Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

Szczeciński Klub Inteligencji Katolickiej

Niedziela szczecińsko-kamieńska 9/2013, str. 6

[ TEMATY ]

historia

Ze zbiorów Edmunda Bilickiego

Opiekun szczecińskiego KIK-u – o. dr Władysław Siwek TJ

Opiekun szczecińskiego KIK-u – o. dr Władysław Siwek TJ

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kościół katolicki w Polsce po 1945 r. znalazł się w bardzo trudnej sytuacji. Mimo że wyznanie rzymskokatolickie deklarowało przeszło 90 proc. społeczeństwa, władzę w kraju z poparciem Związku Sowieckiego przejęli ludzie odnoszący się wrogo do wszelkich przejawów religijności. O ile początkowo nie wypowiedziano Kościołowi otwartej wojny, to w miarę umacniania swej władzy komuniści zaczęli rozwijać walkę z religią. Oprócz represji wobec samych duchownych oznaczało to także szykany wobec osób wierzących.

Jednym z elementów antykościelnej polityki władz PRL było wydanie 5 sierpnia 1949 r. dekretu, który nakładał na działające dotychczas za przyzwoleniem Kościoła stowarzyszenia, jak np. Sodalicje Mariańskie, obowiązek formalnej rejestracji. Episkopat, uznając dekret za bezprawny, zawiesił działalność wszystkich stowarzyszeń katolickich w kraju. Tym samym katolicy świeccy utracili możliwość podejmowania niezależnej aktywności społecznej. Zgodę na działanie w listopadzie 1950 r. uzyskała jedynie współpracująca z komunistycznymi władzami Komisja Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Ten stan rzeczy uległ zmianie dopiero w związku z tzw. odwilżą październikową w 1956 r. W całym kraju powstało wówczas kilkadziesiąt katolickich klubów dyskusyjnych na czele z Ogólnopolskim Klubem Postępowej Inteligencji Katolickiej w Warszawie (OKPIK). Na założenie własnego KIK-u zdecydowali się także szczecinianie. Zebranie założycielskie miało miejsce w lutym 1957 r.

Szczeciński KIK przyjął wówczas deklarację ideową, w której zaznaczono jedność ideową z OKPIK-iem. Sygnatariusze dokumentu stwierdzali, że jako katolicy są zobowiązani do „krzewienia dobra”, gdziekolwiek się znajdują. Wyrażali przy tym pragnienie pogłębiania wiedzy na temat zasad katolicyzmu oraz działań na rzecz „rozwoju kultury i moralności społecznej”. Dalej opowiadano się po stronie tych wszystkich, „którzy pragną swoją postawą i pracą umacniać linię polskiego października - suwerenność, demokrację i wszechstronny rozwój gospodarczy i kulturalny kraju”. W ostatnim punkcie wyrażono szczególną troskę o sprawy Szczecina i Pomorza Zachodniego. Do władz klubu, wybranych 16 kwietnia, weszli: Roman Barcikowski (prezes), Aleksander Ejsmont (wiceprezes), Edmund Bilicki (wiceprezes), Józef Wątorski (sekretarz), Henryk Byczyk (skarbnik) oraz Antonina Siennicka i Hilary Williński (członkowie). Ich opiekunem ze strony Kościoła został o. Władysław Siwek TJ.

Reklama

Komunistyczne władze bardzo nieufnie odniosły się do rodzącego się ruchu klubowego. Biuro Polityczne Komitetu Centralnego PZPR na zebraniu 30 czerwca 1957 r. ustaliło, że „należy wyrazić zgodę na utworzenie około sześciu katolickich klubów dyskusyjnych”. W tym samym czasie naczelnik Wydziału V Departamentu III MSW ppłk Stanisław Morawski zalecił swoim podwładnym w poszczególnych Komendach Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej zbieranie informacji o powstających klubach, sprawdzanie w kartotekach wszystkich członków założycieli oraz sporządzanie ich charakterystyk. Stanowiska w stosunku do poszczególnych klubów miały być przesyłane do MSW oraz przekazywane ustnie kierownikom Wydziałów Społeczno-Administracyjnych Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych, do których należało formalne wydawanie decyzji odnośnie do rejestracji stowarzyszeń.

Szczecińska SB, zgodnie z zaleceniami centrali, od początku bacznym okiem obserwowała działania inicjatorów szczecińskiego KIK-u. Zostali oni zaliczeni do wrogich grup, które starają się działać przeciwko władzy ludowej „pod legalnym przykryciem”. Mieli to być „przeważnie adwokaci, lekarze, profesorowie itp., element z przeszłości o zapatrywaniach sanacyjno-klerykalnych rozpracowywanych przez nasze organa, podejrzani o współpracę z obcym wywiadem jako były aktyw podziemia itp.”. W tej sytuacji sprawa rejestracji stowarzyszenia nie mogła zostać rozstrzygnięta pozytywnie.

Reklama

W piśmie z 8 lipca 1957 r. przesłanym z PWRN wiceprezes Ejsmont został poinformowany o odmowie wpisu KIK-u w Szczecinie do rejestru stowarzyszeń oraz zakazie jego dalszej działalności. W uzasadnieniu tej decyzji czytamy: „Powstanie stowarzyszenia nie odpowiada względom pożytku społecznego, gdyż większość postanowień statutowych zawartych w rozdziale traktującym o celach stowarzyszenia realizowana jest przez stowarzyszenia już istniejące. Ponadto założenia statutu noszą charakter wybitnie elitarny - sprzeczny z duchem demokratyzmu”. Nic nie dało odwołanie złożone do MSW. Pismem z 22 października 1957 r. dyrektor Departamentu Społeczno-Administracyjnego ministerstwa powiadomił założycieli szczecińskiego klubu o zatwierdzeniu zaskarżonej decyzji PWRN wraz z zawartą w niej argumentacją.

W kolejnych latach środowisko katolików świeckich nie miało w Szczecinie swojej niezależnej organizacji. Niektórzy szczecinianie byli za to członkami KIK-ów, które uzyskały zgodę na funkcjonowanie w innych miastach. Edmund Bilicki należał przykładowo do klubu poznańskiego, zaś Ewaryst Waligórski czy Michał Plater-Zyberk do klubu warszawskiego. Poprzez kontakty z posłami z Koła Poselskiego „Znak” w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych kilkukrotnie sondowano, czy istnieje możliwość założenia w Szczecinie KIK-u. Odpowiedź zawsze była jednak odmowna. Szczecinianie musieli czekać na swój klub jeszcze przeszło 20 lat, kiedy po Sierpniu 1980 r. władze zgodziły się na rejestrację Szczecińskiego Klubu Katolików.

2013-02-27 14:23

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Śladami bł. Stanisława Kostki Starowieyskiego

[ TEMATY ]

historia

Archiwum

Bł. Stanisław Starowieyski

Bł. Stanisław Starowieyski

Przy dawnym pałacu Zamoyskich w Łabuniach, na niewielkim cmentarzu rodowym Szeptyckich i zakonnym Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi, pochowano urnę z prochami nadesłanymi z Dachau żonie zmarłego w obozie 13.04.1941 r. Stanisława Starowieyskiego. Pośród radialnie ułożonych mogił, wytyczonego kołem urokliwego cmentarzyka, znajduje się skromna płyta nagrobna błogosławionego. Od Jego śmierci minęło zaledwie 75 lat. Natomiast w roku 2015 obchodziliśmy 120 rocznicę Jego urodzin. Ta właśnie rocznica stała się okazją do pierwszego spotkania przy grobie błogosławionego Stanisława Kostki Starowieyskiego, grupy ludzi zafascynowanych życiem i postawą chrześcijańską tego świeckiego człowieka.

Pomysłodawcą i organizatorem zeszłorocznego i tegorocznego spotkania był ks. Zbigniew Kulik z parafii rzymsko-katolickiej p.w. Miłosierdzia Bożego w Siennicy Nadolnej. Ksiądz Zbigniew Kulik jest autorem książki „Bł. Stanisław Kostka Starowieyski 1895-1941 działacz Akcji Katolickiej. Cztery tajemnice zwykłego człowieka”, wydanej przez Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnię w Sandomierzu w 2015 r. Osobą Stanisława Starowieyskiego był zafascynowany o wiele wcześniej. Kiedy był na pierwszym roku Seminarium przyjechał do Łaszczowa z przedstawicielami Rodziny Szeptyckich, którzy przez bezsensowny zakaz władz komunistycznych, mogli dopiero teraz, po raz pierwszy od czasów wojny, odwiedzić swoje dawne miejsce zamieszkania. Trzeba tutaj wspomnieć, że ks. Kulik w l. 90-tych XX w. napisał pracę magisterską poświęconą Stanisławowi Starowieyskiemu, która wykazała, że życie i postawa tego świeckiego człowieka zasługuje na miarę świętego. Biskup Bolesław Pylak ubogacony tą wiedzą wniósł kandydaturę Stanisława Starowieyskiego do procesu beatyfikacyjnego.

CZYTAJ DALEJ

Abp Budzik o ks. Chmielewskim: docierały do nas wątpliwości na temat jego nauczania

2024-06-01 11:34

[ TEMATY ]

abp Stanisław Budzik

Karol Porwich/Niedziela

- Wszczęliśmy procedurę dlatego, że z różnych stron docierały do nas niepokojące informacje i wątpliwości na temat nauczania ks. Dominika Chmielewskiego, także ze strony niektórych teologów - mówi abp Stanisław Budzik.

O tym, jakie są kryteria uznawania danych wspólnot czy ruchów za katolickie, jak również o pozytywnych stronach wiary Polaków oraz o grożących jej deformacjach - mówi w rozmowie z KAI abp Stanisław Budzik, stojący na czele Komisji Nauki Wiary KEP, której zadaniem jest troska o integralny przekaz wiary w Kościele w Polsce. Duchowny ocenia też stan polskiej teologii, która, jak podkreśla, „wyróżniała się wśród innych krajów wiernością wobec depozytu wiary i szacunkiem wobec Urzędu Nauczycielskiego Kościoła”. Niedawno „pojawił się jednak problem księży i teologów, którzy zerwali z Kościołem i z kapłaństwem, i zajęli pozycje dalekie od nauki Kościoła”. Rozmowa jest swego rodzaju mini „raportem o stanie wiary” Polaków.

CZYTAJ DALEJ

Franciszek przewodniczył uroczystości Bożego Ciała w Rzymie

2024-06-02 20:45

@VaticanNewsPL

„Wyruszając od Ołtarza zaniesiemy konsekrowaną Hostię między domy naszego miasta. Nie czynimy tego, aby się pokazać ani obnosić z naszą wiarą, lecz aby zaprosić wszystkich do uczestnictwa, w Chlebie Eucharystii, do nowego życia, które dał nam Jezus” - stwierdził Franciszek podczas Mszy św. w bazylice św. Jana na Lateranie. Eucharystia rozpoczęła uroczystości Bożego Ciała w Rzymie po czym procesja eucharystyczna przeszła ulicami stolicy Włoch do bazyliki Matki Bożej Większej i zakończyła się błogosławieństwem udzielonym Najświętszym Sakramentem.

W homilii Ojciec Święty nawiązując do słów św. Marka ewangelisty (Mk 14, 12-16. 22-26) podkreślił trzy wymiary tajemnicy Eucharystii dziękczynienie, czynienie pamiątki i obecność.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję