich Wysocicach. Podobnie jak tam, tak i w Czaplach Wielkich znajduje się charakterystyczna kwadratowa kościelna wieża (z 1868 r.) posiadająca romańskie okna, która w górnych kondygnacjach przechodzi w ośmiokąt. Do kościoła w 1884 r. dobudowano kruchtę. Wizytujący parafię ks. Wiśniewski pisze, że: „Dach gontem pokryty. Na nim znajduje się wieżyczka z sygnaturką, poświęconą w 1875 r. przez biskupa Kulińskiego”. Obecnie świątynia pokryta jest blachą.

Ożywić kult

Kult św. Bartłomieja w przeszłości istniał, ale został zapomniany – mówi ks. proboszcz Jacek Wójcicki. – Przychodząc piętnaście lat temu do parafii, postanowiłem go ożywić. Oczywiście, nie jesteśmy w stanie wrócić do lat świetności kultu, ale staramy się czcić, jak możemy naszego głównego patrona – dodaje. „Zaadoptowałem” dwie pieśni kościelne, byśmy śpiewając je chwalili naszego patrona. Pieśni te śpiewamy nie tylko podczas odpustu ku czci św. Bartłomieja, ale także podczas innych uroczystości. O panującym wcześniej kulcie św. Bartłomieja świadczy fakt, że odpust nigdy nie był przenoszony na niedzielę, zawsze odbywał się w dniu święta patrona. Tak było i tak jest do dziś. – W tym dniu nasz kościół gromadzi wielką rzeszę wiernych, nie tylko z naszej parafii, ale także z okolicznych miejscowości. Po uroczystej Mszy św. odbywa się wystawienie Najświętszego Sakramentu, następnie procesja, w której biorą udział przedstawiciele wszystkich miejscowości z parafii. – Cieszy mnie to, że młodzież żeńska włącza się w świętowanie niosąc feretrony, małe dzieci sypią kwiaty, a starsze niosą poduszki eucharystyczne. Zawsze w procesji biorą udział niezawodni nasi druhowie strażacy z trzech okolicznych jednostek. Niosą baldachim, krzyż i sztandary. Nie trzeba nikogo namawiać czy zachęcać – mówi ks. proboszcz. Po procesji następuje ucałowanie relikwii św. Bartłomieja oraz odmawiana jest litania do świętego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Święty z głównego ołtarza

Obraz przedstawiający patrona znajduje się w ołtarzu głównym. Obecnie ołtarz jest w renowacji. – Wcześniej odnowione zostały boczne ołtarze. Przyszedł czas, by i główny odzyskał dawny blask – mówi ks. Jacek. Boczny ołtarz, poświęcony św. Janowi Nepomucenowi, został odnowiony dzięki dofinansowaniu z Małopolskiego Urzędu Marszałkowskiego. Na odnowienie kolejnego ołtarza pieniądze przeznaczył ks. kanonik Lucjan Słota, który pochodził z tych terenów. W tym roku w marcu parafia dostała dotację z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do uzyskanej kwoty parafianie dołożyli wkład własny. Wszyscy czekają na dzień, w którym odnowiony ołtarz wróci na swoje miejsce. Obraz przedstawiający św. Bartłomieja pochodzi z 1865 r. Namalował go Wojciech Eliasz. Artysta namalował świętego w chwili jego męczeńskiej śmierci. Święty w pozycji stojącej z zawiązanymi z tyłu rękami, przy nim znajduje się trzech oprawców. Odwiedzający kościół blisko sto lat temu ks. Wiśniewski, opisując malowidło, dodaje, że na obrazie: „W dali widać wojsko uzbrojone w lance, przypatrujące się męczeństwu”. Dzisiaj już „wojska uzbrojonego w lance” nie można rozróżnić, może zobaczymy je, kiedy obraz wróci z renowacji? Św. Bartłomiej ma głowę uniesioną ku górze, tam też kieruje swój wzrok. Oprawca stojący po lewej stronie rozcina sztyletem skórę na piersi świętego, oddzierając ją jednocześnie lewą ręką, dwaj inni oprawcy po stronie prawej i za plecami świętego przytrzymują go za ręce. W kościele znajdują się relikwie św. Bartłomieja, są również relikwie Krzyża Świętego, pochodzące z kościoła Santa Croce, które abp. Wincentemu Teofilowi Chruściak-Popielowi podarował kard. Mieczysław Ledóchowski.

Reklama

Święty Ekspedyt

Ciekawostką jest to, że w kościele znajduje się obraz mało znanego św. Ekspedyta. Rzadko się spotyka obrazy tego świętego w naszych kościołach. Św. Ekspedyt był w czasach Marka Aureliusza oficerem rzymskim. Podczas wojny z Markomanami, kiedy zapanowała straszliwa susza, wraz ze swoim XIII legionem, w którym większość stanowili chrześcijanie, modlił się o deszcz. Modły żołnierzy zostały wysłuchane, a burza, która się rozpętała, przyczyniła się do klęski przeciwników. Cesarz z wdzięczności za jawny dowód opieki Boskiej wydał edykt na pochwałę chrześcijan. Jednak religia chrześcijańska niedługo cieszyła się wolnością, kolejny cesarz Dioklecjan zacząłm prześladowanie wyznawców Jezusa. Ekspedyt nie wyrzekł się Chrystusa i wraz z pięcioma towarzyszami został zamęczony w 303 r. Artyści przedstawiają świętego jako żołnierza rzymskiego, w lewej ręce trzymającego palmę męczeństwa, a w prawej krzyż z napisem Hodie – Dziś. Nogą depcze kruka, z szarfą w dziobie, na której widnieje napis Cras – Jutro. Pomocy u tego świętego doznają wszyscy wzywający go z ufnością w ciężkich i trudnych sprawach: procesach, zarazach, powodziach itp. Pomaga w nawracaniu grzeszników, jednaniu zwaśnionych, łagodzi spory rodzinne.

Wierzą w siłę modlitwy

Ks. proboszcz w superlatywach wyraża się o parafianach, którzy nie tylko wspomagają finansowo remont kościoła, ale przede wszystkim traktują swoją świątynię, jako miejsce spotkania z Panem Bogiem. – Muszę potwierdzić, że wierzą w siłę modlitwy – mówi ks. proboszcz. – Przykład? Pierwszy z brzegu. Niedawno w parafii odbywało się święcenie pól. W tym dniu modliliśmy się w 18 miejscach naszej parafii – opowiada – to już taka nasza tradycja. Mieszkańcy poszczególnych wiosek, i przysiółków gromadzą się pod kapliczkami i krzyżami. Wspólnie z księdzem modlą się, odmawiając Litanię Loretańską, czy Litanię do Wszystkich Świętych. To okazja do ożywienia kultu Maryjnego, pokazania dzieciom i młodzieży, jak jeszcze niedawno w całej Polsce w maju gromadzili się ludzie, by modlić się do Maryi.

W podziemiach kościoła znajdują się trzy groby. W jednym z nich pod starą zakrystią został pochowany w 1682 r. proboszcz ks. Ignacy Zieleniecki. Drugi grób znajduje się przy wejściu głównym od strony południowej, a trzeci od strony północnej. W grobowcu od strony północnej pochowana została Zofia z Badenich-Popiel, która własnym kosztem wyremontowała chylący się ku upadkowi kościół, wystawiła również drewnianą plebanię, a także murem otoczyła przykościelny cmentarz.

2018-06-13 10:08

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Jakubowy Szczaworyż

Niedziela kielecka 7/2016, str. 4-5

[ TEMATY ]

parafia

WD

Obraz św. Jakuba kiedyś był zasuwą obrazu Matki Bożej Szczaworyskiej

Obraz św. Jakuba kiedyś był zasuwą obrazu Matki Bożej Szczaworyskiej

W renesansowej, przepięknie odnowionej świątyni w Szczaworyżu pw. św. Jakuba Starszego Apostoła od wieków króluje Matka Boża Łaskawa, czczona w obrazie znajdującym się w ołtarzu głównym. Sanktuarium, będące perłą Ponidzia, leżące na Małopolskiej Drodze św. Jakuba, przyciąga jak magnes wielu pątników i turystów, którzy podziwiają nie tylko piękno architektury, ale także poznają ciekawą historię

Pierwszy drewniany kościółek pw. św. Jakuba datowany jest na 1126 r. Obecna świątynia wzniesiona została ok. 1430 r., a rozbudowana w 1618 r. w stylu renesansowym z gotyckimi pozostałościami. Kościół konsekrował w tym samym roku biskup krakowski Tomasz Oborski. Świątynię rozbudowywano w XVII i XVIII wieku.

CZYTAJ DALEJ

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

[ TEMATY ]

Materiał sponsorowany

fot. Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Mowa, oczywiście, o powstałym w 1900 r. dziele „Bitwa pod piramidami”. Obraz mimo upływu lat nadal wywiera ogromne wrażenie na widzach, pobudzając nie tylko ich „estetyczne synapsy”, ale i zmuszając do głębszej refleksji nad dziejami okresu, który został przedstawiony na płótnie i tego, jak wpłynął Napoleon na ukształtowanie się świata. Malowidło Kossaka intryguje nie tylko widzów, ale i ekspertów, od dawna jest obiektem wnikliwych analiz wielu badaczy. Bank Pekao S.A. zaprasza do obejrzenia krótkiego filmu pt. „Okiem liryka”, który przybliża fascynującą historię tego monumentalnego płótna.

CZYTAJ DALEJ

Gorzkie Żale to od ponad trzech wieków jedno z najpopularniejszych nabożeństw pasyjnych w Polsce

2024-03-28 20:27

[ TEMATY ]

Gorzkie żale

Grób Pański

Karol Porwich/Niedziela

Adoracja przy Ciemnicy czy Grobie Pańskim to ostatnie szanse na wyśpiewanie Gorzkich Żali. To polskie nabożeństwo powstałe w 1707 r. wciąż cieszy się dużą popularnością. Tekst i melodia Gorzkich Żali pomagają wiernym kontemplować mękę Jezusa i towarzyszyć Mu, jak Maryja.

Autorem tekstu i struktury Gorzkich Żali jest ks. Wawrzyniec Benik ze zgromadzenia księży misjonarzy świętego Wincentego à Paulo. Pierwszy raz to pasyjne nabożeństwo wyśpiewało Bractwo Świętego Rocha w 13 marca 1707 r. w warszawskim kościele Świętego Krzyża i w szybkim tempie zyskało popularność w Warszawie, a potem w całej Polsce.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję